Nalçik/Ajans Kafkas – Balkar sürgününün yıldönümü münasebetiyle dün, Moskova, Nalçik ve Tiflis’te çeşitli anma toplantıları düzenlendi.
Moskova’daki etkinlik Rusya Kafkasya Halkları Kongresi gençlik komitesi ve Karaçay-Balkar sivil toplum kuruluşu Elbrusoid Vakfı işbirliği ile düzenlendi.
Balkar halkının 1944 sürgün kurbanlarını anma töreni düzenledi. Bu anma merasiminin bundan sonra her yıl yapılması planlanıyor.
Rusya Kafkasya Halkları Kongresi Gençlik Komitesi Başkanı Sultan Togonidze “Bu eylemin gelenekselleşmesini istiyoruz. Her yıl bu şekilde Stalin dönemi kurbanlarını hatırlayacağız” dedi.
Semenovskaya metro istasyonu yakınlarında yapılan anma toplantısında, çevredeki insanlara Balkar yemeği hıçın ikram edildi ve Balkar halkının nasıl topyekun sürgüne gönderildiği anlatıldı.
Togonidze “8 Mart 1944’de Balkarlar, yolcu taşımaya uygun olmayan vagonlarda Orta Asya’ya götürüldü. Sürgün esnasında Balkarların yüzde 40’ına yakını öldü. Bunların çoğunluğunu kadınlar, çocuklar ve ihtiyarlar oluşturuyordu. Sovyetler için savaşan ve henüz yurtlarına dönen gaziler de kurbanlar arasındaydı. Aynı yıl 23 Şubat’ta Çeçen ve İnguşlar vatanlarından sürgün edilmiş, bundan altı ay önce 2 Kasım 1943’de Karaçaylar aynı akıbete uğramıştı” açıklamasında bulundu.
Togonidze Cuma günü (bugün) Moskova’nın tüm camilerinde sürgünde ölenlerin anısına dualar okunacağını da kaydetti. Moskova’da yapılan eylemde, yetkililerin toprak meselesini görmezden geldiği de ifade edildi.
Nalçik’te yapılan eylemde toprak sorunu ön plandaydı. Balkar Halkı İhtiyarlar Heyeti sekreteri Tamara Geriyeva, “Bizim temel problemimiz toprak. Kabardey-Balkar yönetimi bazı federal kanunların gereğini yerine getirmiyor. Bu ise Balkar halkını köle durumuna düşürüyor yavaşça ölüme götürüyor” dedi.
Balkar Halkı İhtiyarlar Heyeti Başkanı İlyas Sabançiyev, Prielbrus bölgesinde, Balkar yerleşim yerlerini kapsayacak şekilde inşa edilmesi planlanan turizm merkezine karşı olduklarını da belirtti. Sabançiyev, “8 Mart 1944’de başlayan Balkar soykırımı günümüzde de devam ediyor. 1944 yılında cephede savaşanların aileleri hayvan vagonlarında Orta Asya’ya sürülmüştü. Bugünse Balkarlara yönelik ‘ekonomik soykırım’ var. Balkarya bölgesinde tek bir sanayi ve tarım kuruluşu yok” dedi.
Dün Gürcistan’ın başkenti Tiflis’te, ‘Sohum Devlet Üniversitesi’nde sivil toplum kuruluşu ‘Özgür Kafkasya’ organizasyonu ile Balkar sürgününün yıldönümü dolayısıyla bir konferans düzenledi.
Konferansa Nalçik’ten telefonla bağlanan Balkar yazar Buzjigit Kuçmezov, Balkar ve Karaçayların sürgün tarihiyle ilgili bilgiler verdi: “Bugün, 8 Mart 1944’de on binlerce Balkar Orta Asya’ya sürgün edildi. Balkar erkekleri Büyük Vatan Savaşı için cephelerde ölürken, anneleri, eşleri, çocukları ve babaları soğuktan öldü. Sürgün esnasında kaç insan soğuk, açlık ve diğer nedenlerden öldü? Bugün hala bu sorunun cevabını bulmak için çalışıyoruz”
8 Mart 1944’de iki saat içerisinde yüzde 52’si çocuk, yüzde 30’u kadın ve yüzde 18 yaşlı erkeklerden oluşan 37.713 Balkar sürgüne gönderildi.
Tiflis’te düzenlenen konferansta sürgün edilen Balkar, Karaçay, Çeçen, İnguş, Kalmık vd. halklarının anısına bir dakikalık saygı duruşunda bulunuldu.
Özgür Kafkasya Başkanı Georgi Şaraşenidze “Bugünkü programımızla sadece Balkarları değil, sürgün edilmiş bütün halkları da anmak istedik” dedi.
Tiflis Çerkes Kültür Merkezi Başkanı, Sohum Devlet Üniversitesi profesörü Merab Çukhua, Stalin sürgünlerinin, Rusya’nın imparatorluk döneminde başlayan Kafkasya halklarını yok etme politikasının bir bölümü olduğunu söyledi.
1943-1944’de 485 bin Çeçen-İnguş, 101 bin Kalmık, 70 bin Karaçay, 37 bin Balkar sürgün edildi. Ahıskalılar ve diğer Kafkas Ötesi halklarından da sürgün edilenler oldu. KU/ÖZ/YA
