Kalmukya: 2018’de neler oldu, 2019’da neler bekleniyor
Kuzey Kafkasya’da bulunan fakat Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi’ne dahil edilmeyen tek cumhuriyet olan Kalmukya’nın doğusunda Dağıstan, güneyinde Çeçenya, batıda Stavropol ve kuzeyde Volgograd ili yer almakta. 74 bin metre kare yer ölçümüne sahip olan Kalmukya, Kuzey Kafkasya’da Budizm’in yaşandığı tek cumhuriyet. Avrupa’nın da tek Budist ülkesi.
Rusya’nın Kuzey Kafkasya Federal Bölge’ye dahil etmediği Kalmukya’yı Güney Federal Bölgesi’ne dahil etmiş durumda. Siyasi olarak Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi’nden farklı bir konuma sahip olan Kalmukya, Kuzey Kafkasya’nın tam olarak kuzeydoğusunda yer alıyor.
Türkiye’deki Kafkasya ile ilgili haber akışında çok yer verilmeyen bu bölge esasında çevresindeki diğer cumhuriyetlerle aynı kaderi paylaşmakta. İnanç elbette bu kadere dahil değil.
2018’de Kalmukya ile ilgili üç olay dikkat çekici bir biçimde basına yansıdı. Bu haberlerin ilki Dağıstan’daki terör operasyonlarına katılan eski asker 29 yaşındaki İvan Kagdeyev hakkında. Küçük Derbeta’da hayvancıların kullandığı geçici konaklama noktasında karıştığı kavgada yaralanarak hastanede hayatını kaybeden İvan’ın katil sanığı ilk başta tutuklanmış fakat daha sonra mahkeme kararı ile serbest bırakılmıştı. Olay yerinde bulunan ve olaya karışanlar ise sanık değil tanık olarak mahkemeye çıkarıldı. İvan Kagdeyev’in akrabaları ve yakınlarının avukatları mahkemenin taraflı davrandığını ve söz konusu cinayetten sorumlu kişileri serbest bıraktığını iddia etmişti.
Başka bir hukuksuzluk örneği ise doktor hatası ile hayatını kaybeden Dmitriy Batırev’in soruşturması idi. Söz konusu olay hapishanede yatan Batırev’in rahatsızlanması ile başladı. Nakledildiği hastanede ilgi gösterilmediği ve gerekli tetkiklerin yapılmamasından ötürü hayatını kaybettiği tespit edilen Batırev’in zanlısı hastanede kendisinden sorumlu olan doktor olduğu ortaya çıktı. Sorumlu doktor, suçu tespit edilmesine rağmen düşük bir ceza aldı ve daha sonra aldığı ceza da iptal edildi. Batırev’in ailesi ise duruma isyan etmiş olmasına rağmen mahkeme kararı değişmedi ve ilgili doktor herhangi bir ceza almadan beraat etti.
Siyasi skandal olan üçüncü haber ise üniversite öğrencisi Aysa Haysulaeva’nın yerel parlamento seçimlerinde yapılan usulsüzlükleri telefon kamerası ile kaydederek sosyal medyada yayınlaması sonucu ortaya çıktı. Aktivistin paylaşımı söz konusu seçim sandığının sonuçlarının iptal olmasına sebep oldu ancak durumu ortaya çıkaran genç öğrenci aldığı tehditler yüzünden Kalmukya’dan ayrılıp Moskova’ya taşınmak zorunda kalmıştı.
Bu üç haberin raporda olması aslında Kalmukya’nın komşu cumhuriyetlerle aynı kader ve aynı sorunları paylaştığını da bizlere göstermekte. Depresif ve stres bölgesi olan Kalmukya Cumhuriyeti’nde gündem oluşturacak haberlerin olmamasının asıl sebebi bu cumhuriyetin Müslüman komşular gibi radikal unsurlarının ön plana çıkmıyor olmasından kaynaklı. Budist halkın vatanı olan Kalmukya’da sıradanlaşmış adaletsizlik ve yolsuzluk olayları yerel basında yer almadığı gibi federal basının ve küresel basının da ilgisini çekmiyor. Rusya’da ayrılıkçı hareket ile öne plana da çıkmayan Kalmuklar, daha çok Kafkasya steplerinde hayvancılık yaparak hayatlarını sürdürmekte. Federal merkezin verdiği cumhuriyet bütçesi ile geçinen elitler ise burada oluşabilecek protesto hareketlerini steplere doğru gömmekte. Bu durumda değişim isteyen gençler ise büyük şehirlere göç ederek öz kariyerlerine odaklanıyor. Nüfusları az olan Kalmukların asimilasyonu devam ederken dinleri Budizm olması da onları siloviklerin ezdiği kitle olmaktan kurtarıyor. Şimdilik hedef değiller çünkü sayısal olarak ve siyasi olarak Rusya Federasyonu’na tehlike arz etmiyorlar, hatta gerektiği zaman Müslümanlara karşı devletin safında dahi yer almaktalar.
Kaynak: 2018 Kafkasya Raporu – Ajans Kafkas
