Caharkale/ Berlin – (Ajans Kafkas) Çeçenlerin bir halk olarak toptan hayatlarına kast eden 1944 sürgünü 64. yıl dönümünde anılırken 1994’den beri süren ‘çağdaş soykırımın’ anıları da tazelendi.
Kurbanlar anısına başta Çeçenya olmak üzere Çeçenlerin ikinci Çeçen-Rus savaşıyla savrulduğu ülkelerde de etkinlikler düzenlendi.
Çeçenya’da camilerde dua
64 yıl önce Çeçenlerin sürülmeye başladığı trajik gün olan 23 Şubat’ta Çeçenya’da camilerde dualar okundu. Birçok camide mevlit okunurken kurbanlar kesilerek ihtiyaç sahiplerine dağıtıldı. Sürgün ve devam eden etkileri yerel televizyon kanallarında da program ve belgesellerle işlendi.
Almanya’da miting
Almanya’nın başkenti Berlin’deki Çeçen mülteciler de 23 Şubat günü bir gösteri düzenledi. Almanya-Kafkasya Dostluk Cemiyeti’nin organize ettiği mitinge Çeçen tarihçi Said-Hasan Abumuslimov, şair Apti Bisultanov ve Almanyalı Çeçenya gönüllüsü Ekhaard Maas gibi isimler katıldı. Mitingde 1944-1956 yıllarında Çeçen halkının yaşadığı trajedi detaylı olarak anlatıldı. Abumuslimov ile Bisultanov Çeçen halkına yönelik Sovyet-Rusya yönetimince gerçekleştirilen insanlığa aykırı çok sayıdaki askeri suçun soruşturulması amacıyla uluslararası gözlem komisyonu oluşturulması çağrısı yaptı. Miting sürgün ve Rusya’nın başlattığı savaşta hayatını kaybedenlerin ruhuna dua ile son buldu.
Strasbourg’ta da eylem
Aynı gün Fransa’nın Strasbourg kentinde de eylem yapıldı. Üniversite meydanındaki eylemde Çeçen-İçkerya Cumhuriyeti Parlamento Başkanı Jalaudin Saralyapov, Çeçen-İçkerya Cumhuriyeti’nin Fransa temsilcisi Salambek Dahayev, insan hakları eylemcisi Said Emin İbrahimov, Çeçen diasporasından Adam Cantamirov birer konuşma yaptı. Konuşmalarda, gerek ikinci dünya savaşının ardından gerçekleşen sürgün, gerekse 1994-1996 ve 1999’dan beri süren iki savaşın Çeçen halkını toptan imha etme amacı güttüğü vurgulandı. Bu eylem de dua ile son buldu.
Yarım milyon insan sürülmüştü
23 Şubat 1944’de SSCB yönetiminin emriyle Çeçen ve İnguşlar toplu olarak Orta Asya’ya sürülmüştü. Resmi kayıtlara göre, birkaç gün içinde Çeçen-İnguş Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nden 387 bin 229’u Çeçen ve 91 bin 250’si İnguş olmak üzere toplam 478 bin 479 kişi sürüldü. Bunların yarısından çoğu yolda ve sürgünün ilk yılında soğuk, açlık ve hastalıktan öldü. Çeçen-İnguş Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti lağvedilerek topraklar Dağıstan, Kuzey Osetya ve Stavropol arasında paylaştırıldı. 9 Ocak 1957’de yayınlanan bir karar ile Çeçen-İnguş Cumhuriyeti yeniden inşa edilerek sürülen halkların vatanlarına dönmelerine izin verildi. Ancak Çeçen ve İnguşlar dağıtılan topraklarının tamamına kavuşamadığı için Kafkas halkları arasında bitmek bilmeyen düşmanlıklar sokulmuş oldu. ÖZ/FT
