Kafkasya seçimleri
“Sivil Girişim Komitesi” uzmanları, Dağıstan’ın başkenti Mahaçkale’de şehir meclisi seçimleri ile ilgili kabul edilen iki aşamalı sistemin tehlikelerine karşı uyarıyor. Mahaçkale belediye başkanı olacağı tahmin edilen Sagid Murtazaliyev ile ilgili skandalın ülkeyi sarstığı şu günlerde seçim sonuçları çok tartışma getireceğe benziyor.
Rakamlar
Bu yıl Rusya’da ortak seçim günü 13 Eylül olarak belirlendi. Rusya Federasyonu’nda bu sene toplam 10.811 bölgede seçim yapılacak. Kafkasya’da seçim yapılacak bölgelerin sayısı 814.
Sadece Dağıstan’da 605 bölgede seçim yapılacak, Stavropol’de 123 seçim yapılırken, Kuzey Osetya ve Kabardey-Balkar’da seçim yapılmayacak. Çeçenya’da Gudermes ve Novo-Benoye’de şehir meclisi seçimi yapılacak.
Yüksek Seçim Kurulu’nun verdiği bilgilere göre, seçimlerde toplam 93.350 kişi seçilecek. Bu sayı geçen seçimlerin iki buçuk katı, yani 40.000 kişi daha fazla. Bu büyük rakamlar seçimlerin önemli kılan tek etken değil. Uzmanlara göre önümüzdeki seçimler, daha sonra yapılacak olan Devlet Duma seçimleri için bir prova.
Bunlar dışında 2016-2017 döneminde on dört valilik seçimi yapılacak. Ayrıca gelecek yıl Çeçenya’da başkanlık seçimi var. Çeçenya’daki seçimlerin önemi, Kafkasya’da parlamenterlerin seçimin iptali kararını alamadığı tek seçim olmasından ileri geliyor. Aynı dönemde Karaçay-Çerkes’te de başkanlık ataması yapılacak.
Bu iki seçimin en güçlü adayları Kadirov ve Raşid Temrezov. İki cumhuriyette de seçilen başkanlar, görevleri en az 11 yıl, yani 2026’ya kadar yapacaklar. Konuyu ilginç kılan, Kadirov’un da Temrezov’un da şu anki pozisyonlarına seçimle gelmemiş olmaları. Yani bu seçimler onlar için de bir ilk olacak. Kısa bir süre önce federal kanunda yapılan değişiklikle atanan devlet başkanları, bir sonraki seçimde gene devlet başkanı olarak seçilirse, görev süresi sınırlaması feshediliyor. Yani atama sonrası yapılan görev süresi sıfırlanıyor.
“Lokomotif” olarak valiler
Yaklaşan Devlet Duma seçimlerinde kesinlikle devam edecek bir başka süreç, valilerin Birleşik Rusya parti listelerinin ‘lokomotifleri’ olarak kullanılmasıdır. Eylüldeki seçimler için hazırlanacak tablo, on bir cumhuriyetten onunda yapılacak bölgesel parlamento seçimlerinde de kullanılacak. İstisna sadece Novosibirsk bölgesi oldu. Burada parti yönetimi bir deneme yapmaya karar verdi, listedeki ilk üç isim, partili olmayan, ön seçimlerde belirlenen isimler olacak.
Kremlin yanlısı sosyo-ekonomik ve politik araştırmalar Enstitüsü (İSEPİ) ve yasama geliştirme merkezi (SSZ) araştırma sonuçlarını yayınladı. Hangi Devlet Duma milletvekilinin kendi bölgesinde kazanacağına dair tahminde bulundular.
Siyaset bilimciler, Birleşik Rusya partisinden 81 aday belirledi. Parti yönetimi, bu adayları listelerinde kullanacak. Bu adayların arasında Kuzey Kafkasya’dan altı isim var. Stavropol Kray’dan Olga Timofeyeva (Rusya Halk Cephesi eş başkanı) ve Yuri Em; Çeçenya’dan Adam Delimhanov; Kabardey-Balkar’dan Adalbi Şhagoşev; Karaçay-Çerkes’ten Mikhail Starşinov ve Dağıstan’dan Gacimet Safaraliyev.
İSEPİ uzmanlarının hazırladığı listeye Kuzey Kafkasya’nın, Rusya Federasyonu Komünist Partisi, Liberal Demokrat Parti ve Adil Rusya gibi diğer partilerinden tek bir temsilcinin bile girmemiş olması anlamlı. Bununla birlikte, İSEPİ, 2016 seçimlerinde örneğin Rostov bölgesinden bu üç partinin de temsilcilerinin aday olabileceğini düşünüyor.
Parlamento dışı partiler
Eylül seçimlerinde seçmenleri ile ilgili gerçek bir bilgi edinme imkanı bulacak parlamento dışı partilerin faaliyetlerini izlemek ilgi çekici. Ama partililer bu durumu şimdilik oldukça pasif karşılıyor. Mesela, Stavropol’de parlamentoda bulunan dört parti (Birleşik Rusya, Adil Rusya, Komünist Parti ve Liberal Demokrat Parti) dışında sadece Rodina, Yabloko, Rusya Vatanseverler ve Sosyal Adalet Komünist Partileri aday çıkardı. Halbuki bölgede kayıtlı 65 parti bulunuyor.
Bir de belediye seçimlerinin üçüncü defa yapıldığı İnguşetya’yı ele alalım. İnguşetya’da seçimlere 200 bin seçmen katılacak. 1992-2009 dönemi için ilçe, şehir ve köy başkanlarını İnguşetya devlet başkanı atadı. Bu seferki seçimlerde ilçe ve illerde şehir meclisi üyelerinin yarısı orantılı sistem, geri kalanı çoğunluk sistemiyle seçilecek.
Ancak ülkede kayıtlı 44 parti aday olarak sadece dokuz kişi gösterdi. Parlamentodaki dört parti dışında aday gösteren partiler şöyle; Rusya Vatanseverler Partisi, Rusya Kadın İçin Halk Partisi, Vatan Savunucuları Partisi, Demokratik ve Hukuki Rusya Partisi ve Halk İdaresi Partisi.
Kuzey Kafkasya bölgelerinde sağcı liberal muhalefetten ise hiç ses çıkmıyor. Daha demokrat olduğu düşünülen Sibirya ve Kuzey Batı ise başka problemlerle uğraşıyor; tiraj yoksunluğu, adaylık başvuru süresinin oldukça kısa olması, aktivist ve adaylara yönelik tehditler…
“Golos” tarafından başlatılan interaktif bir proje olan “İhlal Haritası”nda, şimdilik Kuzey Kafkasya bölgesinde ihlallerle ilgili bir tek açıklama olmaması hayli manidar.
Mahaçkale’de gerçekten bir seçim yapılacak mı?
Bölgelerde seçim öncesi durum analizini iki sivil örgüt, Golos birliği ve Aleksey Kudrin’in Sivil Girişim Komitesi düzenli olarak yürütüyor. İki örgütün de 13 Eylül’de yapılacak belediye seçimleri hakkında yayınladığı rapora göre, seçim kanunlarında yapılan değişiklik, özgür rekabet prensibine aykırı.
İşte bir kaç örnek. Diyelim ki, Magas’da yeni dönemde görev yapacak 15 vekilden oluşan şehir meclisinin seçilmesi gerekiyor. Bu seçim orantılı sisteme göre, yani partilerin yayımladığı listelere göre yapılacak. Partiler seçim kampanyalarını sadece kendi kasalarından fonlayabilir. Bir seçim kampanyası için gereken bütçe ise 1,5 milyon gibi astronomik bir rakam.
Birleşik Rusya Partisi adaylarını ön seçim sonuçlarına göre belirledi. Ancak oylama esnasında, adayların görevleri, personel yapısı ve katılım ile ilgili hiçbir detay açıklanmadı. Partinin internet sitesinde sadece farklı bölgelerde yapılan oylamaların nihai sonuçları var.
Sivil Girişim Komitesi raporunu hazırlayanlar, Birleşik Rusya Partisi’nin Dağıstan’da da yaptığını söylüyor. Partinin Dağıstan’daki ön seçim sonuçları hiç açıklanmadı.
Bu arada Dağıstan’daki partilerin göstermiş olduğu azim Stavropol ve İnguşetya’daki partilerde görülmedi. Bu iki ülkede, şehir meclisi için yapılacak seçimlerde, parlamento dışından sadece 13 parti aday gösterdi. Bunlar Rodina, Rusya Vatansverler (altı belediyede), Sağ güç (Yujno-Suhokumsk, Kaspiysk, Mahaçkale), Rusya Gaziler Partisi (Buynaks), Rusya Emekçi Parti (Buynaks, Dagestanskiye Ogni, Kaspiysk, Kizlar, Mahaçkale), Rusya Şehirleri (Dagestanskiye Ogni), Rusya Birleiik Tarım-Sanayi Partisi (Dagestanskiye Ogni, Mahaçkale), Özgür vatandaşlar Partisi (Dagestanskiye Ogni), Emek Birliği (Dagestanskiye Ogni), Adalet için Rusya emekliler partisi (Dagestanskiye Ogni, Kaspiysk, Mahaçkale), Köylerin canlanması partisi (Kizlar, Mahaçkale), ‘ROT-Cephe’ (Mahaçkale) ve Genç Rusya (Mahaçkale). Bu çok sayıda, birbirine andıran isimler seçmen için birşey ifade ediyor mu, bilmiyorum.
Bu arada, Sivil Girişim Komitesi analistlerinin belirttiğine göre, Mahaçkale’de kabul edilen ‘aşamalı delegasyon’ sisteminin kendisi oldukça antidemokratik. Kremlin bunu Nijni Novgorov ve Voronej’de ileri sürmeye çalıştı, ama buna yerel elit ve sivil aktivistler karşı çıktı.
Her şey basit bir aritmetikle izah ediliyor. Mahaçkale’de üç ilçe meclisinin 79 üyesinden il meclisine sadece 45 kişi girecek, yani yarıdan biraz fazlası. Geri kalanı, görülen o ki dışarıda kalacak ve er ya da geç bir muhalefet oluşturacaklar. Sagid Martuzaliyev (başkent belediye başkanlığına aday olarak düşünülüyordu) etrafındaki çatışmaların Dağıstan cumhuriyetini parçaladığı şartlarda da, bu sadece yangına körükle gitmektir.
Kaynak: Kavpolit.com
Çeviri: Ajans Kafkas
