23 Şubat 1944 Vaynah (Çeçen-İnguş) Sürgününün yıldönümü İnguşetya ve Çeçenya’da farklı karşılandı. Bir yerde resmi matem, diğer tarafta mecburi sessizlik vardı.
İnguşetya yönetimi, sürgünün 71. yıldönümü anma programları ile Vatan Savunması Günü kutlamalarını birleştirdi. Komşu Çeçenya’da ise sadece Rusya genelindeki özel günler kutlanıyor ya da anılıyor.
İnguşetya’da resmi tören
23 Şubat’ta İnguşetya’nın başkenti Nazran’da Vatan Savunması Günü ile İnguş halkının sürgün günü için resmi tören yapıldı. Devlet Başkanı Yunusbek Yevkurov, yayınladığı açıklamada “Binlerce İnguş, Büyük Vatan cephelerinde cesaret örneği göstererek savaşırken halkımız Kazakistan ve Orta Asya’ya sürüldü. Baskılara, düşmanla mücadele edenler bile maruz kaldı. Halkımızın tarihinde zorlu dönemler çok oldu. 1944 sürgünü bize, yaşadığımız ilk sürgün ve soykırımı, yani dedelerimizin Türkiye’ye sürüldüğü I. Nikola dönemini unutturuyor” ifadeleri yer alıyor.
“Mükemmel bir bayram günü”
Çeçenya’da Stalin sürgünü anısına resmi bir program yapılmadı. Bölge yönetimi, resmi günlerin Rusya Federasyonunun diğer bölgeleriyle uyumlu olması gerektiği gerekçesiyle yas gününü başka bir tarihe taşıma kararı aldı. Nisan 2011’de anma ve yas gününün her yıl 10 Mayıs’ta yapılacağı ilan edildi. Bu tarihte, 9 Mayıs’ta öldürülen Rusya yanlısı Çeçenya yönetimin ilk başkanı, Ramzan Kadirov’un babası Ahmed Kadirov’un cenaze töreni yapıldı.
22 Şubat’ta Ramzan Kadirov, vatandaşları Vatan Savunması Günü dolayısıyla tebrik etti. Resmi medya organları sürgünden bahsetmedi.
23 Şubat Çeçenya’da resmi tatil. Okullarda ders yok, diğer kurumlar çalışmıyor. Çeçenya başkanlığı ve hükümetinden bir kaynak Kavkazki Uzel’e “Ülkemiz, Rusya’nın her yerinde olduğu gibi mükemmel bir bayram günü yaşıyor, Vatan Savunması Gününü kutluyor. 1944 sürgünü ile ilgili yas programları 10 Mayıs’ta yapılacak” dedi.
Cezaevinde 23 Şubat
Rusya devlet başkanlığı bünyesindeki insan hakları araştırma konseyi üyesi ve ‘Objektif’ isimli bağımsız enformasyon ajansı başkanı Heda Saratova, Çeçenya sivil toplum örgütlerinin 22 Şubat’ta Coharkale’de (Grozni) Çeçen ve İnguş sürgünü dolayısıyla bir yuvarlak masa toplantısı yaptığını açıkladı.
Saratova, “O günleri hatırladık. Her ailenin sürgünle ilgili farklı hikayesi var. Halkımız acılar çekti, sevdiklerinden ayrı kaldı, gurbete katlandı. Toplantıya katılanlar, yani bu trajedinin değdiği herkes hikayelerini anlattı. Hatırlamak ve kayıplarımızın hatırasını yad etmek bizim görevimiz” dedi.
Geçen yıl, sürgün yıldönümünde Coharkale’de bilimsel konferans organize eden Kuzey Kafkasya Halkları Ansamblesi Başkanı Ruslan Kutayev ise bu 23 Şubat’ı Çernokozov hapishanesinde karşıladı. Kadirov yönetimini rahatsız eden konferansın ardından Kutayev uyuşturucu bulundurma suçlamasıyla gözaltına alındı ve dört yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Ajans Kafkas
