Kavkazweb haber ajansı, Karaçay-Çerkes Genç Adıge Khase başkanı Timur Jujuyev ile uçak krizi sonrası Çerkeslerin durumu ile ilgili bir röportaj yaptı. Röportajın içeriği çok doyurucu olmasa da, Türkiye’deki Çerkesler hakkında endişelenen Jujuyev’in söyledikleri, aslında Rusya’da yaşayan Çerkeslerin durumu ile ilgili önemli ipuçları veriyor. Jujuyev’in söyledikleri, diğer Adıge Khase temsilcilerinin yaptığı açıklamalar ile birleşince, herkesin farkında olduğu ama Rusya’da kimsenin açıkça söylemeye cesaret edemediği bir resim ortaya çıkıyor. Röportajı, tercüme ederek alıntılıyoruz.
Rusya ve Türkiye arasındaki anlaşmazlık, Çerkes sivil örgütlerini endişelendiriyor. Çünkü Çerkeslerin büyük bir bölümü Türkiye’de yaşıyor. Karaçay-Çerkes Genç Adıge Khase başkanı Timur Jujuyev ile Dünyada ve Rusya’da yaşanan son olayları ve Rusya’da yaşayan Çerkeslerin yaşadıkları endişeleri konuştuk.
Sizce Rusya-Türkiye ilişkileri önümüzdeki yıl ne şekilde gelişecek ve uçak krizi iki ülke arasındaki ilişkileri nasıl etkileyecek?
Umuyoruz ki, Türkiye hükümeti eylemlerini yeniden düşünür ve doğru bir değerlendirmede bulunur. Umuyoruz ki, Türkiye aklını başına alır ve bundan sonra iki ülke arasındaki ve genel olarak bölgedeki ilişkileri gerginleştirmemeye çalışır. Yaşanan olayın Rusya Federasyonu ve Türkiye Cumhuriyeti ilişkilerine etki edeceği şüphesizdir. Bunu Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bizzat açıkladı. Bunu federal medya organları da söylüyor. Şu aşamada bizim bundan sonraki olaylar üzerinde durmamız gerekiyor. Yaşanan bu olaya rağmen oluşan durumu daha fazla körüklememek için diyaloga girmeye çalışmak gerekiyor.
Türkiye’de, şu anda Çerkes diasporasından milyonlarca kişinin yaşadığı biliniyor. Size göre, iki ülke arasındaki anlaşmazlık Türkiye ve Rusya’da yaşayan Çerkeslerin sosyal ve kültürel ilişkilerine olumsuz etki edebilir mi?
Hiç şüphesiz. Bugün Türkiye’de yaşayan milyonlarca Çerkesin, Türkiye hükümetinin düşüncesiz siyasi kararlarından dolayı kötü etkileneceğini düşünüyoruz. Şüphesiz bunun kültürel ve etnik ilişkilerimize de etkisi olacak. Son zamanlarda, diaspora ile ilişkilerimizden ve onlarla işbirliğine girme ihtimalimizin yüsekliğinden memnunduk. Çerkesler oradan tarihi vatanlarına geliyor, burada akrabalarını buluyor, ilişkiler oluşturuyordu. Bugün tüm bunlar yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Bu bizi endişelendiriyor. Elbette, biz çok üzülüyoruz. Etnik Çerkeslerin bugün iki ülke arasında yaşanan siyasi süreçlere dahil edileceğinden korkuyoruz. Herkesin şunu bilmesini ve hatırlamasını istiyoruz, Çerkeslerin tarihi vatanı buradadır, Kafkasya’dır.
Rusya ve Türkiye arasında meydana gelebilecek bir çatışma durumunda, Çerkes halkına yönelik tehditler ne olabilir?
Erdoğan’ın kendi ülkesinde ne kadar etkili olduğunun ve bugün orada nasıl bir rejimin uygulandığının farkındayız. İnsanların ondan korktuğunu anlıyoruz. Bizler, Çerkeslerin ona Rusya Federasyonu ile ilişkileri bozmaması talebiyle başvurmasını, onların şu aşamada Türkiye ve Rusya arasında arabulucu olmasını isterdik. Belki de sonrasında, her iki ülke için de negatif sonuçlara sebep olabilecek bu anlaşmazlığı çözüme kavuşturmayı denemek gerekiyor.
Birçokları, Rusya’nın son 2 yılda ciddi şekilde değiştiğini ifade ediyor. Sizce, şimdi Kafkasya halkları için iyi günlerin geldiği düşünülebilir mi veya tam tersi mi?
Rusya son 2 yılda, global siyaset arenasında kendi çıkarlarını bırakacak kadar değişmedi. Sadece Kafkasya halkları değil, ülke içindeki diğer tüm halklar da bunu hissediyor. Ama, her Rus vatandaşının bugün yaşamakta oldukları ülkenin zor bir jeopolitik durumda bulunduğunu anlamaları gerektiğini düşünüyorum. Devletimize karşı bir çok yaptırım getirildi. Bu yaptırımlarla, Rusya’nın, Batı için uygun bir yola girmesi isteniyor. Böyle bir politikanın doğruluğu veya yanlışlığı üzerine tartışmayacağım. Ama şunu söylemek yeterli, bizler bu ülkede yaşıyoruz. Ve eğer ülkemiz kötü durumda olursa biz de kötü oluruz. Eğer ülke iyi olursa biz de iyi olacağız.
Size göre, Türkiye ve Rusya anlaşmazlığına bağlı olarak her iki ülkede yaşayan Çerkesler ve Çerkes sivil toplumcuları nasıl davranmalıdır?
Her iki ülke Çerkesleri tek bir kaynaktan hareket edebilirler. Rusya’daki Çerkesler Rusya vatandaşıdır. Türkiye’de yaşayan Çerkesler bizim yurttaşlarımız ve kardeşlerimiz olmasına rağmen Türkiye vatandaşıdır. Eğer Çerkesler son siyasi olaylara müdahale etmek istiyorlarsa, anlaşmazlığın çözümü konusunda arabulucular olarak eylem alanına girmeleri gerekiyor.
Çerkes halkının üç temel problemi ve bunların olası çözüm yollarını ifade eder misiniz?
Çerkes halkının temel problemi, halkın parçalanmışlığıdır. Mesele şu ki, Çerkeslerin büyük bölümü Rusya sınırları dışında yaşıyor. Onların 52 ülkede var olduklarını biliyoruz. Rusya’nın doğru politikaları ile Çerkesler bugün ülkemize büyük fayda getirebilirdi. Bir başka problem, Çerkes etnik grubunun ve kimliğinin korunmasıdır. Yani, bizleri sadece genetik olarak değil ruhen de tek bir halk yapan kültür, dil ve diğer şeyler. Üçüncü problem, yukarıda ifade edilen iki problemin RF hükümeti tarafından anlaşılması ve bu zorlu meselelerin çözümü konusunda yardımcı olmasıdır. Tüm bu problemler ancak federal merkezle diyaloğa girilmesi sonucu ülke içinde çözülebilir.
Vatandaşlık bağıyla bağlı olduğumuz devletler, bırakın: “Bizleri sadece genetik olarak değil ruhen de tek bir halk yapan kültür, dil ve diğer şeyler” dediğiniz konularda işe yaratmaya değil, yakın tarihlere kadar yok etmeye, silmeye çalıştılar. Bizim insani merkezli karakteristik yapımız ve bu yeryüzüne saçılmış halimizle bir çok konuda denge unsuru olabilirdik; devlet yöneticileri, bizim camiamıza adam gibi yaklaşmasını bilselerdi!…