Çeçen İçkerya Cumhuriyeti Başbakanı Ahmed Zakayev, New York merkezli Modern Rusya Enstitüsü’nden Elena Servettaz’a konuştu.
Söyleşide, Boris Nemstov cinayetinden, Kremlin’de hazırlanan “ölüm listesi”ne, Kadirov-Putin ilişkisinden, Rusya-Batı çatışmasına ve bugünkü Çeçenya’ya kadar bir çok konuyu değerlendiren Zakayev, muhaliflere yönelik ölüm listesinin Çeçenya’da değil Kremlin’de oluşturulduğunu iddia ediyor.
Ahmed Zakayev’in Elene Servettaz’a verdiği söyleşinin tamamı şu şekilde,
Elena Servettaz: Boris Nemtsov cinayetinin şüphelilerinden birisi olan Zaur Dadayev, Çeçen “Sever” (Kuzey) taburunda hizmet etti. Nedir bu tabur?
Ahmed Zakayev: “Kuzey” (Sever), “Doğu” (Vostok) ve “Güney” (Yug), tüm bu taburlar, ikinci Rus-Çeçen Savaşı’nın hemen başında Rus işgal güçleri tarafından Çeçenya’da kuruldu. “Kuzey” taburu dediğimiz, Rusya Federasyonu İçişleri Bakanlığı’na bağlı bir birim. Ahmed Hacı Kadirov kumandasında Çeçen özgürlük savaşçılarına karşı savaştılar. Bu taburlar tamamen Moskova tarafından finanse edildi ve kaynakları doğrudan Rusya bütçesinden geldi. Geçtiğimiz Aralık ayında, bu taburların gücünü sergileyebilmek için, 20 bin kişi Grozni’deki bir stadyuma getirildi. Putin’in piyade askerleri olduğu iddia edilen bu güç, onun her türlü emrini yerine getirmeye hazır olduğunu ilan etti. Nemtsov cinayetine karışan kişiler de, (Rus işgali altındaki) Çeçenya’nın (Kremlin destekli) lideri Ramzan Kadirov tarafından gösterisi yapılan bu piyade askerlerinden.
Bu insanlar “Kuzey” taburuna nasıl katıldılar?
Bu, İçişleri Bakanlığı’nın bir birimi. Bilinen bir tertip; kimileri “Kuzey” taburuna, kimileri de “Doğu” taburuna gönderiliyor ama elbette bunların hepsi Kadirov ve İçişleri Bakanı’nın emrindeler.
Bu tabura kim kumanda ediyor?
Bilindiği kadarıyla – ki ben de bunun doğru olduğunu düşünüyorum – Delimkhanov kardeşlerden birisinin sevk ve idaresi altında.
Nemtsov cinayetinde, şüphelilerin tutuklanmasından hemen sonra, Ramzan Kadirov, İnstagram hesabından “Zaur Dadayev’in madalyalı gerçek bir Rus vatanseveri ve çok dindar birisi” olduğuna ilişkin bir paylaşımda bulundu. Kadirov’un bu hızlı reaksiyonu hakkında ne düşünüyorsunuz?
Kadirov, Nemtsov’un “İslam karşıtı açıklamaları” nedeniyle öldürüldüğünü ve konu hakkında bu versiyona sadık kalmaları yönünde Nemtsov’u öldürenlere bir sinyal gönderiyor. Onlara şöyle diyor: “Bu versiyona sadık kalırsanız ben de sizi unutmam. Sizin için savaşacağım. Size ihanet etmeyeceğim”.
Bu gözaltına alınan kişilere gönderilen bir mesaj mıydı sizce?
Bu bir zincirleme tepkiydi. Mevcut rejiminin aynı anda başardığı üç şeyle başlayalım. Birincisi, Nemtsov’un öldürülmesi ile, rejim ile savaşabilen bir muhalefet liderinden kurtulundu. Nemtsov bu savaşı maharetle, ustaca ve cesaretle yapıyordu ve her geçen gün Rusya’da daha fazla destek kazanıyordu. Ondan kurtulmak şart olmuştu. Bu yüzden gereğini yaptılar. Ardından, Putin, Nemtsov’un “kurbanlık bir mağdur” olduğunu ifade ederek kolluk güçlerinden tüm dünyada kınanan bu cinayeti çözüme kavuşturmalarını istedi. Görev tamamlandı. Suç çözüldü. Bu da ikincisiydi. Ve son olarak, üçüncü nokta; Geçtiğimiz günlerde Ramzan Kadirov’un Donbass’taki Rus rejiminin kuklaları ile tartıştığı ve Çeçen birimlerini geri çağırdığına ilişkin haberler vardı. Bu hareket, bölgedeki durumu kontrol etmek için doğrudan Rusya’dan gelen güvenlik servislerinin izni olmaksızın yapıldı. Şimdi bu nedenle, Kadirov, Doğu Ukrayna’da tek başına aldığı kararlardan ötürü rahatsız olanlar tarafından yakından takip ediliyor. Buradaki durum şu; ortada bir Kuzey taburu var, sadece emirleri takip eden Putin’in piyade askerleri. Bu ölçekte (Nemtsov’un öldürülmesi) bir operasyon için emir verebilecek sadece iki kişi var: Ramzan Kadirov ya da onun başkumandanı Vladimir Putin. Öyle ki, suçu çözüme kavuşturanlar, Putin’i de garip bir durumun içerisine soktular, ya Kadirov’dan vazgeçmesi gerekiyordu ya da cinayetten ötürü kendisi sorumluluk almak durumundaydı. Nemtsov’un “İslam karşıtı söylemleri” nedeniyle öldürülmüş olabileceği iddiası, Putin’e Kadirov’u ateş hattından çıkarma imkanı veriyor. Durum klasik bir şekilde ortaya çıkıyor, Kremlin sorunu çözerek, nefret ettikleri Boris Nemtsov’dan kurtuldu ve Putin ile Kadirov’u korudu. Rusya’daki kamuoyunun ne düşündüğünü önemsemiyorlar, kamuoyu yok. Bunu Rus demokratları ya da muhalefeti suçlamak için söylemiyorum. Diktatörlüklerin yönetiminde, kamuoyu hayatta kalamaz. Ve Batı için, “İslami iz” sindirimi en kolay versiyon.
Bu, Putin’in Kadirov’u destekleme kararı verdiği anlamına mı geliyor?
Putin, verdiği “Onur Madalyası” ile hangi şart altında olursa olsun ona ihanet etmeyeceğini Kadirov’un anlamasını sağladı. Putin’in basın sözcüsünün, ödül prosedürünün uzun bir süreç aldığı ve ödülün verilişin bu tarihe denk gelmesinin tamamen tesadüf olduğu şeklindeki açıklamasına inanmıyorum. Bu kesinlikle bir yalan. İngiltere’de Alexander Litvinenko dosyası ile ilgili görülmekte olan bir yargılama var ve bu dosyada işaret eden asıl kişi (Duma milletvekili ve eski FSB subayı) Andrei Lugovoi. Bu şahsın suçluluğu %90 kanıtlanmış durumda ve mahkemenin Andrei Lugovoi ile Dmitri Kovtun’u katiller olarak açıklayacağından emin olabiliriz. Putin, (Kadirov’a madalya verdiği gün) Lugovoi’e de bir ödül takdim etti. Bu şekilde, Putin onların her şeyin yolunda olduğunu anlamalarını sağlıyor. Putin iktidara geldiğinde, o ve çevresindekiler bu kodla yaşamaya başladı. Haydutlar için nedir bu kod? Putin’in yarattığı çerçevede, birbirimize ihanet etmeyiz ve birbirimizi terk etmeyiz.
Putin’in artık Ramzan Kadirov’a ihtiyacı olmadığı görüşünün herhangi bir temeli var mı?
Hayır. Putin asla Ramzan’ı terk etmeyecek ve Ramzan’da hiçbir şeyi asla Putin’in izni olmaksızın yapmayacak. Putin ve Ramzan siyam ikizleri gibiler.
Kuzey taburunun üyelerinin Moskova’nın merkezinde, Kremlin’in önünde böylesine bir cinayeti kendi başlarına işleyip, bölgedeki tüm polis kuvvetlerine rağmen kaçmayı başarmış olabileceklerini düşünebilir miyiz? Yoksa birileri onlara yardım etmiş midir?
Hiçbir şüphe yok ki, her şey Rusya’nın mevcut iktidar yapısının muhafazası altında gerçekleştirildi. Bana göre hiçbir bağlantısı olmamasına rağmen, Nemtsov cinayetinin dini nedenlerle işlenmiş olduğu şeklindeki resmi versiyon ile başlayalım. Nemtsov’un açıklamalarını okudum, söylediklerinde kesinlikle Müslümanları gücendirecek tek bir şey yok. Boris Nemtsov son derece profesyonel ve tecrübeli bir siyasetçiydi. Ve çok hırslıydı. Devleti yönetme arzusundaydı ve Rusya’da 20-25 milyon Müslüman yaşıyorken onları gücendirecek bir şeyler söylemeyi kaldıramazdı. Bu tam olarak ifade etmek gerekirse siyasi siparişle gerçekleştirilmiş bir cinayettir. Ve bugün açık bir şekilde ortada olduğu üzere, iktidardaki kişilerin muhafazası olmaksızın iki ya da üç veya dört kişi dahi Moskova’da böyle bir operasyonu gerçekleştiremez.
Charlie Hebdo’nun gazetecileri ve karikatüristlerinin katledilmesinden sonra, Ramzan Kadirov bir diğer muhalif ve tanınmış isim Mikhail Khodorkovsky’nin açıklamasına tepki göstermişti. Khodorkovsky insanları Fransız gazetecileri desteklemeye davet etmiş ve Kadirov’da onu kendi “şahsi düşmanı” olarak ilan etmişti. Ramzan Kadirov’un böyle kaç tane şahsi düşmanı var şimdi?
Putin’in olduğu kadar. Ramzan Kadirov için hiçbir şey şahsi değildir, o sadece Putin’in görüntüsünün aynadaki yansımasıdır. Putin neyden hoşlanmıyorsa, ne onu rahatsız ediyorsa, bu Kadirov için bir engel olacaktır. Bu tip engeller yaratan insanlar onun şahsi düşmanları. Khodorkovsky ile kavgasında Kadirov’un herhangi bir şahsi nedeni yok. Putin ve çevresi, içerisinde Anna Politkovskaya, Alexander Litvinenko, Boris Berezovsky, Zelimkhan Yandarbiyev ve Ahmed Zakayev’in de olduğu bir ölüm listesi hazırlamıştı. Şimdi yeni bir “ölüm listesi” hazırladılar. Bu listede yer alan isimler de İslam düşmanı olarak etiketlendi. KGB, kendi problemlerini uluslararası sorunlarla ilişkilendirerek hareket etme tarzına sahip. Bugünün dünyası İslami aşırılıkçılarla savaşıyor. Zamanında, Kuzey Kafkasya halkları, Çeçenler ve İnguşlar, Nazi Almanyası ile işbirliği yapmakla itham edilerek sürgüne gönderildi. O dönemde Batı’da Nazizmin ne olduğu ve Nazilerle işbirliği yapanların cezalandırılması konusunda net bir fikir vardı. Bugün, Kremlin güncellenmiş ölüm listesini hazırlarken, insanların aşırılıkçılar ve dini fanatikler tarafından öldürülmüş gibi görünmelerini sağlamaya çalışıyor. Ancak gerçekte ise, bunlar aşırılıkçılar tarafından Putin’in siyasi rakiplerinin ortadan kaldırılmasını kamufle etmeye yönelik operasyonlar. İşte bu nedenle, Putin ya da Kadirov’un şahsi düşman olarak ilan ettiği tüm bu insanlar – Boris Nemtsov, Mikhail Khodorkovsky, Alexei Venediktov – kendi üzerlerine gelen gerçek bir tehlike olduğunu anlamak zorundalar. “Ölüm Listesi” için karar Grozni’de değil, Moskova’da verildi. Size daha fazlasını da söyleyeceğim. 2011-2012’de muhalefet ilk kez 100 – 120 bin kişi ile bir protesto gösterisi düzenlediğinde dört liderin ortadan kaldırılmasına karar verildi. (Alexei) Navalny ve (Sergei) Udaltsov’un hapse gitmesine, Boris Nemtsov ile Garry Kasparov’un fiziksel olarak ortadan kaldırılmasına karar verdiler. Biliyorsunuz, biz 20 yıldır Rusya’ya karşı savaşıyoruz…
Ama siz Rusya’ya karşı değil, Kremlin’in gücüne karşı savaşıyorsunuz, bu çok önemli bir nokta.
Evet, Kremlin’in gücü, elbette. Yirmi yılı aşkın süredir, bizim kendi haber kaynaklarımız var. Kremlin’deki ya da iktidar sistemindeki herkes Putin’in Çeçen problemine yaklaşımını desteklemiyor. Orada bize doğru ve yararlı bilgiler veren insanlar oldu ve hala da bu tip insanlar var. Böylesi bir operasyonu kimin hazırladığı hakkında kesin bilgimiz vardı. Bu versiyon Putin’in kendisi tarafından doğrulandı. Rus devletinin kuyusunu kazmak için deniz ötesindeki kimi insanların kurbansal bir mağdur aradıklarını söyledi ki aklında İngiltere vardı. O dönem Boris Berezovsky hayattaydı ve Londra’da yaşıyordu. Böylelikle resmi propagandanın bir hedefi haline geldi. Bize ulaşan bilgiyi biz muhaliflere ilettik. Ardından, Garry Kasparov, Rusya’dan ayrıldı ve geri dönmedi. Nemtsov ise kolluk makamlarına gitmeye karar verdi, bunun kendisini koruyacağına inanıyordu. O zaman, 2012’de, muhalif liderlerinin yok edilmesi operasyonu çalışmadı. Bolotnaya dosyası başladı ve muhalefet bölündü. Sergei Udaltsov ve Alexei Navalny’nin de aralarında olduğu protesto hareketi katılımcılarının pek çoğuna karşı cezai soruşturmalar açıldı. Ardından hiçbir şey olmadı. Çünkü, Putin, üçüncü dönemimin başında kendisini yeniden Batı’ya ispat etmeye çalışıyordu. Ek olumsuz olaylar onun için son derece sakıncalıydı. Bugün, Rusya, Ukrayna’daki krize dahil olup ekonomik krizin eşiğine gelmişken, Putin için Batı ile flört etmek gerekli değil. Batı ile flörtleşmek yerine, ülke içerisindeki durumu kontrol altında tutması daha önemli. Bu Putin’in bir numaralı amacı. İşte bu nedenle muhalefeti, muhalefetin merkezi figürünü, onun lideri olarak kabul edilen Boris Nemtsov’u vurması gerekiyordu. Nemtsov, Rus askeri güçlerinin Ukrayna’da olduğuna dair kanıtları olduğunu alenen açıkladı. Yakın bir gelecekte bu konu hakkında hazırladığı bir raporu yayınlamayı düşünüyordu. Ve ekonomik problemler, devlet memurlarının %10-15’ini Nemtsov hareketinin saflarına katabilirdi. Ayrıca, mevcut rejimi barışçıl yollardan değiştirebilirdi.
Size doğru bilgileri aktaran ve yardım etmeye hazır insanlardan bahsettiniz. Çeçenya’da ne olup bittiği hakkında bilginiz var mı?
Biliyorsunuz, Çeçenya’da son 10 yıldır, gücü elinde tutanlar hariç, insanlar kendi başlarına ve işgal rejimi kendi başına. Ancak orada, insanların değişim için bekledikleri yönünde bir mesaj var. İnsanlar, Çeçenya’da temel değişiklikler olacağına inanmış durumda ve bunu Moskova’daki kaçınılmaz değişim ile birbirine bağlıyorlar. Ancak bir başka taraf daha var; insanlar her gün Çeçenya’yı terk etmeye devam ediyor ve kalanlar ise hayatta kalabilmek için mücadele ediyor. Putin’e bel bağlayanlar ise, hayvanlar gibiler, kendilerine yaklaşan felaketi hissediyorlar ve acı içinde kıvranıyorlar. Son birkaç ay içerisinde, Çeçenya’da sonu gelmeyen temizlik operasyonları vardı. Rejime muhalif olduğuna ilişkin en ufak bir şüphe halinde dahi insanlar kaçırılıyor, insanları kaçırarak, ortadan kaldırarak geride kalanları etkisiz hale getirmeye çabalıyorlar. (Kremlin destekli) Çeçen yöneticiler, bugün Moskova’da olan her şeyin %100 Çeçenya’da etkisi olacağını anladı. Kesinlikle Moskova’da bir rejim değişikliği olacak ve tereddüt olmaksızın Çeçenya’da da bir rejim değişikliği olacak. İşte bu, bugün Çeçenya’yı ve Çeçen toplumunu ayakta tutan düşünce.
AjansKafkas, ickerya.com
