31 Ekim 2009 tarihinde Kabardey-Balkar Cumhuriyeti (KBC) Parlamentosu, KBC’nin Parlamento bünyesindeki mutabakat komisyonuna dahil olan Adığe toplum örgütleriyle anlaşmasını ihlal ederek “Kabardey-Balkar Cumhuriyeti’nde bulunan belediyelerin statüsü ve sınırları hakkındaki yasada değişiklik yapılmasını” öngören yasa tasarısını acilen kabul etti.
Bunun sonucunda 100 bin hektardan fazla toprak Verhni Çegem, Babugent, Bezengi, Verhnyaya Balkariya ve Verhni Baksan adlı Balkar yerleşimlerine devredilecek. İlk okumaları Kasım 2008’de yapılan bu yasa tasarıları büyük bir toplumsal-siyasi gerginlik yaratmış ve halkta hoşnutsuzluğa yol açmıştı. Aralık 2008’de Adığe toplum örgütlerinin düzenlediği kitlesel protestolar nedeniyle bu yasa tasarılarının görüşülmesi durdurulmuştu. Uzlaşma arayışları için KBC Parlamentosu bünyesinde bir mutabakat komisyonu kurulmuştu.
29 Ekim 2009’da yapılan mutabakat komisyonunun olağan oturumunda, Adığe toplumunun düşüncesinin aksine, Balkar toplum örgütlerinin ve KBC iktidarı temsilcilerinin gizlice anlaşması yoluyla söz konusu yasa tasarıları, mutabakat komisyonu adına KBC Parlamentosuna gönderildi ve geçirildi.
Devlet başkanının KBC Parlamentosu’ndaki temsilcisi Z.K. Kaşirokov’un yıkıcı faaliyetleri de bu durumun ortaya çıkmasında etkili oldu. Kaşirokov’un 2005 yılından beri yaptıkları sonucunda süreç emin adımlarla KBC’nin parçalanması ve Kafkasya’da istikrarın bozulması yönünde ilerliyor.
Belirtmek gerekir ki, 131 №’lu federal yasa açıkça “mera hayvancılığı yapılan toprakların bölünemeyeceğini ve herhangi bir belediyenin topraklarına dahil edilemeyeceğini” öngörüyor. Ancak 2005 yılından beri KBC iktidar makamları, Z. Kaşirokov’un da aktif katılımıyla, mera hayvancılığı yasası hazırlamak yerine köyler arasındaki topraklarla ilgili açıkça yasa dışı bir uygulamaya başvurdular. Balkar toplumunun temsilcileri iktidarın bu vahim hatasından yararlanarak Elbrus, Çerek ve Çegem rayonlarının köyleri arasındaki toprakların büyük kısmının (243 bin hektar) Balkar yerleşimlerine verilmesini sağladılar. Böylelikle tarihi olarak cumhuriyetin bütün köylerine ait olan meraları aldılar. Fakat bu da onlara az geldi. Köyler arasındaki toprakların ilgasıyla Balkar toplumu kalan toprakların da (126 bin hektar) Balkar belediyelerinin sınırlarına dahil edilmesini talep etti. Adığe toplumunun infialine rağmen bu yasa tasarıları KBC Parlamentosu tarafından Aralık 2008’deki ilk okumada kabul edildi.
Bugün bu yasa tasarıları, aldatma ve siyasi şantaj metotları kullanılarak KBC Parlamentosu tarafından ikinci okumada geçirildi. Sonuç itibarıyla Adığe köyleri Çerek, Çegem ve Elbrus rayonlarındaki tarihi olarak onlara ait olan dağlık meralardan mahrum kaldılar. 40 bin kişilik kırsal Balkar nüfusuna (KBC nüfusunun % 4,5’i) şimdi 430 bin hektar civarında (cumhuriyet topraklarının % 34’ü) toprak düşüyor. Böylece her Balkara bir Adığeden 10 kat fazla toprak düşmüş oluyor. Buna bağlı olarak:
1. KBC Parlamentosu tarafından kabul edilen kararları şiddetle protesto ediyoruz.
2. Radikal Balkar örgütlerinin şantajına bir kez daha boyun eğen KBC iktidarına yaptıklarından dolayı son derece öfkeliyiz.
3. İktidarın yaptığını KBC halklarının çıkarlarına ihanet olarak değerlendiriyoruz.
4. Z.K. Kaşirokov’un ve ortaya çıkan durumdan sorumlu bütün şahısların derhal istifa etmesini talep ediyoruz.
5. 2005 yılından itibaren kabul edilmiş bütün toprak yasalarının ve onlara ilişkin değişikliklerin iptal edilmesini, derhal КВО (?) statüsüne dönülmesini ve gerçekleştirilen toprak reformunun tümden gözden geçirilmesini talep ediyoruz.
6. Çerek, Çegem ve Elbrus rayonlarının dağlık meraları da dahil olmak üzere bütün dağlık mera topraklarının özel bir bölge olarak ayrılmasını ve tarihi olarak oluşmuş geleneklere göre yerleşim yerleri arasında yeniden paylaştırılmasını talep ediyoruz.
7. Adığe (Çerkes) halkı olağanüstü kongresinin toplanması gerektiğini ilan ediyoruz.
* İ.H. Yaganov, Kabardey-Balkar’daki sivil toplum hareketi Hase’nin başkanı. Z.A. Şuhov, Dünya Adıge Kardeşliği başkanı. R.M. Keşev, Çerkes Kongresi başkanı.
Çeviri: Murat Papşu
İ.H. Yaganov – Z.A. Şuhov – R.M. Keşev *
