Dağıstan’da gençlerin yüzde 58’i devlet kanunlarından çok şeriat kanunlarına saygı duyuyor. Gençlerinin çoğunluğunun dinine bağlı olmasına rağmen sadece yüzde 3’lük bir kesim direnişçilere katılmaya hazır
Dağıstan Rusya Federasyonunun en dindar bölgelerinden biri. Bir dine bağlı olduğunu ifade edenlerin oranı yüzde 90. Bunların yüzde 80’inden fazlası İslam dinine mensup. Dağıstan’da nüfusun genç oranı oldukça yüksek, yaklaşık yüzde 40. Gençlerin yüzde ellisinden fazlası lise eğitimi almış. Orta derecede dini eğitimi olan vatandaşların oranı yüzde 11.
Dağıstan gençleri arasında dine bağlılık seviyesi alışılmadık şekilde yüksek, yüzde 92’lik oran Allah’a inandığını açıklıyor. Üstelik son yıllarda gösterge sürekli artıyor (2004’de yüzde 79 idi).
Dağıstan’da faaliyet gösteren direnişçilere katılım da yüksek. Direnişçilerin yüzde 70’i yaşları 15-25 arasındaki gençlerden oluşuyor.
Dağıstanlı gençlerin yüzde 77’si İslam’ın Hz. Muhammed döneminde olduğu gibi kalması gerektiğini düşünüyor. Genç Dağıstanlıların sadece yüzde 9,6’sı İslam’ın dünyada yaşanan değişikliklere bağlı olarak değişmesi gerektiğini ifade ediyor.
Gençlerin yüzde 58’i Şeriat kanunlarının devlet kanunlarının üstünde olduğunu düşünüyor. Aynı oranda vatandaş da yüksek eğitim kurumlarında şeriat kurallarının öğretilmesini destekliyor. İslami eğitim okullarında okuyanların tamamı acil bir şekilde şer’i ölçülerin günlük yaşama hakim kılınması gerektiğine inanıyor. ‘Modernist’ Müslümanlar arasında şeriat ölçülerine olumsuz yaklaşım yaygın.
Dağıstan’da gençlerin yüzde 30’u İslami kurallar ihlal edilirse devleti açıkça protesto etmeye hazır. İlginç olan, dini eğitim kurumlarında dini hakların ihlali karşısında yönetime karşı çıkmaya hazır olanların oranının sadece yüzde 25,6 olması. Uzmanlar bu çelişkiyi, İslami eğitim kurumlarında çoğunlukla tasavvuf anlayışının verilmesi ile izah ediyor. Bundan ötürü köktendinciler arasında bile İslam ve laik devletin bir arada yaşaması fikri yaygın.
Soru yöneltilen gençlerin sadece yüzde 3,1’i silahlı direniş saflarına katılmaya hazır. ‘Vahhabilere’ karşı olan Müslümanların Dağıstan’daki oranı yüzde 74,4. Bununla birlikte, ankete katılanların çoğunluğunun kendisini köktendinci olarak ifade ettiği dini eğitim kurumlarındaki sonuçlar, genel göstergelerden oldukça faklı görülüyor. Sufi kurumlarında okuyan gençler ‘vahhabiliğe’ düşmanca yaklaşıyor. Genel olarak Dağıstan gençliği ‘vahhabilerin’ Kafkasya’daki eylemlerinin, para karşılığı bölgede bulunan yabancı terör örgütlerinin çıkarlarını gerçekleştirmek olduğunu düşünüyor. Bu görüşü paylaşanların oranı yüzde 59,1.
Kaynak: Abdulagatov, Z. Dağıstan Gençliğinin Aşırılıkçı Eğiliminde Din Faktörü, Rusya Bilimler Akademisi Sosyal Araştırmalar Enstitüsü ‘Sosyolojik İncelemeler Dergisi’, 2012/1
Sergey Prostakov (Russkaya Planeta)
