Azerbaycan’ın başkenti Bakü’yü Ermeni çeteleri ve Bolşevik birliklerinden kurtaran, Kafkas İslam Ordusu ismi verilen Osmanlı ordusu komutanı Nuri Paşa ve askerlerinin anısına sergi açıldı.
Bakü’ye bağlı Yasamal ilindeki Haydar Aliyev Merkezi’nde düzenlenen serginin açılışına Türkiye’nin Bakü Büyükelçisi Erkan Özoral, KKTC Bakü Temsilcisi Ufuk Turganer, Askeri Ataşe Tuğgeneral İsmail Hakkı Köseali, Yasamal Valisi Aziz Azizov, Azerbaycan Ressamlar İttifakı yetkilileri, sivil toplum kuruluşu temsilcileri, askerler, gaziler ve sanatseverler katıldı.
Türkiye’nin Bakü Büyükelçiliği ve Azerbaycan Ressamlar İttifakı iş birliğinde düzenlenen serginin açılışından önce saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı ve Azerbaycan Milli Marşı seslendirildi.
Büyükelçi Özoral, etkinlikte yaptığı konuşmada, Türkiye ve Azerbaycan’ın aynı milletin iki kolu olduğunu, Kafkas İslam Ordusunun da 101 yıl önce Azerbaycan’a bu anlayışla geldiğini söyledi.
Kafkas İslam Ordusunun Azerbaycan’a gönderildiği dönem Osmanlı’nın 7 düvele karşı ölüm kalım mücadelesi verdiğini hatırlatan Özoral, “Böyle bir dönemde bile Osmanlı, kardeşinin çağrısını cevapsız bırakmadı. Enver Paşa Azerbaycan’ı kurtarmak için kardeşi Nuri Paşa’yı görevlendirdi. 31 Mart 1918’de başlayan katliamların önünü almak için Kafkas İslam Ordusu Azerbaycan’a geldi. Kafkas İslam Ordusunun Azerbaycan’ı kurtarması ve nihayetinde 15 Eylül 1918’de Bakü’yü ele geçirmesi bugünkü müstakil Azerbaycan’ın temeli oldu. Bu yüzden tarihin en önemli dönüm noktalarından biridir.” dedi.
Kafkas İslam Ordusu askerlerini rahmet ve minnetle andıklarını belirten Özoral, sergide resimleri yer alan ressamlara teşekkürlerini sundu.
Yasamal Valisi Azizov da Osmanlı Devleti’nin kendisi zor dönemler yaşamasına rağmen Azerbaycan’a yardım için ordu göndermesinin Türkiye ve Azerbaycan’ın “bir millet, iki devlet” olmasının göstergesi olduğunu söyledi.
Türkiye ve Azerbaycan arasındaki dostluğun asla bozulamayacağını vurgulayan Azizov, herkesin bu dostluğun daha da güçlenmesi için çaba sarf etmesi gerektiğini kaydetti.
Konuşmaların ardından Büyükelçi Özoral ressamlara plaket takdim etti.
Sergide, aralarında hem amatör hem de profesyonellerin bulunduğu ressamların Nuri Paşa, Kafkas İslam Ordusu ve Türkiye-Azerbaycan kardeşliğini konu alan eserleri yer aldı.
Kafkas İslam Ordusu, Osmanlı Devleti’nin Harbiye Nazırı Enver Paşa’nın talimatıyla kuruldu ve Birinci Dünya Savaşı’nda Kafkasya Cephesi’nde savaştı. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin ve Dağıstan’ın Osmanlı’dan yardım talep etmesi üzerine Nuri Paşa (Killigil) komutasındaki Kafkas İslam Ordusu, Azerbaycan’a doğru sefere çıktı.
Gence’ye 25 Mayıs 1918’de ulaşan Kafkas İslam Ordusundaki asker sayısı, Azerbaycan kolordusundan yapılan bin kişilik takviyeyle 12 bine ulaştı. Güzergahındaki Göyçay, Salyan, Ağsu ve Kürdemir’i de Bolşevik birlikleri ve Ermeni çetelerinden temizleyen Kafkas İslam Ordusu, 15 Eylül 1918’de Bakü’yü kurtardı.
Kafkas İslam Ordusu, Bakü’nün kurtuluşu için bin 130 şehit verdi. Azerbaycan’ın Bakü, Şeki, Şamahı, Göyçay, Kürdemir, Neftçala ve Guba gibi birçok bölgesinde Kafkas İslam Ordusu şehitlerinin anıt mezarları bulunuyor.
Kaynak: TRT Avaz
