Gürcistan’ın Tiflis’te Çerkes soykırımına dair düzenlediği uluslararası konferansın organizasyonunda aktif rol almış New Jersey Çerkes Kültür Merkezi’nden Ali Berzeg, Çerkeslerin neden Soçi’de Kış Olimpiyat Oyunları’na karşı çıktıklarını Kommersant muhabiri Olga Allenova’ya anlattı.
Berzeg, Rusya’nın Çerkes soykırımını tanısa bile soykırımın işlendiği topraklarda olimpiyat olamayacağının vurguladı. Berzeg’le röportajı Ajans Kafkas için Özlem Güngör Türkçeye çevirdi.
Çerkes örgütleri Soçi’de yapılacak Olimpiyatlara neden karşı?
Canlı olan her şeyin yok edildiği yerde Olimpiyatlara nasıl izin verilebilir? Jenosin olduğu yerde?
Tüm dünyada bir zamanlar savaşlar vardı.
Çerkesler hayatta. Halkımız nedensiz ölmedi. Gücümüz olduğu müddetçe bu Olimpiyatları protesto edeceğiz. Çerkesler tüm dünyaya başvurdu: İnceleme yürütün, bu topraklarda Olimpiyatlar yapılmasının mümkün olup olmadığıyla ilgili sonucu bize bildirin. Ben vatanı olmayan Çerkesim. Rusya’dan 2007’de çıktım, çünkü halkımı ve onun çıkarlarını Rusya’da korumam mümkün değildi. Bunu ülke sınırları dışında yapmaya devam etmek için çıktım.
Peki eğer Rusya Çerkes jenosidini tanısaydı?
Çerkes jenosidi tanınsa bile Soçi’de Olimpiyatların yapılmasının mümkün olmayacağını düşünüyorum. Her şeye rağmen halkımız halen yaşıyor. Onlar hayatta ve kendilerini tüm dünyada Çerkes olarak ifade ediyorlar, gerçi resmi Rusya propagandası dünyadaki Çerkes diasporasının asimile olduğunu söylüyor. Türkiye’de, Ortadoğu’da, ABD’de Çerkesler, bunlar Türk, İran ve Arap değil, Çerkesler. Ve onlar karşı durabilme özelliğindeler. Onlarla diyalog başlamadığı sürece onlar Rusya politikasına kaşı negatif düşüncede olacaklar. Diyalog ise şimdilik görünmüyor.
Neden?
Önyargılar. Bizi ciddiye almıyorlar. Bizim Rusya’da Çerkesçe eğitim alma imkanımız yoksa neyden söz edelim?
Nasıl olur, okullarda Çerkesçe saatler var.
Rusya’da bizim 11 senelik tek bir anadil okulumuz yok. Okullarda ilk sınıflarda var daha sonra Rusça bilinci yerleştirilmeye başlıyor.
Ülke dışında ana dilde eğitim imkânınız var mı?
Ülke dışında biz evimizde değil, misafiriz. Ama bu günümüz Rusya’sında yaşamaktan iyi. Misafirlikte yaşamak ve kendi tarihini hatırlamak; bu başka bir şey, Zass, Lazarev ve Yermolov anıtlarına siyasi nezaketin ifade edildiği ve anadilde televizyon izleme imkânının olmadığı kendi evinde yaşamak başka bir şey.
19. yüzyılda Rusya’nın Çerkes jenosidinin tanınması talebiyle Gürcistan Parlamentosu’nda Çerkes örgütleri neden başvurdu açıklar mısınız? Sizce, Rusya’daki Çerkeslerin kendileri sessiz kaldığı müddetçe bu tür inisiyatiflerin yabancı oyunlardan başka bir şey olarak kabul edilmez mi?
Çerkeslerin Rusya yönetimine bu tür başvuruları da oldu. 90’lı yılların ortalarında Adıgey ve Kabardey-Balkar parlamentoları Duma’ya Rusya devleti tarafından Çerkeslere yönelik jenosid gerçekleştirildiğinin tanınması talebiyle başvurdu. Bu başvurular gazetelerde yayınlandı. Bunlara cevap gelmedi. Ama bu gerçekten de o zaman Rusya bölgesinde yaşayan Çerkeslerin düşüncesi idi. O zamanlar halen demokratik kurumlar vardı, seçim vardı ve Duma’ya başvuran milletvekilleri halk tarafından seçilmişti. Şimdi ise demokratik süreç yok. Rusya’daki insanlar sadece korkuyor. Jenosidin tanınmasını istemeye başlarsan- seni terörist-ekstremist ilan ederler. Hatırlarsanız 2010’da Çerkesk’te ‘Adıge Khase’ aktivisti Aslan Jukov öldürüldü ve bugüne kadar suç açığa çıkarılmadı. Kesinlikle ifade edebilirim ki, o Çerkes meselesi konusundaki tavrını hayatı ile ödedi.
O zaman neden Çerkesler özellikle Gürcistan Parlamentosu’na başvurdu?
Gürcistan çok yakın. Biz komşuyuz; Çerkesler, Çeçenler, İnguşlar, Gürcüler. Bizim ortak problemlerimiz var, biz onlar hakkında konuşmak istiyoruz. Anavatanda herkes bundan söz edemez. Kafkasya halkları, birleşmiş birliktelik için üstür. Tiflis’teki görüşmelerimizin görevi Kuzey Kafkasya problemlerini daha kitlesel olarak fark edilmesini sağlamak. Ve bugün bu görüşmeler sayesinde Kafkasya’daki insanların çoğu birbirimizin düşmanı olmadığımızı anladı. KMRSNT/ÖZ/FT
