Çeçen güvenlik güçlerini cellatlardan arındırma girişimi, RF Soruşturma Komitesi Çeçenya Başkanının istifasına neden oldu.
Tümgeneral Sergey Bobrov, altı aydan biraz fazla çalıştıktan sonra Rusya devlet başkanının kararıyla görevden alındı. Bobrov’un Çeçenya başkanı Ramzan Kadirov’un çevresindekilerle ilgili yaklaşık 40 adli dava başlattığı belirtiliyor. İşkence Karşıtı Komite’ye göre, güvenlik güçlerinin karıştığı adam kaçırma davalarında büyük ilerleme kaydedildi. Görülen o ki, tüm bunlar Bobrov’un erkenden görevinden ayrılmasına neden oldu.
Rusya devlet başkanının Çeçenya Soruşturma Komitesi başkanının görevden alınmasıyla ilgili kararı son derece anlamlı. Vladimir Putin bu kararına gerekçe göstermeye ihtiyaç duymadı.
Ramzan Kadirov, Bobrov’un görevden alınmasına Instagram sayfasında değindi, ama o da bu kararın arkasındaki sebepleri açıklamayı gerekli görmedi. Kadirov şöyle yazdı: “Sergey ‘İvanoviç’ göreve 9 Mayıs 2013’te iki yıllığına atandı. Görev süresini doldurmamış olması üzerine basında söylentiler yayıldı. Şimdi bu konulara girmek istemiyorum. Kremlin bu tür kadro kararlarını detaylı incelemelerin ardından alıyor. Birisi erkenden görevden alındıysa dayanağı vardır”.
Ramzan Ahmatoviç, Bobrov’un baba ismini ya bilmiyordu ya da bilinçli olarak tahrif etti. Her halükarda Çeçenya’ya Mayıs 2013’te Sergey İvanoviç değil Vladimiroviç atandı. Daha önce Astrahan Soruşturma Komitesi başkanlığını yapmıştı. O dönemde organize suçlarla mücadele şubesi başkanı Rinat Salehov’u ifşa etmesiyle hatırlanıyordu.
Bobrov Çeçen güvenlik güçlerini de ‘temizlemek’ istedi. Rusya’da yasaklanan ayrılıkçı haber kaynağı Kavkaz Center, yeni başkan yönetiminde soruşturma idaresinin Kadirov çevresinden 40 kişi ile ilgili dava yürüttüğünü açıkladı. Yine Kavkaz Center’a göre Bobrov, Kadirov’un baş harfleri olarak deşifre edilen ‘KRA’ özel seri araçlardan renkli camların kaldırılmasını emretmişti. Sonrasında Ramzan Ahmatoviç de araçlardaki renkli camlardan hoşnutsuzluğunu ifade etmişti.
Ancak tüm bu faaliyetler Aralık başında ciddi anlamda tersine döndü. Bobrov istifasının ardından izne çıktı. Soruşturma idaresi kaynakları Kommmersant’a, bunun ailevi nedenlere bağlı olduğunu açıkladılar. Bununla birlikte iznin öncesinde internette yayınlanan bir videoda Şali emniyet müdürü Ruslan İreziyev ile Çeçenya Soruşturma Komitesi önemli davalar sorgu hakimi Raşid Ramzayev arasındaki bir telefon görüşmesi yer aldı. Çeçence konuşma kaydında İreziyev, sorgu hakimini Geldagen köyünde üç kadının öldürülmesi ve Şali emniyeti trafik kontrol birliği komutanı Ruslan Degayev’in takip edilmesi olayıyla ilgili tehdit ediyor.
Geldagen’de oto yıkama servisinde çalışan üç kadın tecavüze uğradı ve öldürüldü. Kadınların ahlaksız davranışlarından ötürü yakınlarınca öldürüldüğü ileri sürüldü, fakat daha sonra bunu, geç saatlerde araçlarına hizmet vermeyi reddettikleri için ‘Kadirovcuların’ yaptığı söylentileri duyulmaya başlandı.
Degayev ise Şali’li Umalta Boltiyev’in ifadelerine dayalı olarak işkence şüphelisiydi. Boltiyev İşkence Karşıtı Komite’nin insan hakları mobil grubuna, 11 Ağustos 2013’te bir hafta polis şubesinde tutulduğunu anlattı. Boltiyev üzerinde uyuşturucu bulunduğuna dair ifade imzalamaya mecbur bırakıldı. İşkence edildi, parmaklarına elektrik verildi, copla dövüldü, tecavüzle tehdit edildi. Sonunda teslim oldu ve uyuşturucu bulundurduğunu beyan eden protokolü imzaladı. İşkencenin ardından durumu kötüleşmişti, hastaneye kaldırıldı. Bu süre içinde yakınları soruşturma idaresine başvuruda bulundu. Umalta’ya hastanede de rahat verilmedi. Onu kişisel güvenlik idaresine götürdüler ve ifadesini doğrulamaya zorladılar. Boltiyev serbest bırakılınca önemli davalar sorgu hakimi Raşid Ramzayev’e başvurdu. Boltiyev korumaya alındı.
Video kaydında İreziyev, trafik kontrol komutanını koruyarak, Bobrov’un Degayev’i hapse atmayı emretmediği yönünde ifadeleri aktarıyor. Raşid Ramzayev bir kaç gün sonra Degayev davasından uzaklaştırılıyor, Bobrov da görevden alınıyor. O andan itibaren İşkence Karşıtı Komite Başkanı İgor Kalyapin’in ifadesine göre, Çeçenya’da bulunan hukukçularının katıldığı işkence ve insan kaçırma olaylarıyla ilgili tüm dava ve soruşturma süreçleri durmuş vaziyette.
Şali plakalı siyah bir araç, tanık koruma programıyla Rusya’nın bir başka bölgesine götürülen Boltiyev’in peşini bırakmadıysa da Boltiyev gizlenmeyi başardı.
İnsan hakları savunucusu Kalyapin Bolşoy Kavkaz’a şu açıklamada bulundu: “Çeçenya’da avukatlarımızın eşlik ettiği bir kaç kaçırma davası Bobrov döneminde oldukça etkin şekilde soruşturulmaya başlandı. Kesinlikle inanıyorum ki, kısa süre içinde sonuçlar alınacaktı. Soruşturma suçluların tespit edilmesine çalışıyordu. Bobrov’dan önceki Ledenev döneminde durdurulmuş olan bazı eski davalar yeniden başlamıştı. Demek ki onun bu çabası, hoşlarına gitmedi”.
Kalyapin, Bobrov’un görevden alınması ve Ramzayev’in davadan uzaklaştırılması arasındaki bağlantıyı da doğruluyor: “Degayev davası Bobrov’u yıpratan davalardan biri. Bu, benim tahminim. Bölge soruşturma idaresi başkanının nasıl görevden alındığını görüyorsunuz değil mi? Sekiz ay çalıştı ve hiç bir açıklama yapılmadan görevden alıyorlar. Bunu nasıl değerlendireceğiz? Tabi ki, Çeçenya’daki diğer yetkililere, Kadirovculara yan bakmanın bile mümkün olmadığı sinyalinin verilmesi olarak değerlendireceğiz. Degayev davası üç sorgu hakimi değiştirdi. Görülen o ki, yeni soruşturma idaresi yönetiminde, bu tür olaylar bırakın mahkemeye intikal etmeyi, soruşturulmayacak bile”
Kasım başında Çeçenya yüksek mahkeme yargıcı Vahid Abubakarov’un başka bir davadan İçişleri Bakanından gelen baskılar sonucu çekildiğini de hatırlatalım. Çeçenya yargıçlar konseyi onu desteklemek yerine, içişleri bakanının dokunulmazlığını doğrularcasına hakimlik statüsünden mahrum bıraktı. Bobrov’un istifası bu kurumu ‘apoletli vampirlerden’ kurtarma girişiminin başarısızlığa uğradığını gösteriyor. İgor Kalyapin bu insanları vampir olarak adlandırmanın doğru olmadığını savunuyor: “Sonuçta onlar kanunlara değil belirli bir kişiye hizmet için gelmiş insanlar ve kendi anlayışlarına göre ona hizmet ediyorlar”.
Kalyapin, Kadirovcu mağdurlarının işlerinin artık daha da zor olacağını tahmin ediyor: “Bu durum ne mağdurlara, ne de onları savunan avukatlarımıza moral olmayacak. Sorgu hakimlerinin de tamamıyla farklı davranacaklarını düşünüyorum”.
Kalyapin’in ifadesine göre Çeçenya’da ‘ideal doğu despotizmi’ inşa ediliyor. Ve Sergey Bobrov’un durumuna bakılırsa bu, Kremlin’i tatmin ediyor.
Kaynak: Bolşoy Kavkaz
Çeviri: AjansKafkas
Svetlana Boltonikova
