Kafkas Vakfı “Türkiye’deki Kafkas Topluluklarına Yönelik Bilimsel Araştırmalar Çalıştayı” Gerçekleştirdi

12 Eylül 2025, 21:54

Kafkas Vakfı “Türkiye’deki Kafkas Topluluklarına Yönelik Bilimsel Araştırmalar Çalıştayı” Gerçekleştirdi

06 Eylül 2025 tarihinde İstanbul’da, Kafkas Vakfı ev sahipliğinde “Türkiye’deki Kafkas Topluluklarına Yönelik Bilimsel Araştırmalar Çalıştayı” düzenlendi. Çalıştaya farklı üniversitelerden akademisyenler, araştırmacılar, sivil toplum temsilcileri ve genç katılımcılar iştirak etti.

Toplantının temel amacı; Türkiye’de yaşayan Kafkas topluluklarının güncel sorunlarını bilimsel bir bakış açısıyla ele almak, kolektif bellek ve kimlik meselelerini tartışmak, kültürel mirasın aktarımı için yeni yöntemler geliştirmek ve elde edilen çıktıların TÜBİTAK projelerine dönüştürülmesine yönelik somut öneriler sunmaktı.

Çalıştayın açılış konuşmasını Vakıf Başkanı Veysel Arıhan yaptı. Arıhan projelere yönelmenin önemine dikkat çekerek, TÜBİTAK merkezli bu çalıştayın akademisyenleri ve araştırmacıları yeni alanlara yönlendirmeyi hedeflediğini belirtti. Arıhan şunları ifade etti:

“Vakıf olarak Avrupa Birliği projeleri yürütürken Şeyma Karasu Hanım ile tanıştık. Kendisi TÜBİTAK projelerinde uzman. Onun değerli destekleriyle bu çalıştayı gerçekleştirme kararı aldık. Gerekli yeni eğitimleri alarak proje başvurularına devam edeceğiz. Ayrıca bu çalıştayda katılımcıların görüşlerini alarak kapsamlı bir rapor yayımlamayı hedefliyoruz.”

Ardından selamlama konuşmasını Kafkas Vakfı Kurucu Başkanı Prof. Dr. Fethi Güngör yaptı. Güngör şunları söyledi: “Dünyanın beş büyük coğrafyasında elli kadar ülkeye dağılmış vaziyette yaşamaları sebebiyle Kafkas halklarına yönelik çalışmaların bilimsel araştırmaya dayalı şekilde yürütülmesi büyük önem arz etmektedir. Çok farklı toplumların içinde kültürel erozyona maruz kalan Çerkes/Kafkas kimliğinin korunabilmesi için somut tedbirler almak icap etmektedir. Önce bölgeden bölgeye farklılık gösteren toplumsal sorunların bilimsel yöntem ve tekniklerle ortaya konulması, ardından uygulanabilir çözüm önerileri geliştirilmesi gerekmektedir. Teşhisi doğru koyabilmek ve sadra şifa çözüm üretebilmek için proje bazlı çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır. Böylece finansman problemi de çözülmüş olacaktır. Farklı alanlardan araştırmacıların ekip halinde çalışması suretiyle zaman, enerji ve insan servetimizi verimli kullanmamız mümkün olacaktır. Bu gibi çalıştaylar el birliğiyle toplumumuzu geleceğe taşıma hususunda önemli fırsatlar sunmaktadır.”

Çalıştayın ilk oturumunda Şeyma Karasu, katılımcılara TÜBİTAK projeleri hakkında özlü bir sunum yaptı. Daha sonra Prof. Dr. Abdullah Temizkan ve Doktora öğrencisi Yusuf İslam Yılmaz, TÜBİTAK projelerindeki deneyimlerini paylaşarak soruları yanıtladı.

Toplantının devamında, Türkiye’de yaşayan Kafkas topluluklarının karşı karşıya bulunduğu temel sorunlar ayrıntılı şekilde ele alındı. Katılımcılar özellikle şu konulara dikkat çekti:

– Kimlik ve aidiyet sorunları
– Kültür aktarımındaki kopukluklar
– Anadilin kaybolma tehlikesi
– Diaspora–anavatan ilişkilerindeki zorluklar
– Sivil toplum ağlarının zayıflığı

– Demografik veri eksikliği

Ayrıca kolektif belleğin, sürgün ve soykırım gibi tarihsel travmalarla şekillendiği; bunun da yeni nesillerin motivasyonu ve özgüveninde belirleyici bir rol oynadığı vurgulandı.

Çözüm önerileri arasında; gençlik kampları ve eğitim programları, dijital arşiv çalışmaları, dil öğretimine yönelik projeler, diaspora ve anavatan arasında kardeş şehir ve kardeş üniversite gibi iş birlikleri ile kolektif bellek ve kimlik üzerine bilimsel araştırmalar öne çıktı. Bunun yanı sıra, edebiyatta ve ders kitaplarında Kafkasyalı imajının incelenmesi, kültürel mirasın dijitalleştirilerek gelecek nesillere aktarılması ve Kafkas dilleri üzerine proje bazlı spesifik çalışmalar yapılması gerektiği belirtildi.

Çalıştay, Kafkas topluluklarının sorunlarına disiplinler arası bir perspektiften yaklaşılmasına imkân sağladı. Katılımcılar, sosyal bilim yöntemlerinin daha görünür kılınması ve kültürel–psikolojik boyutların fen bilimleriyle birlikte değerlendirilmesi gerektiğini ifade ettiler. Bu doğrultuda ortaya çıkacak TÜBİTAK destekli projelerin yalnızca akademik literatüre değil, kamu politikalarının şekillenmesine de katkı sunması bekleniyor.

Kafkas Vakfı’nın, çalıştay çıktılarının önümüzdeki dönemde TÜBİTAK destekli projelere dönüştürülmesi için girişimleri destekleyeceği açıklandı. Çalıştay; sosyal ve kültürel çalışmalard araştırmaya dayalı yeni iş birliklerinin kapısını aralayarak, Türkiye’deki Kafkas topluluklarının sorunlarına bilimsel bir perspektiften yaklaşılmasına yeni bir zemin oluşturdu.

Çalıştay Düzenleme Heyeti:

Şeyma Karasu

Dr. Öğr. Gör. Büşra Kızık

Dts. Nurcan Yıldız

Dr. Safa Yıldıran

Şevval Uçar

Mustafa İsmail Çinpolat

Rümeysa Ömer

Emre Çalışkan

Yavuz Selim Bozar

Çalıştay Katılımcıları:

Prof. Dr. Günsel Şurdum Avcı