İkinci Rus-Çeçen savaşı sınrasında bir Çeçen kızı öldürmekle suçlanan tank komutanı Yuri Budanov, Oleg Orlov’a karşı açılan iftira davasının arifesinde Moskova’da vurularak öldürülürse…
Orlov, Nalatya Estemirova’nın 2009’da öldürülmesinden Kadirov’u sorumlu tutmuştu. Kadirov Estemirova’nın ‘hiç bir zaman onurlu, saygıdeğer ve vicdanlı bir olmadığını’söylerek karşılık vermişti.
Şimdi ise 2009’da şartlı tahliye ile erken salınan ve Kadirov tarafından ‘şizofrenik, katil ve Çeçen halkının düşmanı’ olarak tanımlanan Budanov öldürüldü.
Ama Kadirov’un Budanov ile ilgili sözleri hakkında bir nokta var. Bu sözler tamamen doğru. Eğer Budanov’un işlediği suçtan daha utanç verici birşey varsa o da aşırı Rus milliyetçilerinin Budanov cinayetine tepkileridir.
Budanov 18 yaşındaki Elza Kungayeva’yı öldürdü. Budanov tutuklandıktan sonra, öldürmeden önce Kungayeva’ya tecavüz etmekle de suçlandı ancak, savcılar onun suçunu yumuşattılar ve onu bir kahramana dönüştürdüler. Savcılar “Kungayeva bir keskin nişancıydı ve kahraman albay ona tecavüz etmedi. Kungayeva’nın sorgulanması sırasında bir öfke krizi geçirdi ve onu boğarak öldürdü” idiasındalar.
Budanov hapis süresini geçirmek için Ulyanovsk bölgesine gönderildi. Bu Budanov için oldukça iyi oldu çünkü onun 3 yıllık mahkümiyet süresi (2001-2004) boyunca bölge valisi savaş sırasında Budanov’un üstü ve Budanov cinayet ve tecavüz suçlamaları ile karşılaştığında onun en büyük destekçisi olan Vladimir Şamanov idi.
AİHM tarafından savaş suçlusu ilan edilen Şamanov, Budanov’un hapishane hücresini bir otel odasına çevirdi. Mesela, görgü tanıkları lokantadan Budanov’a yemek getirildiğni iddia ediyorlar.
Tarih boyunca savaş sırasında çeşitli kahramanlıklar gösteren ancak aynı zamanda tecavüz ve cinayet suçlusu olan askerlerle ilgili birçok örnek var. Bununla birlikte, Budanov sadece tecavüz ve cinayet yüzünden bir kahraman olarak selamlanan tek asker. Savaşla ilgili herhangi bir kahramanlık ya da başarı ona isnad edilmedi.
Rus ordusunun Çeçenya’da işlediği savaş suçlarını geçecek tek şey, Kızıl Ordu’nun 1944-45 yıllarında Doğu Prusya ve Almanya’yı işgal ettiğinde işlenen savaş suçlarıdır. Tarihçiler o zaman bir milyondan fazla genç kız ve kadının tecavüze uğradığını ve yüzbinlercesinin de öldürüldüğünü tahmin ediyorlar. İki olayda da askerlerin suçları üstleri tarafından desteklendi ama tek bir farklılık var: İkinci Rus-Çeçen savaşından Kadirov galip çıktı.
Şimdi Moskova’da olanlara bir bakın: Ruslan Yamadayev 2008’de Beyaz Saray’a iki adım mesafede olan Smolenskaya Naberejnaya’da öldürüldü; Movladi Baysarov 2006’da Leninski bulvarında öldürüldü; ve bir kaç yıl önce de Kadirov’un yandaşı olan Adam Diliyev Moskova’da sırf trafikte durduruldu diye bir otobüse ateş açtı. Ve şimdi de Budanov güpe gündüz öldürüldü.
Rus vatanseverler Budanov’u bir kahraman olarak selamlıyorlar ve Kadirov’un yandaşları da Moskova’da otobüse ateş açan ve Ruslara patronun kim olduğunu gösteren adamlarını seviyorlar.
Belki de iki tarafın kendi yararı için birbirinden ayrılmasının vakti geldi. Eğer Rusların ve Çeçenlerin birbirinden tamamen farklı ve sürekli savaş halinde olan kahraman tipleri varsa aynı ülkede yaşamanın amacı ne?
14 Haziran’da The Moscow Times’da yayımlanan bu yazı Cavit Yılmaz tarafından Ajans Kafkas için Türkçeye çevrildi.
Yulia Latynina
