Magas/Ajans Kafkas – İnguşetya lideri Yunusbek Yevkurov, ülke yargıçlarını suçluları yargılamaktan korkmakla suçladı. Rüşvet çarkı, suçlunun yakınlarının intikama başvuracağı korkusu ve akrabalık bağlarının hakimleri adaletten şaşırdığını belirten Yevkurov, suçla mücadele yalnız bırakılmaktan yakınıyor.
“En korkuncu, bu hakimlerin bıraktığı haydutlar öldürmeye devam ediyor. Bundan ötürü, suçluyu serbest bırakan hakimlerin 10 Hattab’dan kötü olduğunu söylüyorum” diyen Yevkurov, Moskovski Komsomolets muhabiri Marina Pervozkina’nın sorularını yanıtladı. Ajans Kafkas’ın Türkçeye aktardığı röportajda Yevkurov’un görüşleri şöyle:
‘Yakınları direnişçileri evden kovuyor’
Yunusbek Bamatgireyeviç, son zamanlarda teröristlerin aktifliği Çeçenya’dan İnguşetya’ya açıkça yer değiştirdi, üstelik yeni kızışma nedense sizin yönetime gelme zamanınızla örtüştü. Cumhuriyet terörle mücadelede önde yer aldı. Şimdi yeniden çoktandır görmediğimiz intihar eylemcileri görüyoruz. Neler oluyor?
Eğer her şey benim gelişimle kızıştıysa, galiba İnguşetya’ya başka bir devlet başkanı göndermek lazım. Ciddi olursak teröristler faaliyetlerini planlarına göre yürütüyorlar, aktiflikleri ise periyodik olarak yönetimde kimin olduğuna bağlı olmaksızın artıyor. Her halükarda terör cumhuriyete karşı ve bu halkın trajedisi. Terörün sıçraması öncelikli olarak, ekstremistlerin sadece Çeçenya’yı değil diğer Kuzey Kafkasya cumhuriyetlerini de dahil ettiği ‘Kafkasya Emirliği’nin kurulmasına bağlı. Direnişçilerin, Çeçenya dışında da hareket edebilme özelliğinde olduklarını göstermeleri gerekiyor. Neden İnguşetya? Galiba, Moskova’ya yönetim değişikliğinin istikrara götürmediğini göstermek için. Daha önceleri suçlamalar vardı: İnguşetya yönetimi halkla görüşmüyor, muhalefetle diyalog istemiyor. Şimdi biz görüşüyoruz. Bununla birlikte eylemler azalmıyor. Bu, haydutların herhangi bir diyaloga ihtiyacı olmadığını gösteriyor. Onların sadece kendi kanlı eylemlerini gerçekleştirme isteği var. Şu anda bizim hareketlerimiz, temel olarak haydutları sivil yaşama dönmeye ikna etmek yönünde değil, çünkü bu faydasız, hareketlerimiz gençlerin yer altı örgüt saflarına katılımını azaltmak yönünde. Ama insanlarla savaşan, onların akrabaları ile yaptığımız görüşmeler dışında biz paralel olarak güce dayalı eylemleri de yürüteceğiz. Haydutların aklına, bizim diyaloga hazır oluşumuzun, onların cezalandırılmayacağı düşüncesi gelmesin diye. Eğer onlar argümanlarımızı kabul etmeye hazır değillerse, kesinlikle güç kullanacağız.
Sizin insanları ‘ormandan’ çıkarmak için büyük gayrette bulunduğunuzu, yakınları ile görüşmeler yaptığınızı biliyorum. Bu faaliyet hiç olumlu sonuç verdi mi?
Eşkıyalık tamamen bitseydi olumlu sonuçtan söz etmek mümkün olurdu. Ama yine de var. İlk netice, tüm ülkede insanlar toplu olarak güvenlik organlarına direnişçiler ve planları hakkında bilgiler vermeye başladı. Bunun sayesinde büyük sayıda eylem engellendi, birçok yer altı örgüt üyesi ortaya çıkarıldı. Hatırlıyor musunuz, geçen yıl Kamaz-Tsentır’da özel bir operasyon yürütüldü, bu operasyonda evde buluna üç intihar eylemcisi kendilerini havaya uçurmuştu. Silovikler bu teröristler hakkında insanlardan telefon aldı, insanlar şüphelenmişti. Bu benim halkla görüşmemin sonucu. Şahsen insanlarla sizinle konuştuğum gibi konuşuyorum, televizyondan sesleniyorum. Eğer biri hakkında bir bilgi varsa, insanlara diyoruz: Bu kişiyle görüşmeyin, evinize almayın. Ona 100 metreden yakın olan yandaş olacak ve özel operasyonda yok edilebilir. Bu insanların teröristlere yardım etmekten alıkoyuyor. Ne kadar akrabaları olursa olsun. Yakınlarının direnişçinin gecelemek için kendilerine geldiğinde kovduğu olaylar bile oldu. Mantaliteleri halen onları güvenlik organlarına teslim etmeye izin vermiyor, ancak onu evden kovuyorlar. Geçen yıl ormandan yaklaşık 16 kişi geldi, bu yıl 4. Ve onlar şimdi bize yardımcı oluyorlar. Onlara silah vermiyorum, emniyete almıyorum, onlar inşaatlarda bir yerlerde çalışıyor. Ama güvenlik organlarının onların tecrübesine ihtiyacı olduğunda çağırıyorlar.
‘Silovikler bilgiyle çalışıyor’
Adlarını sayabilir misiniz?
Bu yıl örneğin Yevloyev ve Kostoyev. Yevloyev direnişçi değil. O güvenlik organlarının dikkatine garajının anahtarını tanıdığı birine verdiği için takıldı. Bu tanıdığını çok iyi bilmiyordu. Ailesi bunu öğrendiğinde, kendileri bana getirdiler. İkinci kişi ise bu anahtarları bir hayduda verdi ve haydutta orada silah sakladı. İkincisi bırakılamazdı. Ailesini davet ettim ve konuştum. Onu aradılar ama bulamadılar ve doğruyu söylediklerine inanıyorum. O Karabulak emniyetindeki patlamaya bağlı Ekajevo’da özel bir operasyonda yok edildi. Yani o Karabulak davasına dahildi. Sunjen bölgesinde bir olay oldu, oradaki iki direnişçi ablukaya alındı. Onların yanında iki kız vardı. Kızlardan biri haydudun kız kardeşiydi, ikincisi ev sahibinin eşiydi. Onlarla telefonla irtibata geçtik ve onları oradan çıkardık. Şimdi hayattalar, sağlıklılar ve evlerindeler. Haydutlar yok edildi.
Halk için açıkladığınız telefon numarası çalışıyor mu?
Elbette. Ve isteyen herkes o numarayı arayabilir.
Direnişçiler hakkında bilgi için sıkça arıyorlar mı?
Çok sık. Birçok bilgi. Tabii ki onu kontrol etmek lazım. Bazen doğru, bazen yanlış çıkıyor.
Siloviklerinize tamamen güveniyor musunuz? Sıkça onların suçsuz insanları kaçırdığı, direnişçi olarak ilan ettikleri suçlamaları duyuluyor.
Onlara tamamen güveniyorum. Silovikler bilgiyle çalışıyorlar. Yani suçsuz olan zarar görmüyor. Diğer bir konu, çalışma metotlar. Anlıyorum, terörle mücadele çalışmasının başlangıç etabı insani olamaz. Çünkü operasyonculara bir yerde intihar eylemcisi olabileceği, silahlı direniş gösterebileceği haberi geliyor. Tek bir polise, güç kullanmadan çalışmak gerektiğini söyleyemem. Adamı öldürüyorlar, sonra sorumluluk bana kalıyor. Ama sonra, acımasız faaliyetler yürütüldüğünde, ülke savcısıyla tüm kanunlara riayet edilmesine gayret ediyoruz. Sormak istiyorum, bunu kim söylüyor?
Birçok sade vatandaş.
Bu sade vatandaşların tüm bu olaylarla ilgisinin nasıl olduğunu tespit etmek lazım. Evet, akrabalar oluyor, böyle konuşuyor. Ama benim için siloviklerin eylemlerinin haklılığının en iyi göstergesi komşulardır. Komşular “Onun başka bir yolu vardı, ama o bunu seçti” dediğinde akrabaları ne kadar da iyi genç olduğunu gösterseler de tüm şüphelerim kayboluyor. Ve daha sonra operasyonel bilgiler de var. Neden size gelmiyorlar? Neden özellikle bunlara geldiler? Çünkü bilgi var. İşte Pliyev Alishan diye biri kaçırıldı. Hiçbir yerde onun bir şeye katıldığı yer almadı. Geçen yaz Karabulak yakınlarında havaya uçan araçta kardeşinin olduğu yönünde bir bilgi vardı. Orada onun dışında üç kişi daha vardı. Siloviklerin bilgilerine göre onlar patlayıcı taşıyordu. Yakınları onları istihbarat hizmetinin havaya uçurduğunu iddia ediyor. Ama biz, onların ya kendi kendilerini havaya uçurduğunu yada suç ortaklarının onları havaya uçurduğunu düşünüyoruz. Küçük delikanlı Alishan’ın güvenlik organlarınca alındığı açıktı. Ve biz de doğru mu aldılar diye şüpheliydik. Daha sonra onun akrabalarından birini Başkürdistan’da gözaltına aldılar. Ve belirli bir zincir oluştu. Aileler her zaman çocuklarının nasıl kullanıldığını bilmiyorlar. Bundan dolayı ailelere seslendim ve sesleniyorum: Öncelikli olarak ailenizde neler olduğunu anlayın! Çocuklarınızı koruyun, direnişçilere katılmasına izin vermeyin. Burada öylesine bir şey olmuyor. Her zaman sebep vardır.
Ama hatalar da oluyor
Hatalar oluyor, tartışmasız. İhlaller oluyor, tartışmasız. Bu arada bazı olayların talan edildiği de oluyor. Ama üzerinde çalışıyoruz.
‘Nedense sadece haydutların haklarından söz ediliyor’
Peki muhalif, öğretmen Muhammed Gazdiyev’in oğlu İbrahim’in kaybolmasıyla ilgili ne söyleyebilirsiniz? Bu sansasyonel bir hikaye. Orada da gerçek bir neden olduğunu mu düşünüyorsunuz?
Düşünmüyorum, eminim. İyi bir öğretmen, pedagog olan Gazdiyev oğlunu doğru yetiştiremedi. Ve o muhalif değil. Ben ona sivil meclise girmesini ve çalışmasını önerdim. Orada bir hafta çalıştı ve ayrıldı. Yani tüm bunlar hikaye. Oğlunu kimin kaçırdığı ise halen belli değil. Her şeyi güvenlik organlarına yıkmak neden? Uyuşturucu bağımlısı gencin öldürüldüğü ve onun kaybolanlar listesine dahil edildiği olaylar çok. Gerçekteyse bahçenin herhangi bir yerine gömüldü. Açık iz olanı her yerde itiraf ediyorum. Adli soruşturma başlattık, şimdi üzerinde çalışıyoruz. Ama sadece perde, onun kaçırıldığı efsanesinin olduğu şeyleri itiraf etmiyorum. Bu tür olaylar çok. Adamı kaçırdılar, yok, daha sonra ormanda çete yok edildi, o orada bulunuyor. Komşulara hikaye anlatılıyor, oğlan Belçika’ya gitti, çalışıyor, para yolluyor. Sonra çete yok ediliyor ve onu öldürülenler arasında buluyorlar. Para, demek ki, oradan geliyordu.
Kaçırılma olaylarıyla ilgili başlatılan ceza davalarını sayabilir misiniz?
Üç olayla ilgili dava başlatıldı: Nesterovka’dan Tankiyev, Oziyev ve Alishan Pliyev. Mahaçkale’de görüşmemizde biz devlet başkanına kaybolanlarla ilgili ayrı bir soruşturma grubu kurulması teklifiyle başvurduk. Çünkü haydut olup olmamasına bağlı olmaksızın bu tür eylemler iyi sonuç vermiyor. Böyle yapmamak lazım.
Şu anda muhalefetler diyalog yürütüyor musunuz?
Kendi ülkesine zarar vererek yüzsüzce basit şekilde ikramiye kazanan kişileri muhalif olarak düşünmüyorum. İnguşetya sivil örgütleri ile her ay görüşüyorum. Son görüşmemiz 7 Nisanda oldu. Yeni bir formatta çalışma konusunda anlaştık: Onlar bana görüşmemizden bir hafta önce yönetim temsilcilerinden kimi dinlemek istediklerini sunacak, biz onlara hesap veriyoruz, ülkedeki durumu nasıl iyileştireceğimiz konusunda tekliflerini dinliyoruz. Ayda iki saat böyle toplantılar yapıyoruz. Onlara şöyle diyorum: Gelin beraber çalışalım. İnsan haklarından söz edin, ama ben de insanım ve benim de haklarım var. Eğer sizden biri hakkımda doğru olmayan bir şeyi söylediğinde neden onu durdurmuyorsunuz? İnsan haklarını neden sadece bir haydut öldürüldüğünde hatırlıyorsunuz? Vicdanıyla hizmetini yapan bir polis öldürüldüğünde neden haklardan söz etmiyorsunuz? Neden onun çocukları ve eşini hatırlamıyorsunuz?
Onlar işbirliği yapıyorlar mı?
Yapıyorlar ve yardım ediyorlar. Hem Memorial, hem Maşr hem Kızılhaç.
Peki sizin uzlaşmaz muhalifiniz var mı?
Magomed Hazbiyev dışında kimse yok. Ama ben onu muhalif kabul etmiyorum. Ve aslında onun hakkında konuşmak istemiyorum. Korkunç bir kişi.
‘Bir yere kadar teröristler için ulemanın her kararı uzaktır’
Dün Arap devlet elçileri ile görüşmenizde, bu ülkelerin Rusya’ya Kuzey Kafkasya’da terörizm probleminin çözümüne yardımcı olabileceğini söylediniz. Burada yabancı faktörü ne kadar anlamlı?
Birkaç gün önce Suudi Arabistan din alimlerinin terörizmin hiçbir şekilde İslam ile bağlantısı olmadığı, teröristlere gelen paranın hayırla hiçbir ilgisi olmadığı yönünde fetva vermiş olması sevindirici. Bu çok önemli. Birçok terörist, Müslüman örgüt yoluyla para alıyor. Gerçi bu olayda açıkça pozitif bir şey görmedim. Çünkü teröristler için din alimlerinin her kararı bir yere kadar uzaktır. Burada artı başka: Bu gençleri yer altı örgüt saflarına katılmaktan alıkoyacak. Şu anda faaliyette olan teröristler durmayacaklar. Onlar İslam ideolojisinin sadece ardına gizleniyorlar. İşte dünkü tahsilatçılara saldırı: Bunu da onlar yaptı. Bunlar haydutlar, yağmacılar. Orada dini hiçbir bileşen yok. Yani ulemanın açıklamasından açık bir fayda beklemiyoruz. Ama önemli olan Arap dünyasının sözünü söylemiş olması. Bu adımı çoktandır bekliyorduk.
Siz ‘haydut’ diyorsunuz. Ama insanın kendisini havaya uçurması için çok güçlü motivasyon lazım.
Öncelikli olarak, kişinin kendisini havaya uçurması gerçek değil. Bu uzaktan kumanda ile yapılabilir. İntihar eylemcilerinin bir çoğunun intikam için motivasyonu yok: onlardan hiç birinin yakını ölmedi. Bundan dolayı burada psikotrop ilaçlar olmadan olmaz. İkincisi. Şantaj yapılıyor olabilir. İstihbaratın bu tür gerçekleri var. Örneğin, bir şey var ve bunun açığa çıkmasından kişinin ölmesi daha kolay. Özellikle bu kirli teknoloji genç kızların toplanması için kullanılıyor. Kişinin kendisini havaya uçurmak zorunda olduğunu bilmediği olaylar çok. Karabulak’ta yaklaşık olarak intihar eylemcisinin kim olduğu biliniyor. Organizatörlerden biri Ekajevo’da öldürüldü, diğerleri aranıyor.
‘İnfaza kadar emir verdim’
Baştan beri yolsuzluk yapanlara aktif şekilde tavır aldınız. Bu alanda durum nasıl? Ve bu arada İnguş yargıçlar size neden gücendi? Onlar sizin onlara baskı yaptığınızı iddia ediyor.
Yolsuzlukla mücadele, mahkemenin koyacağı son nokta olmadan mümkün değil. İşte bu noktayı bizim hakimlerimizin çoğu koymuyor. Haklarında dava açılan yolsuzlar cezalandırılmadı. Komik para cezaları ödeyerek serbest kaldılar. 130 milyon çalan birine 50 bin ruble ceza verip bırakmak nasıl mümkün olabilir? Kirli çamaşırları ortaya dökmek istemiyorum, umuyorum ki, yakında komisyon gelecek ve anlayacak. Ama benden şikayetçi olan tüm hakimlerin sorumluluklarını yerine getirmediği biliniyor. Onlar suçluları yargılamıyor. Bizim ’12 davamız’ var. Onları ülkede kimse yargılamak istemiyor. Onlar hapiste mahkemesiz oturuyor. Hakimler yakınları tarafından intikamdan korkuyorlar. Soruyorum: Eğer İnguşetya’da hakimler öldürülmekten korkarak haydutları yargılamayı reddediyorlarsa, açık olduğu için yolsuzluk işleri büyük bir gayretle oluyorsa, yolsuzluk yapanlar serbest bırakılıyorsa, hakimler neden gereksin? Bana, suçluyu tehditlere aldırmadan yargılayacak hakim lazım. Eğer yarın polis “Göreve gitmeyeceğim, çünkü tehdit ediyorlar” derse ne olacak? Sadece şaşkınım. Ve bugün bu hakimlerden birinin, Ozdoyev’in oğlu Rusya devlet başkanına beni görevden alması, devlet başkanlığına babasını ataması için mektup yazıyor. Ben komisyon gönderilmesini, görevini yerine getiremeyen Yüksek Mahkeme başkanının değiştirilmesini istiyorum. Ve bu benim pozisyonum değil. Bu pozisyon federal müfettiş, FSB İnguşetya başkanı, savcı ve içişleri bakanının pozisyonu. En korkuncu da, bu hakimlerin bıraktığı haydutlar öldürmeye devam ediyor. Bundan ötürü, suçluyu serbest bırakan hakimlerin 10 Hattab’dan kötü olduğunu söylüyorum.
Haydutları bırakmaya sadece onların korkuları mı ikna ediyor?
Burada üç nokta var: kendi hayatından endişe, rüşvet, akrabalık ilişkileri. Ülkenin yargı sisteminden utanıyorum. Eğer bugün, biz yolsuzluk, haydutluk davalarının Kuzey Kafkasya Federal Bölge’ye verilmesinden söz ediyorsak o zaman benim yargı sistemimi kısıtlayın. Bırakın suçlularım Kabardey-Balkar, Stavropol Kray’da hapis yatsınlar.
Herhangi bir yolsuzluk davasında suçluların tam olarak cezalandırılması başarıldı mı?
Hayır. Büyük bir olay yok. Biz şimdi, soruşturma komitesinde davanın mahkemeye verilmesini de durdurduk. Soruşturma komitesinde davalar yığılıyor, savcılık verilmesini istiyor, vermektense korkuyoruz. Çünkü herkesi aklıyorlar. Eski spor bakanı hakkındaki Rusya Yüksek Mahkemesi’ndeki karar temyize götürüldü, herkes aklandı.
Neden?
Bilmiyorum neden. Sadece bilmiyorum.
Yolsuzluk yapanlara bütçeye parayı geri vermelerini önerdiniz. Geri veren oldu mu?
İlk başta birkaç milyon geri verdiler ve hepsi bu. Onlar geri vermeyecekler, çünkü kaçınılmaz ceza ilkesi ihlal edildi. Eğer baştan hapisler başlasaydı, başka olurdu.
Daha önceden rahatsız olduğunuz, komşu cumhuriyetlerden siloviklerin gelişiyle ilgili durum şu anda nasıl?
Biz Çeçen, Oset veya Kabardey-Balkar polisinden söz etmedik. Söz konusu olan, İçişleri Bakan Yardımcısı Arkadi Yedelev’e bağlı federal kurumların hareketleri idi. Ben bu konuyu Vladimir Vladimiroviç Putin önünde de gündeme getirdim. Tüm güvenlik kurumları yöneticilerini topladım ve insan olarak bunu yapmamalarını rica ettim. Kendi polisime, ülke sınırları içinde hareketlerini bizim içişleri bakanlığımıza aykırı gerçekleştiren herkesin vurulması yönünde sıkı emir verdim. Bize şöyle diyorlar: Yerel polise güvenemeyiz. İyi. Evi sarın, sonra yerel polisi çağırın. Önemli olan, siz çalışırken onun sizinle olması. Kanuna göre her şeyi yapın. Adamı aldınız, kaydedin, yakınlarını bilgilendirin.
Devlet başkanlığı görevinde selefiniz Murat Zyazikov ile ortak hareket ediyor musunuz?
Murat Magomedoviç ile görüşmeye çalışıyorum, telefon açmaya, davet etmeye çalışıyorum. Ama karşılık görmüyorum. Onun tarafından daha çok anlayış isterdim. Ruslan Sultanoviç Auşev, hakkını vermek lazım, telefon açıyor, bayramlarda kutluyor ve nasıl yardımcı olabileceğini soruyor. Aslında, üçümüzün toplanıp ülke problemlerini görüşmemizi isterdim.
Size suikasttan önce ülke gezilerinizde güvenlik önlemleri ihmal ediliyordu. Şimdi bir şeyler değişti mi?
Yolları kapamıyorum, nasıl geziyor idiysem öyle geziyorum. Böyle yapmamak gerektiğine beni ikna edemeyen İnguşetya FSB idaresi başkanına birçok problem çıkarıyorum. Koruma, elbette güçlendirildi. Hayatımda endişe ettiğim için değil, bu alçaklara yeni bir eylemden sonra sevinme imkanı vermek istemediğimden. Yolları hiçbir durumda kapatmak istemiyorum, bu insanlar için &cc
