Nalçik/Ajans Kafkas – 1918’de kurulan Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti’nin ikinci başbakanı Pşımaho Kosok’un İstanbul Feriköy’deki mezarının anavatanına götürülmesi önerisine Kabardey-Balkar’daki yakınları da destek verdi.
Başkent Nalçik’te bir spor okulunda antrenörlük yapan Kosok’un yeğeninin oğlu Ruslan Kosok, eski başbakanın mezarının Kabardey-Balkar’a getirilmesi çağrısının ailelerinde büyük bir memnuniyetle karşılandığını söyledi. Ruslan Kosok, aile çevresinde konuşulanları "Pşimaho Kosok Kabardey-Balkar’ın devlet adamıydı. Onun kendi vatanında defnedilmesi gerekir" sözleriyle aktardı.
1962’de vefat eden Kosok ve eşi Lüda Misakova’nın Feriköy’deki mezarlarının Kafkasya’ya taşınmasını Kabardey-Balkar İnsan Hakları Merkezi, Kabardey-Balkar Devlet Başkanı Arsen Kanakov’a gönderilen bir mektupla gündeme getirmişti.
Kanakov’a gönderilen mektupta şöyle denilmişti:
"Kabardey-Balkar tarihinin devrim, vatan savaşı ve 30’lı yıllardaki sürgün ile ilgili sayfalarının birçoğu halen kapalı ve ülke vatandaşlarımızın birçoğu tarafından bilinmiyor. Ve bu, 90’lı yıllarda Rusya’dan kanunsuz şekilde sürgün edilenlere haklarının iade edilmesi, kitaplar yayınlanması, bilimsel monografiler yayınlanması, yerleşim yerlerine köklü isimlerinin yeniden verilmesi konusunda büyük çalışmalar yürütmüş olmasına rağmen sonuç alınamadı. Günümüz Rusya’sı için Ekim Devrimi ve vatan savaşından sonra (1918-1920) ülkesinden sürülenlerin birçoğunun naşının sürüldükleri yerlerden getirilerek dedelerinin toprağında defnedilmeleri normal bir olay halini almıştır. Mayıs 1917’de Vladikavkaz’da Kafkasya Dağlı Hakları’nın birinci kongresinde ‘Kafkasya Birleşik Dağlılar Birliği’ ilan edilirken dağlıların Rusya dışında bir gelecek düşünmedikleri ve geniş bir özerklik sunacak federatif devlet istediklerini ifade etti. Kosok da ‘Birleşik Dağlılar Birliği Merkez Komitesi üyesi olarak yeni oluşumda büyük rol oynadı. Ancak durum Ekim 1917 Bolşevik İhtilali ile kökten değişti. ‘Birleşik Dağlılar Birliği’ yöneticileri Komünist rejimi kabul etmeyip 11 Mayıs 1918’de bağımsız Kuzey Kafkasya (Dağlık) Cumhuriyeti’ni ilan etti. Kosok cumhuriyet hükümetine iki kez başbakanlık yaptı. 1919’da Dağlık Cumhuriyeti, Denikin ordusuna geçen gönüllü gücün darbesiyle düştü. Bundan sonra Kosok dava arkadaşları ile Dağıstan ve Çeçenya’da Denikin ile mücadele edenlere yardım ederek mücadelesine devam etti. Mart 1920’de Sovyet yönetiminin tüm Kafkasya’da egemenliğini etmesinin ardından Kosok, Türkiye’ye göç edip farklı Bolşevik karşıtı göçmen komitelerle işbirliği yaptı. Türkiye ve Avrupa’da bulunan Kuzey Kafkasya organizasyonlarının çalışmalarında aktif yer aldı. Kosok, 8 Ocak 1962’de 78 yaşındayken İstanbul’da hayatını kaybetti.
Şubat 2004’de onun mezarını bulmayı başardım. Mezarı İstanbul’da Feriköy mezarlığında. 1964’de vefat eden Balkar kökenli eşi Lütsa Misakova da aynı mezarlıkta. Kosok’un mezar taşında ‘Pşımaho Kosok- eski Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti Devlet Başkanı’ yazıyor. Pşımaho Kosok 12 Nisan 1884’de Babukov’da (Zolski bölgesinin Sarmak köyü) Kabardey özdeni Tamaş Kosok ailesinde dünyaya geldi. Sayın Arsen Kanokov! Ülke halkı, ülkedeki pozitif gelişmeleri size bağlıyor. Pşımaho Kosok ve eşi Lütsa Misakova’nın mezarlarının vatanlarına getirilebilmesi konusundaki inancımız da bundan kaynaklanıyor. Bu meselenin devlet düzeyinde çözülmesi gerekiyor.” KU/ÖZ/FT
