Caharkale/Ajans Kafkas – Kremlin güdümlü Çeçen başkan Ramzan Kadirov, Londra’da sürgünde yaşayan Çeçen-İçkerya Başbakanı Ahmet Zakayev’in geri dönmek için kendisini aradığını öne sürdü. Zakayev’e iş teklifinden de geri durmayan Kadirov, Çeçen liderin tiyatrocu kimliği ile Caharkale’de sahne alabileceğini ya da devlete ait konser salonunu yönetebileceğini söyledi.
Rossiskaya Gazeta’ya konuşan Kadirov, küresel krizin Çeçenya’yı etkileyip yeniden yapılanmanın gidişatını bozmasından endişe ettiğini de söyledi. Kadirov’la röportajı Ajans Kafkas için Özlem Güngör Türkçeye çevirdi:
Ramzan Ahmatoviç, ilk soru kriz hakkında. Kriz herkesi endişelendiriyor, herkes krizin dünyada ilerlediğini biliyor. Kriz Çeçenya vatandaşları ve onun gelişim planlarını nasıl etkiledi?
Biz de diğer herkes gibi krizi hissediyoruz. Cumhuriyetimizin bütçesinin yüzde 15 küçüleceği tahmin ediliyor. Eğer bu gerçekleşirse büyük darbe olur. Ama ölümcül değil. Gerçi yine de Moskova’ya mektup gönderdim ve bu noktada bütçeyi küçültmeden ayakta kalmayı umut ediyorum.
Başarabilecek misiniz?
Bilmiyorum, gayret edeceğim. Ama şunu ifade etmek isterim ki, şu anda biz yeni bir aşamaya geçtik ve bu bize krizi hiç kayıp vermeden atlatma şansı veriyor. Sadece savaşın son bulması değil, yıkılan ekonominin yeniden inşası süreci de geride kaldı. Şimdi cumhuriyetin tam olarak gelişimine geçiyoruz.
Yani Çeçenya Cumhuriyeti ‘sıcak nokta’ olmayı geride bıraktı?
Bu konudaki her şeyi artık unutmak mümkün. İnanmayan Caharkale veya bir başka yerleşim bölgemize gelsin. Gerçi, galiba Caharkale daha fazla fark edilen bir yer, çünkü geçen savaşta diğer şehirlere göre en çok burası zarar görmüştü. Yıkılmışlığının Stalingrad ile kıyaslandığı yıllar bile oldu. Şu anda başkentimiz, yeni bahçeler, yeni caddeler, evler ile tam bir çiçek bahçesi. Şehir tüm gece aydınlık, sokaklarda ne kağıt, ne başka bir şey görmek mümkün değil. Sabaha kadar tek başına veya kızlarla dolaşmak tehlikeli değil artık.
Yani problemler çözüldü?
Şimdi bizim başka bir problemimiz var. Önceden çok sayıda Çeçen kanalizasyonların, elektriğin, suyun yeniden inşası konusunda çalışıyordu, ama şimdi artık bu işler bittiğine göre, bu insanların ne ile meşgul olacağını bulmak lazım. Emekçilerin işsiz kalmaması lazım. Gerçi bir planımız var ve bunu işsizlik baş göstermeden bir an önce devreye sokmamız lazım.
Caharkale’de elektrik ve suyun olduğuna, kanalizasyonların da çalıştığına ikna oldum. Peki diğer yerleşim yerleri nasıl?
Hemen her yerde su, elektrik ve gaz var. Hatta Sovyet döneminde bunların olmadığı köylerde bile artık var.
Sanayi ve enerji de durum nedir?
Şu anda Çeçenya yatırım yapılması için uygun bir bölge. Gerçekleştirilmesi halinde ülke ekonomisinin kalkınmasına izin verecek yatırım projeleri hazırladık. Geçenlerde S.A. L. şirketinin başkan yardımcısı Valid Said Sail Salman başkanlığında Birleşik Arap Emirlikleri’nden işadamları misafirimizdi. Heyete beş yatırım projesi sunuldu.
Geçen mayısta Argun Enerji Şirketi ile Slovenya’dan RIKO GROUP arasında anlaşma imzalandı. Argun üzerinde elektrik santrallerinin inşası ile ilgili projenin beş yıl içinde bitirilmesi planlanıyor. Ve bunlar sadece başlangıç. Yaklaşık 15 büyük banka Çeçenya’ya yatırımda bulunmak istediğini ifade etti. Bu sene içinde ülkeye 50 milyar rublelik yatırım yapılması bekleniyor.
Geçenlerde FSB güya Ahmed Zakayev’in ajanı olduğu ifade edilen İsa Hadiyev’in öldürüldüğünü açıkladı. Ama siz bir defasında Zakayev’in geri dönebileceğini söylemiştiniz. Onun ajanının öldürülmesi sizin yurttaşlarınızı geri döndürme planınıza etkide bulunmaz mı?
Benim uzun süreli stratejik programım Çeçenya’ya elini kana bulamamış herkesi geri getirmek. Zira gidenlerin birçoğu sadece Batı’da daha konforlu bir hayat için gitti, savaştan veya takiplerden kaçtığı için değil. Zakayev bir defasında geri dönme teklifiyle benimle irtibata geçmişti.
Kendisi mi irtibata geçti?
Evet, kendisi. Bana telefon açtı ve bizzat onunla konuştum. Belki de bazı gruplar kurmayı planladı, bilmiyorum. Eğer İsa onun ajanı idiyse hiçbir eylem gerçekleştiremedi. Zakayev’in kendisi de asker değil. O çok iyi bir aktör ve iyi eğitimli bir insan. Bizim Caharkale’de tiyatromuz var ve o orada yeniden oynayabilir veya devlet konser salonunu yönetebilir. Yani onun için kültür bakanlığında iş var. Ben bunu doğruluyorum.
Geri döner mi, ne düşünüyorsunuz?
Kendini aşması lazım. Korkuyor; eğer savaş olduysa, günahlar da vardır. Ama biz savaşı bitirmek istiyoruz, demek ki, affetmeyi bilip kendi insanlarımızı geri getirmeliyiz. Ülkelerine gelsinler ve baksınlar. Ben Avrupa’dan şu ana kadar Mashadov’un iki temsilcisini, Sugaipov ve Hambiyev Umar’ı geri getirdim. Geldiler ve gördüler, burada kimsenin onların ibadet etmesine, cami inşa etmesine, barışçıl hayat sürdürmelerine engel olmadığını gördüler.
Halk direnişçileri reddetti. Onlar kendi aralarında çekiştiler; Umarov, Udugov, Zakayev birbirlerinden federal yönetimden korktuklarından çok korkuyorlar. Zakayev dönmek istiyor ve onunla konuştum. Bana şöyle dedi: Daha yararlı olmak istiyorum.
Bu ne anlama geliyor?
Bana söylediğine göre, Avrupa’daki herkesi toplayıp onlarla dönmek istiyor. Ama ben ona şöyle cevap verdim: Orada daha çok kaldığın müddetçe istihbarat ve Rusya karşıtı güçler amaçları için seni daha fazla kullanacaklar. Bunu artık Avrupa’daki Çeçenlerin çoğu anlıyor.
Avrupa’dan geri dönüş programı Çeçenler için gerçek neticeler vermeye başladı mı?
Sürecin hızlı geçeceğini düşünüyorum. Avrupa’dan dönenlere yardım vakfı kurmak istiyorum. Zira birçokları geri dönmek istiyor, ancak giderken her şeylerini satmışlardı ve onların şimdi burada hiçbir şeyleri yok. Bütçemiz elverdiğince Avrupa’dan dönenlere yardım etmeye çalışacağız. ÖZ/FT
