Çeçen-İçkerya Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Usman Ferzauli, Rusya’nın savaş suçlarından kurtulmak için Çeçenya’daki sorunu Çeçenleştirdiğini ama işgalin sürdüğünü söyledi. Ferzuali, Çeçen-İçkerya Başbakanı Ahmed Zakayev’in Rus kolonisinin sona erdiği yönündeki açıklamasına da Rusya’nın Kafkasya’yı işgal ederken yerleştirdiği Rus nüfusun yani koloni nüfusunun 1994-1999’deki ilk savaş ve 2000’den beri süren ikinci savaş sırasında geldikleri yerlere geri döndüğünü, dolayısıyla kolonizmin sona erdiği izahatını getirdi.
Chechenpress adına Mayirbek Taramov’un sorularını yanıtlayan Ferzauli 14 Mayıs’ta Londra’da düzenlenen ‘Çeçenya Barış Forumu’nu da değerlendirdi. Ajans Kafkas’ın Türkçeye aktardığı röportajda işte Çeçen-İçkerya Dışişleri Bakanı’nın değerlendirmeleri:
Usman, Londra’da yapılan Çeçenya konferansı katılımcılarından biriydin. Bu toplantıyla ilgili izlenimlerin nelerdir?
İzlenimim objektif. Elbette bu konferansın sonucunda herhangi bir politik patlama beklemek saflık olur. Ancak Rusya’daki olaylara ilgi büyük, özellikle de bu ülkede demokratik değerlerin gelişimin dinamiği veya düşüşüne, iç ve dış politikasına, insan hakları meselelerine, farklı düşünenlere şiddetli baskılara, ‘ekstremizm’ kanuna ve daha başka konulara ilgi büyük. Tüm bu konular tartışıldı ve oldukça da objektifçe. Biz Çeçenlerin Rusya’yı müzakere edişimiz, kendi problemlerimiz prizması üzerinden oluyor. Ancak dünya büyük, Rusya ile farklı ilişkileri yada problemleri olan daha başka ülkeler de var. Bundan dolayı konferansa birçok ülke temsilcisi, politikacı, diplomat, bilim adamı, sivil toplum temsilcisi ve medya temsilcisi de katıldı. Hiç tartışmasızdır ki, Rusya’daki olaylar hiç şüphe bırakmayacak şekilde Çeçenya’daki olaylara bağlı. Rusya devlet başkanı ve ekibi, Çeçenya Cumhuriyeti’nde gücün tırmanışını model alarak ve onu dış dünyadan izole ederek Rusya’nın bugünkü modelini tasarladı. Tüm dünya (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin’in ‘Çeçenya’dan İslam tehdidi’ sözünü yuttu. Bu temele bağlı olarak, Çeçenya’daki olaylara pasif tepki verildi, en iyi durumda sadece insan hakları ihlallerinden söz edildi.
Ama en önemlisi, Rusya yönetimi kendisine hiçbir eleştiriye izin vermiyor. Hatırlayın dünyaca ünlü ne kadar gazeteci öldürüldü, diğerlerine ise Rusya’ya giriş izni verilmiyor. Tüm bunlar neden oluyor? Putin döneminde Rusya’da yeni milyarderler sınıfı oluştu. Prensipte Rusya’ya otuz-kırk kadar kişi sahip. Putin döneminde zenginler daha zengin, fakirler daha fakir oldu. Moskova’yı ziyaret edin ve zenginliği veya Kursk bölgesindeki Maşkino köyünü görün, umutsuz fakirlikle karşılaşacaksınız.
Rusya Federasyonu bugün Çeçenya gibi, farklı düşünenlere baskı yapıldığı, ifade özgürlüğünün olmadığı, yönetimin eleştirilemediği, basın özgürlüğünün olmadığı bir yer. Neden? Çünkü onların masalsı zenginlik ve karşıtı fakirliğin fazladan görgü tanığı olmasını, Çeçenya’daki suçların görgü tanıklarının olmasını istemiyor. Putin’e Hodorkovski’nin kaderi, Nord-Ost ve Beslan hakkında soru sorulduğunda tepkisini gördünüz mü? Kendisini haklı hisseden bir kişi böyle davranmaz.
Konferansta bildiri kabul edildi mi? Bu kararın daha önemli olarak gördüğün bazı maddelerini söyleyebilir misin?
Ben bunu bildiri olarak değil de, konferans sonuçları olarak ifade edebilirim. Konular çok çeşitli olduğu için konferans katılımcılarının çıkardığı sonuçlar da rengarenk. En fazla üzerinde durulan konu, Rusya’nın demokratik platformdan uzaklaştığı, rüşvet, uluslararası sorumlulukları görmezden gelme, diğer egemen ülkelerin içişlerine karışma ve daha başka konular oldu. Çeçenya’ya gelince, burada her şey açık: Sorumluluktan kaçmak için askeri anlaşmazlığı Çeçenleştirdi. Bildiğiniz gibi konferans aynı zamanda Rusya’nın Çeçenya’daki vahşetiyle ilgili fotoğraf sergisi ve belgesel film gösterimiyle birlikte yapıldı. Bundan dolayı, konferansın karar bölümünde Çeçen-İçkerya Cumhuriyeti’nde insanlık karşıtı suçlar işlendiği ortak değerlendirmesi yapıldı.
Konferans katılımcılarının Dmitri Medvedev’in devlet başkanlığıyla ilgili düşünceleri nelerdir?
Medvedev’in devlet başkanlığı konusunda konuşmak için erken olduğunu düşünüyorum. Kesinlikle eski ve şimdiki devlet başkanı çok farklı. Farklı biyografiler, geçmişte farklı meslekler. Devlet Başkanı Medvedev batı dünyasına daha fazla saygı duyuyor, çünkü Putin’den farklı olarak profesyonel hukukçu, kendi düşüncesini söylemede daha özgür, kişi özgürlükleri ve daha başka konulara öncelik vereceğine söz verdi. Başka bir ifadeyle Batı dünyası sadece kulağına hoş geleni duyacak, biz Çeçenler ise kabul edilebilir bir şekilde ‘ağır mirastan’ temizlenmek için yeni devlet başkanının gayret gösterdiğiyle ilgili açık işaretler olmasıyla birlikte hayalden uzağız.
Zakayev’in Çeçenya’nın sömürgeden kurtulması hakkındaki açıklaması birçok tartışmalara neden oldu. Muhaliflerimize Çeçen-İçkerya Cumhuriyeti başbakanın söylediği şeyi açıklayabilir misin?
Çeçen-İçkerya Hükümet Başkanı Ahmed Zakayev eşyaları kendi ismiyle adlandırdı. ‘Koloni’ kelimesinin klasik anlamı var, daha güçlü bir devletin daha az güçlü bir devleti ele geçirmesi. Başlangıçta bu işgaldir. Daha sonra ele geçirilmiş bölgenin korunması için oraya koloniciler iskan ediliyor, yani sivil kontrol ve sömürgenin idaresi için yerli halkın yüzde otuzu kadarı olarak iskan ediliyor. Bunun tamamlanmasının ardından asker gidiyor, koloniciler kalıyor. Şu anda Çeçenya’da 3 bin Rus bulmak mümkün değil, çünkü Rus nüfusun Rusya bölgesine, BDT ve daha uzaklara dönüşü yaşandı. Yani, Çeçenya’da kolonici yok ama işgal var, Zakayev’in demek istediği de buydu. Zakayev’in bu açıklamasını tartışarak buna negatif bir anlam yüklemeye çalışmak, bence daha çok kişisel bir durum.
Emirlik ideolojisine Çeçenya’da halkın çoğunluğu düşmanca yaklaşıyor. Emirlikçilerin zafer elde etmesi halinde, emirliğin ‘aydınlık’ geleceğini kiminle ve nasıl inşa edeceği konusunu açıkla lütfen.
Şunu söylemeliyim ki, Emirlikçilerin Çeçenya’da hiçbir işleri yok. (Dokku) Umarov’un devlet başkanlığı görevine gelişinden sonra, onun yakın yardımcıları bana şunu söyledi: Çeçen-İçkerya Cumhuriyeti’nde herhangi askeri bir harekette bulunmayacağız, diğer Kuzey Kafkasya cumhuriyetlerine baskıları sınırlayacağız. Bu konuşmayı anlamak için Sokrates olmaya gerek yok. Devlet başkanı, temsilcileri şahsında, ülkemizin bağımsızlık mücadelesinin bundan sonra kendisi için öncelikli olmadığın açıklıyor! Sonraki olaylar Dokka Umarov’un yukarıdaki ‘stratejisini’ doğruladı ve açığa çıkardı.
Bazı Çeçen siyasetçiler ve gazeteciler Britanya elçiliği çalışanlarınca oluşturulan bürokratik engellerden ötürü ellerinde davetiyeleri olduğu, her türlü giderleri konferans organizatörleri tarafından ödenmiş olduğu halde Londra’daki konferansa katılamadılar. Bununla ilgili ne söyleyebilirsin?
Bununla ilgili herhangi siyasi taraf görmüyorum. Vize verme prosedürü söz konusu. Eğer siyasetin içindeyseniz büyük sabrınız olmalı ve bu tür sıkıntılara da hazırlıklı olmanız gerekir. ÖZ/FT
