Moskova/Ajans Kafkas – Çeçenya’daki savaş yüzünden son yıllarda ardı ardına Strasbourg’tan tazminat cezaları alan Rusya, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’yle beklenmedik bir işbirliği sergiledi.
Rus parlamentosunun alt kanadı Duma, uzun yıllar direndiği Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) 14 numaralı protokolünü oy çokluğuyla kabul etti.
Duma 14. protokolün oylanmasını 2006’da reddetmişti.
Bazı vekiller, Rusya’nın onayıyla yürürlüğe girecek olan 14 numaralı ek protokol sayesinde AİHM ile ilgili ortaya çıkacak yeni kurallar yüzünden Moskova üzerindeki baskıların artmasından endişe ediyor. Ancak protokolün yürürlüğe girmesiyle birlikte AİHM’ne başvuruların artık İngilizce veya Fransızca yapılacak. Tabi bu da başvuruların azalması anlamına geliyor.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Andrey Denisov, AİHM’nin önünde 112 bin başvuru olduğunu, bunların 27 binini Rusya’daki başvuruların oluşturduğunu belirterek, 14. protokolün onaylanmasının AİHM’nin siyasi olmayan bir kurum şeklinde çalışmasına olanak tanıyacağına inandığını söyledi. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni önemli oranda değiştirecek olan 14. ek protokol 13 Mayıs 2004’te üye devletlerin imzasına açılırken, protokolü şu ana kadar sadece Rusya onaylamadığı için yürürlüğe giremiyordu.
14. Protokolün 6. maddesi ile Sözleşmenin mevcut 27. maddesi, 26. madde haline dönüşecek ve bu maddenin 1. fıkrasına göre mahkemeye sunulan başvurulara ilişkin yargılama, tek yargıçlı oluşum olarak adlandırılan tek bir yargıç tarafından yürütülebilecek.
Avrupa Konseyi’ne üye 47 ülkede yaşayan 850 milyon kişiden 103 bin 950’si, geçen yıl AİHM’ne hak aramak için başvuruda bulundu.
Başvurularda yüzde 23.5’le Rusya’nın birinci, yüzde 11.8’le Romanya’nın 2’nci, yüzde 9.5’le Türkiye’nin 3’üncü sırada yer aldığı AİHM, her yıl artış gösteren davalar yüzünden tıkanma aşamasına geldi. Sonunda çözümü 14. ek protokolü çıkarmakta bulan Avrupa Konseyi, protokolün yürürlüğe girmesinden sonra başvuruların İngilizce veya Fransızca yapılması yönünde karar aldı. Dava yükü artışının mahkemenin faaliyetleri üzerinde yarattığı olumsuz etkilerin kaldırılması amacıyla, toplu temelsiz başvurular açısından mahkemenin filtre kapasitesinin geliştirilmesini, başvuruların kolaylıkla reddedilmesini öngören 14 numaralı ek protokole Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 46 ülke imza atarken, Rusya şu ana kadar imza atmamıştı. Hukukçular, AİHM şikayet başvurularının İngilizce veya Fransızca yapılması zorunluluğun bu iki dili bilmeyen avukatlar açısından çok ciddi sorunlar yaratacağı gibi, davacı kişiler açısından çeviri işlemleri için ağır maliyetleri de beraberinde getireceğini belirterek, ihlale maruz kalan gelir düzeyi düşük kişilerin en büyük umut kapısının kapanabileceğine dikkat çekiyor.
