Stavropol Kray Valisi Aleksandr Çernogorov’un gönüllü istifası Karaçay-Çerkes’te ülke yönetiminin değişebileceği konusunda yeni bir söylenti dalgası doğurdu. Karaçay-Çerkes’te birçok kişi, Stavropol Kray valisinin bir zamanlar Kuzey Osetya devlet başkanının görevi bırakmasında olduğu gibi ‘gönüllü-cebri’ olarak istifa ettiğine inanıyor.
Batdıyev, gerçek devlet başkanlığı seçimlerinde seçilmiş sayıları fazla olmayan bölge başkanlarından biri. Kuzey Kafkasya’da Batdıyev’den başka böyle seçilmiş tek başkan Krasnodar Kray Valisi Aleksandr Tkaçev. Son birkaç yıldır halk tarafında seçilmişler için kader hayırlı değildi; kimi ayrılmak istedi, kimi mecbur bırakıldı, kimi de süresinin bitimine kadar yaşayamadı. Ama Aleksandr Tkaçev ne kadar popülerse, Mustafa Batdıyev de evinde o kadar tersi. Mesele şu ki, devlet başkanlığı süresince Batdıyev ve yakınları ülkede o kadar çok dal kırdı ki, eğer Karaçay-Çerkes’te devlet başkanlığı seçimleri ilan edilseydi, Batdıyev Ramzan Kadirov’a bile karşı bu seçimleri kaybederdi. Batdıyev’in mensup olduğu Karaçay nüfusu bile ona karşı. İki etnik kutba (Karaçay ve Çerkes) ayrılmış olan Karaçay-Çerkes’te bu durum saçmalıktır. Damadının yedi Karaçay-Çerkesli işadamının öldürülmesi olayına karışması, öldürülenlerin kızgın yakınlarının saldırısında ‘Beyaz Evden’ kaçması, anlaşmazlık sorunlarını çözme özelliğinde olmaması bu küçük cumhuriyetin otoritesini yok etti, Kremlin’in her türlü desteği çekmesine yol açtı.
Batdıyev Karaçay-Çerkes devlet başkanlığına 31 Ağustos 2003’de seçilip eylül başında da göreve başlamıştı. Görev süresi sonbaharda doluyor.
Rusya devlet başkanının, Batdıyev’in görev süresinin bitiminden bir ay önce yerel parlamentoya, (Güney Federal Bölgeler Temsilcisi Grigori) Rapota’nın teklif edeceği adayların onaylanması için başvurması gerekiyor. Yorumculara göre, Batdıyev’in devlet başkanına sunulacak adaylar arasında olması ihtimali az, bundan dolayı da büyük ihtimalle Çernogov gibi istifasını isteyecek.
Belirtilmesi gerekir ki, Karaçay-Çerkes Parlamentosu milletvekilleri yazın başında tatile çıkacak ve eylül başında geri dönecek. Bundan dolayı meselenin baharda veya yaz başında çözülmesi gerekiyor.
Ama ülkede bir çokları için Batdıyev’in istifa edeceği aşikarsa da onun yerine kimin geleceği de o kadar bilinmiyor.
Karaçay-Çerkes’te içerden bölgeyi az veya çok yönetebilecek insan yok. Batdıyev’e karşı seçimleri kaybeden baş rakibi, İslam Burlakov gözden düştü ve Yüksek Mahkeme başkanlığı görevinden de mahrum kaldı. Ama bunlar seçim sınırları dışında. Uzmanların düşüncesine göre, Karaçay-Çerkes’te durum Kabardey-Balkar senaryosuna benzer şekilde çözülebilir.
Karaçay-Çerkesli Nazir Hapsirokov Moskova’da ‘gri kardinal’ olarak adlandırılıyor. 2001 başında devlet başkanlığı sekreteri Aleksandr Volojin’in yardımcısı oldu. Daha önce ise
başsavcılık finans idaresinin başındaydı ve oldukça önemli bir figürdü. Bugün Karaçay-Çerkes’te ‘Hapsik’ diye anılan bu şahsiyet Rusya devlet başkanlığı yönetim kadrosunda. Onun pozisyonuna yüz milyonlarca dolar değer biçiliyor. O da (Kabardey Balkar Başkanı Arsen) Kanokov gibi ülkesinde sosyal kurumlar inşa ediyor, yurttaşlarının yaşamlarını iyileştirme konusundaki zapt olunmaz bir irade sergiliyor. Ve birçok yorumcuya göre, belki de Hapsirokov Karaçay-Çerkes’in yeni başkanı olacak. ÖZ/FT
Alan Tekuyev’in Caucasus Times’da yayımlanan ‘Karaçay-Çerkes’te başkanlık yarışı’ başlıklı yazısını Ajans Kafkas’tan Özlem Güngör çevirdi.
Alan Tekuyev
