Suriyeli Çerkeslerin içinde bulunduğu zor durum, Çerkes toplumunu endişelendiren en güncel sorunlardan biri. Sivil toplum geri dönüşçülerin tüm sorunlarını çözebilecek güçte değil. Bu yüzden, devletin geri dönüşçüler için somut adımlar atması için Maykop’ta, Nalçik’te ve hatta Moskova’da eylemler yapıldı.
Adıgey Federal Göç Hizmeti Başkanı Aydamir Anzarokov, Adıgey Argumentı i Faktı gazetesine Rusya yasamasının Suriyeli yurttaşlar için herhangi bir özel kolaylık öngörmediğini anlattı.
Sivil toplum, devleti, geri dönüşçülere gereken yardımı göstermemekle suçluyor. Devletten beklentiler nelerdir?
Savaşın ilk günlerinden beri Rusya, mevcut tüm yasal yollarla, hayatları tehlikede olan bu insanlara, Suriyeli Çerkeslere yardım etmeye çalıştı. Bu konuda Adıgey Cumhuriyeti de Suriyeli Çerkesler için herhangi bir istisna olmadan yasalara uygun şekilde çalışıyor. Yurttaşlarımızın endişelerini paylaşıyoruz, ancak Adıgey Göç Hizmeti, bir devlet kurumu olarak kanunlara riayet ederek çalışmak durumunda.
Geri dönüşçülerin problemlerinin çözümüne engeller konulduğunu söyleyenlere katılmıyorum. Kendiniz karar verin, geçen yıl 207 kişi ikamet iznini aldı, Suriye’den 100 kişi daha belgelerini vermek için hazırlanıyor. Adıgey için geçici ikamet kotası 457 iken Suriyeli vatandaşlara 250’den fazla kota verildi. Bu yıl için 450 kişilik kota verilmesi planlandı. Kıyaslamak için belirtelim, Kabardey-Balkar’da bin kişilik kota var. Ancak kotayı arttırmak için Göç Hizmetinin dışındaki kurumların devreye girmesi gerekiyor. Bu yıl için kota hazırlanırken, Adıgey’den tek bir bakanlık ve müdürlük bu konuda talepte bulunmadı.
Ancak Suriyeli Çerkeslerin dönüşünün sağlanması ayrı bir konu. İnsanlar Kosova’dan geri dönüş yapanları hatırlıyor.
Kosovalı ve Suriyeli Çerkeslerin durumu, her iki grubun da savaş ortasında kalmış olmaları açısından benzerlik taşıyor. Ancak Suriyeli Çerkesler konusunda ‘Rusya Federasyonunda yabancı vatandaşların yasal durumu’ kanununa göre, diğer yabancı vatandaşlarla çalıştığımız gibi çalışıyoruz. Örneğin, Rusya’ya yaşamak için gelen her yabancı vatandaş geçici ikamet belgesini almalı, kimse için istisna uygulanmıyor.
Bu insanlar geri dönebilir mi?
Bu konuyu yasama organlarının düşünmesi lazım. Göç hizmeti sadece vize sürelerini uzatabilir. Rusya’da bir yıl yaşayan göçmenler altı ay müddetince sürekli ikamet hakkı için belgelerini verme hakkına sahip. Daha sonra çıkış yapmadan Rusya’da beş yıl yaşayan kişi Rusya vatandaşlığı için belgelerini verebilir. Suriye’deki şu anki durum elbette geri dönüş için iyimserlik oluşturmuyor.
Adıgey’de Göç Hizmeti dışında hangi örgütler Suriyeli geri dönüşçülerle çalışıyor?
Yurttaşlarla İlişkiler Komitesi, Adıge Khase sivil örgütü, Geri Dönüşçüler Adaptasyon Merkezi. Adaptasyon Merkezinde insanlara yeni ortamlarına alışmalarında yardımcı olunuyor, ücretsiz Rusça kurslar düzenleniyor, Rusya yasaması çerçevesinde iş bulmalarına yardımcı olunuyor. Bunun dışında göçmen belgelerinin hazırlanma sürecinin kolaylaşması için her türlü şartı oluşturuyoruz. Suriye’den gelenlerin çoğunluğunun Çerkesçe bildiğini, çok azının Rusça bildiğini göz önünde bulunduruyoruz. Geri dönüşçülerden belgeleri kabul eden göç hizmeti çalışanları Çerkesçe ve Rusça hizmet veriyor.
6 Mart’ta Argumentı i Faktı gazetesinde yayınlanan bu röportaj Özlem Güngör tarafından Ajans Kafkas için Türkçeye çevrildi.
Karina Kadiyeva
