Elçibey döneminin Azerbaycan Başsavcısı İhtiyar Şirin, Türkiye’nin 1993’te Rusya ve Ermenistan ile nasıl savaşın eşiğine geldiğini anlattı. Şirin’e göre Türkiye’nin ciddiyetini anlayan Moskova işgalden vazgeçerek, Elçibey’i devirme yoluna gitti

Türkiye’nin 1993 yılında Azerbaycan’ı Moskova ile Erivan’ın ortak işgalinden kurtarmak amacıyla askeri müdahale planı hazırladığı ve Rusya ile savaşın eşiğine geldiği kamuoyuna ilk kez yansıdı.

Azeri Yeni Müsavat gazetesi Karabağ’ın işgal edildiği dönemde Bakü-Ankara arasında yapılan gizli temaslar, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Nahçıvan’a müdahale planı ve Rusya’nın karşı adımlarıyla ilgili makalelere yer verdi. Çoğu, kamuoyuna yeni yansıyan bilgileri adını açıklamadığı kaynaklara dayandıran gazete, olayların içinde yer alan dönemin Azerbaycan Başsavcısı İhtiyar Şirin’le de görüşerek 16 yıl önce yaşananları birinci elden doğrulattı.

Muhalif gazete, konuyu gündeme getirmesinin nedenini, "Amacımız yakın geçmişimizde kalmış bir sır perdesini biraz aralamak, aynı zamanda Türkiye’nin ve TSK’nın Azerbaycan uğrunda her türlü fedakârlığa, hatta Ruslarla savaşmaya bile hazır olduğunu göstermek" diye yazdı.
Başsavcı Şirin, 1993 yılının mart ayında Rusya’nın Ermeni birliklerine destek vererek Azerbaycan’ın büyük bölümünü işgal planı hazırladığını öğrenmeleri üzerine dönemin Cumhurbaşkanı Ebulfeyz Elçibey’in talimatıyla durumu Türkiye’ye aktardığını söyledi.

Şirin, 3 Nisan’da İstanbul üzerinden Ankara’ya gittiğini ve önce o dönemde Doğru Yol Partisi’nden milletvekili olan Bedrettin Dalan’la, ardından Başbakan Süleyman Demirel’le görüştüğünü ve işgal planıyla ilgili bildiklerini anlattıklarını söyledi. Şirin’e göre işgal Bakü’nün Türkiye’ye ve Batı’ya yakınlaşmasını ve Bakü-Ceyhan petrol boru hattını engellemeyi amaçlıyordu. Yeni Müsavat, Ankara’nın önce Ermenistan sınırına asker yığdığını, TSK’nın Ermenilerin saldırması durumunda Kars Antlaşması uyarınca Türkiye’nin garantörü olduğu Nahçıvan’a askeri müdahale planı hazırladığını, devamında Nahçıvan’ı Azerbaycan’a bağlayacak bir koridor açılmasının öngörüldüğünü, ayrıca Azeri ordusuna silah ve uzman yardımı başlatıldığını yazdı.
Gazeteye göre, Türkiye’nin savaşı göze aldığını anlayan Moskova işgalden vazgeçti, ancak 1993 yılının haziran ayında isyancı Azeri Albay Suret Hüseyinov’u kullanarak Elçibey’i devirdi. Yeni Müsavat, işgali durduran Ankara’nın daha sonraki gelişmeleri yönlendirememesini, Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın ölümüyle iç siyasete yoğunlaşmasına bağladı.

Demirel’le görüşme
"Türkiye Başbakanı Süleyman Demirel’e Rusya’nın işgal planı ile ilgili bilgi verdim. Beni çok ciddi sorgu, sual etti, sonra ‘Bizi vaktinde bilgilendirdiğiniz için teşekkür ederim. Bundan sonrası bizim işimiz. Azerbaycan’ı bu beladan kurtarmak için gerekli adımları atacağız’ dedi. Bu sözünü hiç unutmuyorum. Zaten Türkiye gereken adımları attı."

Operasyon merkezinde bir Azeri
Yeni Müsavat, Bakü’den gelen üst düzey bir yetkilinin dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Doğan Güreş ve diğer komutanlarla görüştüğünü belirterek, "Güreş söz konusu kişiye, ‘TSK tarihinde başka bir devleti temsilen operasyon merkezimize ilk giren kişisiniz. Ama biz zaten Azerbaycan’ı yabancı devlet kabul etmiyoruz’ dedi" diye yazdı.

Kaynak: Milliyet