Kafkasya-2016: 3. Dünya Savaşı’na hazırlık mı?
Rusya’nın 5-10 Eylül arasında yapmış olduğu Kafkasya-2016 tatbikatı tüm dünyada geniş bir yankı uyandırdı. Çünkü bu tatbikat Rusya’nın son 25 yılda yapmış olduğu en geniş kapsamlı tatbikattı. Bu konuda Türkiye’de değerlendirmelerin az olması aslında bir eksiklik göstergesidir. Çünkü Rusya’nın Ağustos ayından itibaren Kafkasya’da yürüttüğü tüm tatbikatlar Türkiye’yi de doğrudan ilgilendirmektedir. Rusya’nın neden bu büyüklükte tatbikat yaptığını anlamak için öncelikle bu tatbikat öncesinde NATO ve müttefiklerinin bölgedeki faaliyetlerini anlamak gerekmektedir.
Temmuz 2016’da Polonya’nın başkenti Varşova’da toplanan NATO zirvesi öncesinde Polonya ve Litvanya’da NATO’nun 1989’dan beri en kapsamlı askeri tatbikatı yapılmıştı. 1-17 Haziran 2016 arasındaki bu tatbikata Türkiye de dâhil 28 ülke katıldı. Ayrıca NATO üyesi olmayan Ukrayna, Gürcistan, Finlandiya, Makedonya, Kosova gibi ülkelerin de bu tatbikatta yer alması Rusya’yı endişelendirmişti. “Anakonda” olarak adlandırılan bu tatbikatın amacı Kırım tipi hibrid savaşlara hazırlık olarak açıklanıyordu. NATO ayrıca Anakonda dışında Baltık Denizi’nde savaş gemileri, 160 hava aracı ve 40 bin askerin katıldığı ‘Baltops-2016’ tatbikatı ile de Rusya’ya bir bakıma uyarı vermişti. NATO’nun birinci amacı Rusya’yı çevreleyerek onu etkisiz hale getirebilmekti. Polonya’nın başkenti Varşova’da yapılan NATO Zirvesinde alınan kararla Almanya ile İngiltere 2017’den itibaren Polonya ve Baltık ülkelerinde ikişer olmak üzere toplam dört kalıcı tabur (4000 asker) yerleştirmesi kararlaştırılmıştı. Almanya’nın Rusya’yı stratejik bir ortak olmaktan çıkardığını ilan etmesi, Estonya’nın Rusya tehdidine karşı Patriot füze sistemlerinin yerleştirilmesi için NATO’ya başvurması vb. sonuçlar Rusya’yı endişelendirmiştir.
ANAKONDA SİYASETİNE RUSYA TEPKİSİ
ABD aslında NATO aracılığıyla tıpkı SSCB’ye yaptığı gibi günümüzde de Rusya’yı çevreleyerek, Rusya’nın dış dünyayla ilişkilerini sınırlamayı ve zayıflatmayı amaçlıyordu. Bu amaçla Litvanya’da siber mücadele merkezi, Romanya’daki NATO üssünün genişletilmesi vb. ek tedbirler de alınmıştı. ABD, Rusya’nın ekonomik olarak dış dünyaya bağını zayıflatarak ekonomik bağımlı ülke haline gelmesi için politikaları aktif hale getirmişti.
Rusya’nın ABD tarafından hibrit bir saldırıya uğradığını fark etmesi çok zaman almadı. Aslında Rusya bu durumun vahametini anladığında da Türkiye gibi ülkelerle ilişkilerini normalleştirerek İsrail, İran, Çin vb. ülkelerle de işbirliğini artırarak karşı koymaya çalışmıştır. Rusya’ya göre Anakonda siyasetinin tek hedefi Rusya değildi. Çin, İran ve Türkiye de bu politikanın hedefleri arasındadır. ABD, Rusya’yı çevreleme politikası çerçevesinde Avrupa Birliği’nin de desteğini alarak Rusya’nın nükleer gücünü etkisizleştirecek biçimde Romanya, Litvanya, Estonya, Türkiye vb. ülkelere füze savunma sistemleri yerleştirmeye karar vermiştir. Rusya ise NATO’nun çevreleme politikasına karşı NATO sınırlarına askeri üsler inşa etmeye ve askeri sayısını artırmaya başlamıştır. Bu amaçla Polonya ve Estonya sınırındaki askeri üsse savaş uçakları sevk etmiş, Baltık kıyısındaki Kaliningrad’a İskender füzeleri yerleştirmiştir.
Rusya’nın 5-10 Eylül 2016’da asıl vurucu gücünü gösterdiği Kafkasya-2016 tatbikatı aslında NATO’nun son 4 aydır yapmış olduğu tatbikatlara bir cevap niteliğindedir. Çünkü bu tatbikat doğrudan savaş provası niteliği taşımaktadır. Toplamda 120 bin askerin görev yaptığı tatbikat ile ordunun tüm vurucu gücü sergilenmiştir. Bu tatbikatta Su-27 jetleri, Orlan-10 insansız hava araçları, S-400 hava savunma sistemleri, yeni nesil seyir füzeleri (Cruise), çoklu roket fırlatıcıları, tanklar ve uçaksavar sistemleri gibi Rusya’nın son teknoloji askeri araçları da kullanılmıştır.
ASKERİ TATBİKATLARIN DORUK NOKTASI
Rusya Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov’un Kafkasya-2016 tatbikatında yer alan uçaklar için, “Suriye’de kazandıkları deneyimi sergilediler” demesi Rusya’nın Suriye’de birçok savaş stratejisi tecrübesini bu tatbikata yansıttığını da göstermiştir. Gerasimov’un “Kafkasya 2016”yı askeri tatbikatların “doruk noktası” olarak nitelendirmesi de aynı zamanda ABD’ye bir mesaj olarak nitelendirilebilir. Bu tatbikatın Karadeniz ve Hazar havzalarında yapılması ile en zayıf nokta olarak düşünülen bu bölgenin aslında korunduğu izlenimi de verilmek istenmiştir.
Rusya ayrıca bu tatbikat çerçevesinde Kırım’da 12 bin 500 asker ile çıkarma/savunma harekâtı yapmıştır. Rusya’nın açıklamasına göre Kırım tatbikatını 40’tan fazla ülkeden 60’dan fazla askeri ataşe izlemiştir. Rusya’nın Kırım’daki Kafkasya-2016 askeri tatbikatına yabancı gözlemcileri davet etmesi yarımadanın işgalini meşrulaştırmaya çabaları olarak yorumlanmıştır. Rusya’nın Kırım’da bir etap yapması özellikle Kırım’a gelebilecek saldırılara karşı hazırlıklı olduğunu göstermek içindir. Kırım’ın ilhak edildiği 2014 yılından itibaren Kırım’daki pansiyon ve otellerin Rus ordusuna tahsis edildiğini düşündüğümüzde aslında bu tür saldırılara karşı bir beklenti olduğu da açıktır.
3. DÜNYA SAVAŞI’NA HAZIRLIK
Kafkasya-2016 tatbikatının bir etabı 5-9 Eylül 2016 tarihlerinde Donbas’ta yapılmıştır. Bu etap da Rusya Genelkurmayı ve Güney Askeri Bölgesi temsilcilerinin kontrolü altında geçekleştirilmiştir. Rusya, bu tatbikatı yaparken Ukrayna da geçici olarak işgal edilen Donbass bölgelerine ve sınırına askeri araçlar yığmış, ordusunu “savaşa hazır ol” durumuna getirmiştir. Rusya’nın bu tatbikatla Ukrayna’yı hedef aldığını düşünen Ukraynalılar başkent Kiev’de protestolar yapmıştır. Ukrayna yönetimi tatbikata karşı diplomatik nota yayınlayarak Kırım’da yapılacak bu tür askeri tatbikatlar için kendisinden onay almak veya izin istemek zorunluluğu olduğunu duyurmuştur. Putin’in bu tatbikat sonrasında Ukrayna hükümetine baskı yaparak kendi taleplerini kabul ettirmek istediği düşünülebilir.
Rusya’ya göre NATO askerlerinin tutarlı bir şekilde Gürcistan topraklarına yerleşmesi, bilinçli bir şekilde Güney Kafkasya’daki askeri ve siyasi durumu sulandırmaya yönelik kışkırtıcı adımdır. Yeni dönemde hem NATO hem de Rusya, Kafkasya’ya askeri güç yığınağı yapmaya başlamıştır.
Kafkasya-2016 tatbikatı ile Rusya askeri doktrininde belirtildiği gibi yabancı devletin, siyasi ve askeri baskı dâhil olmak üzere Rusya Federasyonu’na sınırdaş bölgelerde asker yığma gibi adımlarına cevap verilmiştir. Buna benzer bir tatbikat aslında 2008 ve 2012’de de yapılmıştı. Fakat bu tatbikat ile Rusya, Ukrayna ve NATO’yu doğrudan hedef almıştır. Rusya, Karadeniz’de stratejik tatbikat gerçekleştirerek NATO ile çatışma seçeneği üzerinde çalıştığını göstermiştir. Rusya, Kafkasya-2016 tatbikatıyla 3. Dünya Savaşı’na hazır olduğunu tüm dünyaya ilan etmiştir. Rusya’nın Kırım’daki savaş tatbikatı doğrudan ABD ve Ukrayna’ya karşı bir saldırı/savunma cevabıdır.
