Pazartesi intihar eylemcisi Volgograd’da şehir yolcu otobüsünü havaya uçurdu. Eylem sonucunda 6 kişi öldü.
Son bilgilere göre 27 kişi Volgograd hastanelerinde yatıyor, daha ağır yaralı 4 kişi de uçakla Moskova’ya götürüldü. Volgorad’da ölenler için üç günlük yas ilan edildi.
Zanlı intihar eylemcisinin adı eylemden birkaç saat sonra belli oldu. Trajedi alanında 31 yaşındaki Dağıstanlı Naida Asiyalova’nın kimliği bulundu. Patlamadan dört saat sonra merkez televizyon kanallarından biri ve bir takım internet kaynakları hemen hemen eş zamanlı olarak Asiyalova’nın detaylı biyografisini vermeye başladı.
Medya’ya göre, intihar eylemcisi Mahaçkale direnişçi grubu üyesi 21 yaşındaki Dmitri Sokolov’un eşiydi. Onlar Moskova’da Arapça kurslarında tanıştı. Sokolov ve Asiyalova birbirlerinin ardından Dağıstan’a gitmişlerdi. Naida Asiyalova ‘vahhabizmin ateşli destekçisi’ olduğu 2010’dan beri anne-babasıyla görüşmüyordu. Bir işi ve belirli bir ikamet yeri yoktu. Kadın Dağıstan’da sürekli bir şehirden diğerine geçti, her yerde direnişçilerin eşleri ve dul eşleriyle görüştü. Onlar arasında büyük bir otoritesi vardı. Hatta direnişçi eşleri ve dul eşlerine destek için toplanan ‘cemaat’ parasına da ulaşıyordu. Naida Asiyalova ağır bir kemik hastalığı çekiyordu. Birkaç yıl peş peşe farklı siteler üzerinden kendi tedavisi için para topladı. Ancak diğer bir görüş Asiyalova’nın hastalığı olmadığını, tedavisi için verilen paraları direnişçilere ulaştırdığını savunuyor. Annesi de kızının hasta olmadığını söylüyor.
Asiyalova’nın nikahlı eşi Dmitri Sokolov Krasnoyarsk’lı, ancak Moskova yakınlarındaki Dolgoprudni şehrinde yaşıyordu. Birkaç yıl önce radikal İslami fikirler ilgisini çekmeye başladı. Bir yıldan fazla bir süre önce ortadan kayboldu. Sokolov’un ailesi arama-kurtarma birliği Liza Alert’ten yardım istedi. Liza Alert sitesindeki açıklamada şöyle deniyor: “1992 doğumlu Dmitri Sokolov 2 Temmuz 2012’de evden çıktı ve bir daha geri dönmedi”. Sokolov’un eşi için bizzat intihar eylemi kuşağını hazırladığı ve eyleme gönderdiği de kaydediliyor.
Şu anda ‘Mahaçkale cemaati’ Dağıstan direnişçileri içindeki en kalabalık ve kontrol edilemez grup. İstihbarat bilgilerine göre, ‘cemaatte’ 32 aktif üye bulunuyor. (Kıyaslama için: direnişçiler genelde 6-7 kişiden fazla olmayan gruplardan oluşuyor. Bu sayının grubun hayatta kalabilmesi için optimal sayı olduğu düşünülüyor). Son bir buçuk yılda gerçekleştirilen etkili eylemlerin hemen hepsinin arkasında ‘Mahaçkale cemaatin’ üyeleri var. Ancak şu veya bu eylemden kimin somut olarak sorumlu olduğunu anlamak zor. Grubun içinde, bağımsız olarak hareket edenler de var. Hatırlatayım, Mahaçkale grubunun şimdiki emiri Sirajutdin Guçuçaliyev bu yaz özel operasyonda sağ olarak ele geçirildi. Bir süre sonra tanınmış bir avukat olan babası öldürüldü. İstihbarat bilgilerine göre, esir emirin babasını da Mahaçkale grubu içinden ama Guçaçliyev grubu ile arası iyi olmayan bir ekip öldürdü.
Şu anda ‘cemaatin’ liderlerinden biri 25 yaşındaki Ruslan Kazanbiyev. Dmitri Sokolov sıkı bir şekilde ona bağlı. Dağıstan içişleri bakanlığındaki ‘Novaya Gazeta’ kaynaklarına göre, geçen yıl Sokolov hakkında Mahaçkale direnişçi grubu üyeliğinden federal arama emri ilan edildi. Bu Liza Alert’in de onu aradığı döneme denk geliyor
Ancak eşi Naida Asiyalova arananlar arasında değildi. Onun hakkında, diğer direnişçi eşleri, dul eşleri veya kız kardeşlerine yapıldığı gibi ‘aşırılıkçılıkla mücadele’ merkezinde operasyonel takip işlemi başlatıldı. Farklı bir ifadeyle, kadınların telefonları dinlendi, tüm hareketleri ve ‘irtibatları’ tespit edildi. Bu özel dosyadaki bilgiler de, terör eylemi alanında bulunan intihar eylemcisi zanlısının kimliğinin internette yayınlanmasından birkaç saat sonra medyaya düştü.
Bu terör eyleminde görülen iki kilit tuhaflık intihar eylemcisinin kimliğiyle ilgili. Terör eyleminden iki saat sonra Twitter’da Ulusal Terörle Mücadele Komitesi adına kimliğin ilk sayfası yayınlandı. Burada Naida Asiyalolva’nın tesettürlü bir resmi var. İşte bu, otomatik olarak kimliğin gerçek olmadığını gösteriyor. Rusya yasamasına göre, resmi belgelerde tesettürlü fotoğraf kullanmak yasak. Üstelik ilk başta bunu kimse fark etmedi. Fotoğraf Birinci Kanaldan gösterildi ve tüm resmi sitelerde ‘intihar eylemcisinin kimliği patlama yerinde bulundu’ ifadesi ile basıldı. Ve sadece bazı blog sahipleri bu açık ‘sahteciliğe’ öfkelenmeye başladı, tesettür ‘detayı’ dışında, kimlikte otobüsteki patlamanın izleri de görülmüyordu.
Eylemden sonraki gün Soruşturma Komitesi resmi temsilcisi Vladimir Markin, soruşturma ilerleme raporunu sunarken pot kırdı: “Asiyalova’nın Volgograd’a Mahaçkale’den Moskova’ya giden otobüsle geldiği tespit edildi”. Böylesi bir kimlikle nasıl bir yolcu otobüsüne binebildi? 2010’da Moskova metrosundaki patlamanın (her iki intihar eylemcisi de o zaman Moskova’ya sefer yapan otobüslerle gelmişti) ardından Dağıstan otobüslerinde belgelerin kontrol işleminin sıkılaştırıldığını iyi hatırlıyorum. Otobüs yola çıkmadan şoför veya yardımcısı sıkça polis eşliğinde tüm yolcuların kimliklerini kontrol için topluyor. Mahaçkale’de Asiyalova’nın binebileceği üç terminale telefon açtım. Tüm kontrolörler ‘seferler öncesinde kesinlikle kimliklerin toplandığını ve detaylı olarak incelendiğini’ doğruladı. Ama tesettürlü kızın kimliği sadece terminalde değil, Dağıstan’ın Kalmık sınırı ve Volgograd bölgesi sınırında da kimsenin ilgisini çekmedi.
Bu olay, intihar eylemcisinin kendi kimliğiyle eyleme gittiği ilk olay. Dağıstan içişlerinden “Bilgilerimize göre, Asiyalova aslında Volgograd’a değil, Ruslan Kazanbiyev başkanlığındaki Mahaçkale ‘cemaat’ üyelerinin kendisini bekledikleri Moskova’ya gidiyordu. Tahmini bilgilere göre, kendisini kötü hissetti ve Volgograd’da araçtan indi. Şimdi Moskova’ya gidecek özel bir grup oluşturuluyor” açıklaması yapıldı.
Not: Üstteki resimde eylemcinin kimliğinin bir başka fotoğrafı da yer alıyor. Bu, patlama alanından çıkan bir belgeye daha çok benziyor. Kimlik sayfası buruşuk ve yırtık, Asiyalova’nın başı açık. Anlaşılan o ki, Terörle Mücadele Komitesinde tutarsızlık fark edildi. Ancak silovikler kendi kaynaklarına neden sahte kimliği koydular?
Kaynak: Novaya Gazeta
Çeviri: AjansKafkas
İrina Gordiyenko
