Muhamed Süleyman (Tlehuç) Suriye’de doğdu ve büyüdü. Nalçik’teki eğitimin ardından Rusya vatandaşlığı aldı ve Kabardey-Balkar’da yaşıyor. Annesi ve ağabeyi iç savaşın yaşandığı Humus şehrinde kaldı. İki haftadır onlarla irtibat kuramıyor. Humus’ta telefonlar çalışmıyor, İnternet kesik, altı aydır maaş ödenmiyor, bundan dolayı da evi ısıtmak mümkün değil. Şehir sakinleri açlık sınırında. Şehir merkezinde belirli bir düzen varsa da, Humus civarında Çerkes köylerinin bulunduğu bölgede kaos hüküm sürüyor.
Muhamed Süleyman Suriye’de bugünkü durumu şu sözlerle anlatıyor: “Bizimkilerin yarısı devlet kurumlarında veya askeriyede hizmet ediyor, doğal olarak onlar ne yönetim ne de devrimcilerin yanında yer almak istemiyorlar. Ancak kendilerini Suriye özgür ordusu diye adlandıranlar onlara gelip ‘bizimle değilseniz bize karşısınız demektir’ diyorlar. İşte durum bu. Çerkes köylerine ayaklananlardan tehditler geliyor. ‘Yakında burada olmayacaksınız, toprağınızı ve her şeyinizi alacağız’ diyorlar. Halep merkezi de nispeten sakin görünüyor ama orada da civar bölgeler karışık”.
Humus’ta tüm kamu kuruluşları boşaldı. Bu yüzden Muhamed Süleyman’ın ailesi Suriye’den ayrılmak için pasaport alamıyor. Süleyman, “Ağabeyim mühendis, devlet kuruluşunda çalışıyor, ama o bile pasaport alamıyor. Humus’ta pasaport idaresi, kayıt idaresi ve herhangi bir rapor alınabilecek hiçbir kurum çalışmıyor. Bazıları şöyle diyor: Şam’a gidin, pasaport alın, ancak Şam’da pasaport alabilmek için de önce Humus’ta bazı belgeler hazırlanması gerekli. Üstelik Humus askerlerle çevrili, Şam’ gitmek kolay değil” diyor.
Sene başından beri Rusya’ya yaklaşık 600 Suriyeli Çerkes kendilerine siyasi sığınma verilmesi talebiyle başvurdu. Kabardey-Balkar’da geri dönüşçüler derneği ‘Perit’ onlara ücretsiz hukuki danışmanlık veriyor, Rusya vizesi almaları için belgeleri hazırlamalarına yardımcı oluyor. Suriye’den geri dönüş yapmış olan Perit Başkanı Ahmet Staş “Bir yıllığına vize alabilmeleri için davetiyeler hazırlıyoruz, onlara ne tür belgeler getirmeleri gerektiğini izah ediyoruz”
“Size şu ana kadar kaç kişi başvurdu?” sorusunu Ahmed Staş şöyle yanıtladı: “10 Ocak’tan bugüne kadar yaklaşık 110 kişi bize başvurdu, biz de onlar için davetiyeler hazırladık ve incelenmesi için ilgili mercilere gönderdik.”
Çerkes sivil toplumu dönüş konusunda Rusya yasalarına dayanıyor. Yasalara göre Suriyeli Çerkesler anavatanları Rusya içerisinde yer aldığı için, Rusya tarafından yaşadıkları ülkelerde haklarının korunması ve anavatanlarına dönme haklarına sahipler.
Adıgey parlamentosunun, Suriyeli Çerkeslerin anavatanlarına dönüşünün desteklenmesi için Federal Meclise yaptığı başvuru, Kabardey-Balkar ve Karaçay-Çerkes parlamento başkanları ve senatörlerinin katılımı ile özel bir toplantıda ele alındı. Toplantının sonunda Federasyon Konseyinde, özel bir heyetin Suriye’ye gönderilmesi kararı alındı.
21 Şubat’ta Ekho Kavkaza’da yayımlanan bu yazı Özlem Güngör tarafından Ajans Kafkas için Türkçeye çevrildi.
Murat Gukemuhov
