Nalçik/Ajans Kafkas – Kabardey-Balkar’da Balkar halkının haklarını savunma iddiasıyla ortaya çıkan ama ‘ayrılıkçılık’ yapmakla suçlanan Balkar İhtiyarlar Heyeti, yer verilmediğinden açık havada kongre yapıp Balkarların hakları iade edilmezse Balkarya’nın kurulacağını ilan etti.
Mahkemenin hakkında verdiği kapatma kararı temyiz aşamasında olan örgütün olağan kongresi devletin engel çıkarması yüzünden gerilimli geçti. Örgüt 11 Ekim’de başkent Nalçik’te Drama Tiyatrosu’nda olağan kongre yapmayı planlamıştı. Ancak kongre saati gelip çattığında örgüt üyeleri kongre binasına giremedi, çünkü kapılar kapalıydı. Kongreye izin çıkmadığı öğrenildi. Kongrenin sabote edildiği sonucunu çıkaran İhtiyarlar Heyeti üyeleri kongre yapmakta ısrar edince devreye Kabardey-Balkar Devlet Başkanlığı Danışmanı Zalim Karişirov ve Balkar yerleşim birimlerinin başkanları sokuldu. Önce Kaşirokov ardından Balkar temsilciler kalabalığı ‘tatlı’ bir şekilde dağılmaları için ikna etmeye çalmıştı. Ancak kimse dinlemedi. Bunun üzerine kongrenin tiyatro binasının önünde yapılması kararlaştırıldı. Kalabalık önce polis ardından OMON birlikleri tarafından kuşatma altına alındı. Olayın yaşanmadığı açık havadaki kongrede konuşmacılar, yer verilmemesinden duyduğu kızgınlığı ifade ederken konuşmalarını da beşer dakika kısaltmak durumunda kaldı.
Balkar İhtiyarlar Heyeti üyesi Bahautdin Etezov, “Bu toplantı örgütümüzün raporlarını sunup seçimini yaptığı bir kongre. Her yıl tüzüğümüze uygun olarak bu kongreyi yapıyoruz. Toplantının yapılacağını yönetime bir ay önce bildirmiştik. Bize cevap verilmedi. Sessizliği kabul işareti olarak değerlendirdik" dedi.
‘Haklar iade edilmedi’
Balkar İhtiyarlar Heyeti Başkanı İsmail Sabançi de, “İhtiyarlar Heyeti tüzüğüne uygun olarak milli gelenek ve göreneklerimizin yeniden diriltilmesiyle ilgileniyoruz. Ama ‘köyler arası toprak’ meselesiyle de, Hasanıya ve Belareçka kasabalarının statülerinin iade edilmesiyle de ilgilenmek durumunda kaldık” diye konuştu. Sabançi, 1943-1944 yıllarında Joseph Stalin’in gerçekleştirdiği toplu sürgünlere atfen “Bu ülkede sürgün edilen halkların hakları yerine getirilmedi. Bizim aşırılıkçılık olarak değerlendirilebilecek hiçbir amacımız yok. Biz, ülkede barış ve sükunetin olmasını istiyoruz. Ama problemleri de çözmek lazım" ifadelerini kullandı. İhtiyarlar Heyeti liderlerinden Ruslan Babayev de Kabardey-Balkar’ın, iki halkın eşitliğine dayalı bir cumhuriyet olduğunu ancak temsilcilik konusunda Balkarların haklarının ihlal edildiğini belirterek "Balkar bölgesi parçalara ayrıldı. Sürgünden döndükten sonra Balkarların bir bölümü Kabardey bölgelerine paylaştırıldı. Balkar yerleşim yerlerinin yeniden inşası için ayrılan para gerekli alanda kullanılmadı" diye konuştu.
Babayev halkın sesine kulak verilmesi yerine liderlerin korkutulmaya çalışıldığını belirtip örgütün genel sekreteri Oyus Gurtuyev’in iki defa dövülmesi örneğini verdi. Babayev kongreye katılanlara hitaben de "Bizi kardeş Kabardey halkı ile karşı karşıya getirmeye çalışıyorlar. Provokasyonlara aldanmayınız, Kabardeylerle dostça yaşayınız" diye seslendi. Kongrede bazı köy temsilcileri de konuştu. Tüm konuşmalar Balkarların hakları ile ilgiliydi.
‘Ayrılırız’
Kongrenin sonuç bildirisinde ise 16 Ocak 1922’de Balkarya ile Kabardey’in birleştirilmesinde temel şartın her iki halkın kendi bölgelerinin korunması ve yönetim organlarında ve idarelerinde her iki halkın temsilcilerinin olması olduğu hatırlatılıp bunun 31 Ocak 2009’a kadar ülke anayasasına yansıtılması gerektiği ifade edildi. Bunun yerine getirilmemesi halinde ise Balkarya ve Kabardey’in birleşmesinin hukuki anlamının kalmadığının ilan edileceği ve 17 Kasım 1991’deki Balkar Halkı Birinci Kongresi’nin kararının yürürlüğe gireceği belirtildi. Bu karar Balkarya Cumhuriyeti’nin kurulmasını öngörüyordu. KU/ÖZ/FT
