Moskova – Rusya, yeniden dünya gücü olmasını sağlayan Devlet Başkanı Vladimir Putin’in kaderini çizecek meclis (Duma) seçimi için dün sandık başına gitti.
Rusya’nın bir ucundan öteki ucuna 11 saat dilimini kapsayan oylama TSİ 07.00’da başlayıp 20.00’de bitti. Duma’nın 450 sandalyesi için 11 partinin yarıştığı seçimi, Putin’i birinci sıradan aday yapan iktidardaki Birleşik Rusya Partisi (BRP) silip süpürdü.
Oyların yüzde 98’inin sayımına göre, BRP yüzde 64.1, Komünist Parti yüzde 11.6, aşırı milliyetçi Vladimir Jirinovski’nin Liberal Demokrat Partisi yüzde 8.2, Adil Rusya yüzde 7.8 ve Tarım Partisi de yüzde 2 oy aldı. Partilerin parlamentoya girebilmeleri için yüzde 7’lik ülke barajını aşması gerekiyor. Sovyetlerin çöküşünün ardından ilk kez Batı yanlısı partiler Duma dışında kalıyor.
Anayasaya göre üst üste üç kez başkanlık yapamayacağından marttaki başkanlık seçimine katılmayacak Putin, dünkü seçimde zafer kazanmasının Kremlin’den ayrıldıktan sonra da ülke politikasını etkileme yönünde kendisine ucu açık manevi hak vereceğini söylemişti. Seçilmesi kesin 55 yaşındaki KGB kökenli liderin, başbakan, meclis başkanı ya da BRP lideri koltuğuna geçmekten kendini ulusal lider ilan ettirmeye ve halefini belirlemeye uzanan elindeki çok sayıdaki karttan hangilerini açacağı ise merakla bekleniyor.
Putin’in manevi hak iddiasını haklı çıkarmak uğruna, devlet ve şirketler halkı sandığa gidip BRP’ye oy vermeye teşvik için baskıdan rüşvete uzanan her yolu denedi. Dolayısıyla hile hurda suçlamaları daha seçim başlamadan ayyuka çıkmıştı. Geçen hafta Kremlin’i protesto gösterisinde tutuklanıp beş gün hapiste kalan eski satranç şampiyonu Garry Kasparov, dün protesto için geçersiz kıldığı oy pusulasını gazetecilere gösterirken, Putin’in seçim sistemine tecavüz ettiğini ve Merkezi Seçim Komisyonu (MSK) önüne Rus demokrasisinin ölümü sebebiyle siyah çelenk bırakacağını söyledi. Sandık başında seçmene "Oyunuzu güvene verin" çağrısı yapıp alkış alan Putin’e bir seçim görevlisi "Yine gelin" diye takıldı.
Komünist Parti lideri Gennadi Züganov, Sovyetler sonrasının en zorlu ve en az demokratik seçiminin gerçekleştiğini, çok sayıda ihlal yapıldığını söyledi. KP uzmanları ‘tüm ülke çapırda muazzam sayıda ihlal yapıldığını, bunun tüm kabul edilebilir normları aştığını söyleyerek, sonucu yüksek mahkemeye götüreceklerini söyledi. KP üyesi 300 bin gözlemcinin 10 binden fazla ihlal saptadığı duyuruldu.
MSK ise dün öğleden sonra itibarıyla 109 milyonluk seçmen kitlesinin katılım oranını, Kamçatka’da yüzde 54, Çukotka’da yüzde 76.67, Madan’da yüzde 63.6, Yakutya’da yüzde 67.45 ve Habarovsk’ta yüzde 54.26 olarak duyurdu. Rus liderin ABD Dışişleri’nin talimatıyla gelmekten vazgeçtiğini öne sürdüğü Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın yokluğunda 400 uluslararası gözlemci ile 11 partinin yüz binlerce üyesi seçimi izlerken, ihlal şikayetlerinin arkası kesilmedi. 95 bin seçim merkezinde 450 bin polis görev yaptı.
ABD ve AB fonlarıyla çalışan izleme örgütü Golos, 2 bin uzmanını gazeteci olarak kaydettirip gözlemci olarak soktuğunu, acil telefon hattına da 4 bin 500 şikayet geldiğini, ülke çapında kamu sektörü çalışanlarına BRP’ye oy vermeleri için baskı yapıldığını söyleyip "Benzeri görülmemiş bir baskı kampanyasına tanıklık ettik" dedi. Golos, bir seçim merkezine dev BRP posteri asıldığını ve bir seçmenin bu partiye oy vermesi karşılığı 12 dolarlık rüşvet teklifiyle karşılaştığını aktardı. Devlet destekli sivil haklar komisyonu Kamu Odası ise, 1218 ihlal şikayeti aldığını duyurdu.
