Stavropol: 2018’de neler oldu, 2019’da neler bekleniyor
Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi’nin en büyük ili olan Stavropol krayı Rus nüfusun çoğunluk olduğu bölge konumunda. Başkenti Stavropol olan bu il Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi’nin başkenti olan Pytigorsk şehrinin bulunduğu il aynı zamanda. Kuzey Kafkasya’nın ovası olan Stavropol, bölgenin en zengin tarım topraklarına sahip. Toprağı bol ve tarıma elverişli olan Stavropol, bölgenin en gelişmiş ili olduğu gibi terör eylemlerinin ve radikal unsurların olmasına alışık olmayan bir bölge.
Güney sınırlarında Müslüman cumhuriyetlerin olduğu Stavropol son yıllarda hızla İslamlaşmaktan şikayetçi. Böylece daha önce Çeçenlerin saldırılarına maruz kalan Stavropol bugün yerli unsurların karıştığı olaylarla daha çok gündeme geliyor.
Stavropol’de 2018 yılında dört silahlı çatışma yaşandı. Bu çatışmalarda hayatını kaybedenlerin tamamının yerli olması Stavropol siloviklerinin Rus Müslümanlara yönelik infaz politikası yürütüyor tartışmasını da beraberinde getirdi. Nevinnomınsk, Neftekumsk ve Stavropol şehirlerinde yapılan operasyonlarda, radikal unsurlar ve DAEŞ üyesi olarak belirlenen kişilerin öldürülmesi Stavropol siloviklerinin infaz politikası yürüttüğü iddiasını da kuvvetlendiriyor.
Nevinnomınsk’ta öldürülen iki kişinin şüpheli ölümünün ardından olayı takip eden ve araştırılmasını isteyen aktivist Darya Atdaeva polis baskısına maruz kalanlardan. Evi aranan aktivistin kendisinin de her an radikal örgütlere üyelikle suçlanma riski mevcut. Darya gibi haklarını arayan Müslüman aktivistler Muslim Suleymanov ve Minetulla Omarov de baskı görenler arasında. Susturulmak istenen her iki aktivist için de soruşturma başlatan güvenlik güçleri Suleymanov ve Omarov’u yakın takibe alarak evlerine ani baskınlar düzenliyor.
Stavropol’de İslamlaşmayı durduramayan silovikler ve bürokrasi İslamofobik davranışlarını ve hareketlerini terör ile mücadele adı altına kamufle etmeye çalışıyor. Bu tarz çabalar bölgede gelecekte de terörle mücadele adı altında masum Müslümanlara karşı operasyonların yaşanacağının işaretini vermekte.
Baskıyı sadece Müslümanlar görmüyor elbette. Navalnıy taraftarı olan muhalif Rus gençler de devletten baskı görenler arasında. Stavropol’de protesto eylemleri organize ettiği için ceza alan aktivist İvan Tanskiy 150 bin ruble ve 5 gün hapis cezası almış durumda. Stavropol bürokrasisi ve silovikleri Ruslara para cezası olarak yansıttığı cezalandırma yöntemini, Müslümanlara kurşun politikası olarak ödetiyor.
2018 yılında Rusya’da geniş protestolara neden olan emeklilikte yaş sınırını yükseltme reformu Stavropol’de de yankı bulan olaylar arasında. Kavkaz Uzel’e göre protestoya hem Navalnıy taraftarları hem de komünistler katıldı. Navalnıy taraftarları 100 kişilik eylemci grubuyla üç protesto düzenlerken komünistler 400 kişilik grubuyla tek bir protesto eylemi gerçekleştirdi. Söz konusu emeklilik reformu diğer Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi’nin cumhuriyetlerinde Stavropol’de yaşananlar kadar geniş yankı bulmadı. Dağıstan ve İnguşetya’da ufak da olsa hareketlilik yaşansa bile Çeçenya, Kabardey-Balkar ve Osetya gibi cumhuriyetlerde reforma dair herhangi bir kıpırdama gözükmedi.
Bürokratlar bir taraftan halkla ve İslamlaşma ile uğraşırken silovikler bürokratlara da darbe indirmiş oldu. Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi’nin diğer cumhuriyetlerinde olduğu gibi Stavropol’de üst düzey bürokratlar yolsuzluk suçlamasıyla görevden alınarak tutuklandı. Bölgesel hükümet üyeleri ve başkan yardımcılarından oluşan 6 kişi üst düzey bürokrat koltuğundan ve hürriyetinden oldu. Emlak ve yapı bakanı, Stavropol tanıtım ve geliştirme holdingi başkanı, iki ilin vali yardımcısı tutuklananlar arasında. Stavropol yerel elitleri, bürokraside daha çok ve geniş kayıplara maruz kalacağının sinyallerini şimdiden vermeye başladı.
Ekonomi olarak bölgenin lideri konumu da olan Stavropol Krayı 2018 yılında Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi’nin tarım ürünleri üretiminde ve ihracatında lider konumda bulunuyor. Bunun dışında sektörel endeksleri Rusya geneli büyüme oranlarıyla neredeyse aynı seviyede seyretmekte.
Kaynak: 2018 Kafkasya Raporu – Ajans Kafkas
