2. Dünya Savaşı Mültecileri İzinde projesi gerçekleşti. Kafkas Vakfı 2. Dünya savaşında mülteci kamplarında yaşayan Kafkasyalıların izini sürmek için yola çıktı. Yaklaşık 30 kişilik bir kafile ile Dışişleri Bakanlığı, Türkiye Ulusal Ajansı tarafından finanse edilen Kafkasya Hafızası projesi kapsamında Kafkas Vakfı heyeti Türkiye’den Budapeşte’ye oradan da Avusturya’nın Karantiya eyaleti Irschen köyüne geçerek anlamlı bir programa imza attı.
Programın açılış konuşmasını yapan Kafkas Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Veysel Arıhan tarihi bir güne tanıklık ettiklerini vurguladı. Kafkas Vakfının Drau Katliamı temalı bu ziyaretinin anlamına vurgu yapan Arıhan: “Bundan tam 80 yıl önce yaşanan katliamı unutmayacağız. Bundan sonra da her 28 Mayıs’ta nasıl ki 21 Mayıs anmaları yapıyorsak 28 Mayıs Drau Katliamı anmaları da yapacağız ve yapmalıyız. Yolunuz Avusturya veya Almanya’ya düşerse muhakkak Irschen köyüne uğrayıp burada vefat eden insanlara dua okuyun.”
Irschen Köyü Tarih Derneği Başkanı Jörg Hans Mandler Kafkas Vakfı’nın gelmesinden çok mutlu olduğunu, bu kadar kalabalık bir ekibin gelmesinin onları çok mutlu ettiğini belirtti
Mandler ayrıca: “Sizleri bugün burada görmek son derece bizler adına onur verici. Sizlerin dedeleri Kafkasyalılar bizim köyümüzde üç buçuk hafta kaldı. Bu kadar gencin böyle bir olayla ilgili olup Türkiye’den gelmesi beni ve köyümüzü çok etkiledi.” söyledi.
1945 yılında yaşanan trajedi sırasında köy nüfusunun 1500 civarı olduğunu söyleyen Mandler şunları ekledi: “O tarihlerde benim araştırdığım 7000 ila 8000 Kafkasyalı buraya geldi. Bu sayı küçük bir köy olan Irschen için çok yüktü. Mayıs ayı baharın da gelişi ile otlar vardı. Onları yedikleri söyleniyor hep. Tamamen farklı kıyafetleri ve kültürleri olan insanlar gelince ilk başta köylüler iletişim kurmaktan korkmuş ve kaçınmışlar. Zamanla birbirlerine alışınca Irschen köyü de o insanların iyi olduğunu anlayınca destek sağlamaya başlamış. Başlangıçta zor olan süreç sonrasında güzel bir birliktelik ile devam etti. Mülteciler tutuklandıktan sonra Rusların kontrolündeki bir bölgeye götürüp şehrine teslim edildiler ve orada sorgusuz kurşuna dizildiler. Buradaki mülteciler de yöneticisiz kaldıkları için ezildiler. 28 Mayıs’tan sonra asıl trajedi başladı. Bu korumasız mülteci grup işkence gördü. Drau vadisinde sadece Kafkasyalılar değil diğer Rus mahkumu 35 bin mülteci daha vardı. Mülteciler hayvan vagonlarına ve trenlere bindirildiler.”
Kafkas Vakfını bu değerli programı organize ettiği için kutlayan Mandler; Bu kadar gencin Türkiye’den uzaklardan gelmesi ve burada olmasını bu konuya önem vermesinin değerine vurgu yaprak sözlerine son verdi.
Avusturya Çerkes Derneği Başkanı Yusuf Atik: “Bugün Drau Vadisi’nde bulunmak, yalnızca tarihî bir mekâna yapılan bir ziyaret değildi; aynı zamanda hafızaya, insanlık vicdanına ve sürgün edilmiş binlerce insanın hatırasına verilen bir selam niteliğindeydi. 28 Mayıs 1945’te bu vadide yaşanan büyük trajedinin üzerinden tam 80 yıl geçti. Fakat acısı, bugün hâlâ hissediliyor.Kafkas Vakfı’nın Avrupa Birliği projesi kapsamında düzenlediği bu ziyaret, sadece geçmişi anmak için değil, aynı zamanda geleceğe daha bilinçli adımlar atmak için de büyük önem taşıyor. Çünkü hafıza, ancak onu diri tutarsak anlam kazanır. Drava Vadisi’nde yitirilenlerin hatırasını yaşatmak, sadece Çerkesler için değil, tüm insanlık için bir sorumluluktur.” dedi.
Programa katılan Kafkas Vakfı Kurucular Kurulu Başkanı Mehdi Nüzhet Çetinbaş ise programın tarihi önemine binaen konuştu. Çetinbaş, “Bu köye gelince çok şaşırdım. O kadar ilgili ve misafirperverler ki çok etkilendim. Bu topraklara atalarımızın izini bulmak için geldik. Buraya gelmeyi 14-15 yaşlarından itibaren hayal ederdim. Bir hayalim gerçek oldu. Sizler çok şanslısınız. Kafkas vakfı olarak bize bu imkanı sağlayan Ulusal ajansa çok teşekkür ediyoruz. Bugün gittiğiniz yer, anıt belki küçük bir çatı sizin için. Ama aslında o kadar önemli ki. O insanlar 1 ay dağlarda barakalarda aç susuz yemeksiz hayatta kalma mücadelesi verdiler. katliam tanığı Rosa teyzeyi dinledim. Bu çekilen çilelerin bize ders olması lazım.Geri döndüğünüzde burda gördüklerimiz arkadaşlarınıza bile ankatmanızın çok yararlı olacağını düşünüyorum.
Programa ayrıca Irschen kasabası belediye başkanı da katıldı. Kafkas Vakfı heyetinin ziyaretten memnuniyetini dile getirerek böyle tarihi bir olayı unutmadıkları için Kafkas Vakfı heyetine teşekkür etti.
Program dua ve hatıra fotoğrafı ile sona erdi.
