Adıgey ve Krasnodar Kray: 2018’de neler oldu, 2019’da neler bekleniyor
Adıgey Cumhuriyeti
2018 yılında sistematik yapılan savaşlarda kazançlı çıkan Adıgeler oldu. Adıgey Cumhuriyeti’nde 2014 yılından beri yaşanan doğayı koruma çabası başarıyla sonuçlandı. Adıgeyli doğa aktivisti Valeriy Brinihin haksız yere dava açılarak mağdur edildiğini kabul eden yerel mahkeme Brinihin’e 300 bin ruble tazminat ödenmesine karar verdi. Adıgey’de domuz yetiştiren tesisin doğayı kirlettiğini gündeme getiren Brinihin bu durumu makalesine taşımış ve daha sonra bu makale yüzünden hakkında soruşturma açılmıştı. Mahkeme Brinihin’i suçsuz bulmuş yazdığı makaleyi yasaklayan kararı da iptal etmişti. Bu gelişmeler Kuzey Kafkasya’da 2018 yılında yaşanan birkaç olumlu dava sonuçlarından bir tanesi.
Doğayı korumak adına alınan bu kararda doğanın da etkisi var elbette. Adıgey Cumhuriyeti 2018 yılında sellere teslim oldu. Maykop’ta yaşanan sel 227 eve zarar verdi. Asıl sorun sellerin tahrip ettiği kıyı koruması için yapılan istimlak duvarının yıkılması riski. Duvarın yıkılması durumunda Kuban nehrinin sol kıyısındaki 55 bin evin etkileneceği tahmin ediliyor ve bölge büyük bir doğa felaketinin de tehlikesi altında. Söz konusu duvar Sovyet döneminden kalma kıyı emniyet duvarı olarak inşa edilmiş. Bu tehlikeli durumu şimdilik Maykop belediyesi görmezlikten geliyor. Fakat duvar bir yerden patlak vermeye başladığı takdirde Kuban nehri yerleşim bölgelerini yıkıp süpürecek. Bu durumu dile getiren doğa aktivistleri ise muhtemel felaketi önlemek için seferber olmuş durumda. Tam da bu sırada yol arkadaşlarının mahkeme tarafından temize çıkarılmış olması bürokrasiye karşı önemli bir zafer olarak görülmekte.
Adıgey Cumhuriyeti’nin sosyo-ekonomi durumuna bakıldığı zaman 2018 yılında işsizlik %8, tarım üretimi ise 3 puan düşmüş durumda. Diğer sektörlerde ise %3 ila 5 oranında artış görünüyor. Ortalama reel gelir ise 25 bin ruble.
2018 yılında Adıgey Cumhuriyeti’nde gündem olan bir yolsuzluk skandalı yaşanmadı. Bu durum yolsuzluk yapılmıyor anlamı taşımıyor elbette. Adıgey’de bürokrasi ya az çalıyor ya da şimdilik FSB burada temizlik operasyonuna henüz başlamamış gibi duruyor.
Krasnodar Krayı ve Kıyı Bölgesi
Adıgey’de bürokrasiden yana henüz bir sorun yaşanmıyorken Krasnodar için aynı şeyleri söylemek mümkün değil. 2018 Futbol Şampiyonası öncesi ve sonrası Krasnodar bölgesinde birçok bürokrat koltuk kaybetti ve bazıları da cezaevine gönderildi.
Soçi belediyesi 2018 yılında birçok çalışanının adres değişimiyle sarsıldı. Soçi belediyesinin mimarisinden sorumlu üst düzey bürokratlar, şehir, park ve bahçeler departmanı, belediye başkan yardımcıları görevlerinden uzaklaştırılanlar arasında. Bürokrat temizliği neredeyse Dağıstan ile eşit seviyelere ulaştı diyebiliriz. Kavkaz Uzel’e göre söz konusu bürokrat temizliği federasyon genelinde benzersiz seviyede. Ancak yaşanan bu durum belediye başkanın pozisyonunu sarsmadığı da söylenebilir.
Krasnodar’da yaşanan bir diğer önemli olay ise emeklilik reformunu protesto edenler tutuklanırken polisler tarafından avukat statüsünde bulunan bir vatandaşın tutuklanması oldu. Rusya’da bile sıra dışı olarak kabul edilen bu olay Krasnodar Krayı’nda 2018 yılında yaşanan yüz kızartıcı bir ayıp olarak tarihe geçtiği söylenebilir. İlk başta polisin emirlerine itaatsizlikten tutuklanan Avukat Mihail Benyaşa, 14 günlük idari tutukluluğu ardından da polislere saldırmakla suçlanmış ve soruşturma başlatılmıştı. 600 bin ruble kefaletle serbest bırakılan avukatın soruşturması halen devam ediyor.
Krasnodar’da “BlogSoçi” gazetesinin genel yayın editörü Aleksandr Valov da yaptığı gazetecilikten dolayı tutuklanarak cezaevine gönderilenler arasında. Valov, mahkeme heyetinin “Yahudi misin” sorusuna da maruz kaldı. Yahudi tebaasının antisemitizm olarak gördüğü bu duruşmada Valov’un avukatları dahi duruşma salonuna alınmıyor. Tecrit altında 6 yıl hapis cezasına mahkum edilen Valov, 300 bin ruble karşılığında Duma Milletvekili Yuriy Napso’ya şantaj yapmakla suçlanıyor.
Şantaj ve protestolarla meşgul olan Krasnodar’ın gündemine futbol da girdi. Soçi sakinleri ve Krasnodar ilinde yaşayan vatandaşlar tam sevindikleri anda fırlayan benzin fiyatları, artan ulaşım ücretleriyle birlikte hayal kırıklığına uğradıkları söylenebilir. Futbol Şampiyonası sonrası geride bırakılan çöp yığınları da cabası.
Futbol şampiyonası öncesi güvenlik güçlerinin Soçi ve civarında tatil yapan Doğu Kafkasyalıları tutuklaması terörle mücadele eylemi olarak meşru görülmüştü. Soçi’deki turnuva yüzünden Krasnodarlı sakinler ve diğer bölgelerden gelen birçok insan bu haksız gözaltı ve tutuklamalar ile hürriyetlerinden alıkoyularak mağdur edildi.
Turnuvanın hemen akabinde yağmur suyu ve sellerin getirdiği ölümler de Krasnodar’da 2018 yılında sevinçten çok hüzün yaşanmasına sebep oldu. 3 Ağustos 2018 tarihinde Soçi’ye tatile gelen ailenin bir çocuğu yağmur kanalında boğularak hayatını kaybetti. Bu olaydan sonra geniş çapta gündem olan Soçi’nin alt yapı sorunları kısa bir süre sonra gündem olmaktan çıktı ve unutuldu.
Yağmur suları ile insanların boğulduğu Krasnodar bölgesi, Kırım yarımadasına köprü ile bağlandı. Söz konusu olan köprünün açılması Kırım için yeni bir zafer olarak basına sunuldu. Rusya’nın zaferi olarak görülen bu açılış Krasnodar kray için ise trafiği rahatlatan bir hamle oldu. Kırım’a tatil yapmak için giderken vapur kuyrukları oluşturan yazlıkçılar Azov bölgesinde ciddi trafik sorunu oluşturmaktaydı. Trafik kısmen çözülmüş olsa da Kırım köprüsü beraberinde Azov bölgesine çöp yığınlarını da getirdi. Daha önce az insanın kullandığı bu bölge temiz ve ferah iken yaz aylarında yoğun trafik ve çöp yığınları ile dolup taşıyor.
2018 Krasnodar için adeta bir trajedi yılı oldu. 1 Eylül 2018 tarihinde Soçi Havalimanı’nda pistten çıkan uçak 18 kişinin hayatını kaybetmesine sebep oldu. Krasnodar krayı ve Soçi şehri, 2018 yılını çoğunlukla yıkım ve büyük sorunlarla geçirdi diyebiliriz. Bölgede yapılan köprü ve futbol turnuvası durumu değiştirmediği gibi daha da fazla sorun yaratmış oldu.
Ekonomi açıdan Krasnodar, Güney Federal Bölgesi’nde lider konumunda. Yaz aylarında işçi yetersizliği yaşayan Krasnodar krayı, işsizlik sorunu da yaşamıyor. Sahil turizmi ve kış turizmini 12 ay yaşatan bölge, hızla gelişen inşaat sektörü ile birlikte artan nüfusun ihtiyaç duyduğu konaklamanın da karşılığını veriyor. Krasnodar krayı, Stavropol gibi Rusya’nın tarım ihtiyacını karşılayan önemli bir şehir. Ayrıca Karadeniz limanları ile ticaretin transit noktası konumunda.
Kaynak: 2018 Kafkasya Raporu – Ajans Kafkas
