Moskova – Sovyetlerin parlak yıllarına özenip Soğuk Savaş retoriğine sarılan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, kamuoyu önünde ilk kez 70. yıldönümünde Sovyet kurbanlarını anma törenine katıldı.
Putin bugün 1937-1938’de 20 bin siyasi tutuklunun infaz edildiği Moskova’nın güneyinde eski atış poligonu Butovo’da ağustostaki anıtı ziyaret etti. Ağaçtan yapılma 12.5 uzunluğunda haç şeklindeki anıt ağustosta Ortodoks kilisesinin girişimiyle dini törenle dikilmişti. Ziyarette Rus Ortodoks Patriği 2. Aleksey de Putin’i yalnız bırakmadı. Rus insan hakları örgütü Memorial’a göre Ağustos 1937’den Kasım 1938’e dek ‘Büyük Temizlik’ olarak anılan katliamda 725 bin kişi Stalin’e kurban gitti. Rus tarihçiler de, Stalin rejimi sırasında toplam 20-40 milyon kişinin hayatını kaybettiğini belirtiyor. 2000’ye dek başkanlığını yaptığı FSB’nin selefi KGB’nin büyük oranda sorumlu olduğu Stalin dönemi cinayetlerini es geçen Putin, bugün şunları söyledi:
"Bu trajediler, çekici ama insan yaşamı, haklar ve özgürlük gibi temel değerlerin üzerine konulmasıyla boşa çıkan ideallerin çekici göründüğü bir dönemde yaşandı. Bu bizim için büyük bir alana yayılan belli bir trajediydi. Bunu sadece anı olsun diye değil problemlerin çözümünde daha etkili çözümler bulunması açısından ülkenin ilerlediğini görmek için de hatırlamalıyız. 1937’nin, önceki yıllardan zalimce hazırlığı yapılmış yok etmenin doruğa çıktığı yıl olduğunu çok iyi biliyoruz. Yüz binlerce, milyonlarca insan kamplara gönderilip öldürüldü. Kamplarda kurşuna dizildiler ve işkence gördü. Bu insanlar ifade etmekten çekinmedikleri düşünceleri yüzünden bunları yaşadılar. Bunlar ulusun yüz akıydı.”
Rusya lideri bugün muhaliflerine de, “Elbette siyasi mücadele ve tartışmalar gerekli, fakat bunun için yıkıcı olmayan bir sürece ihtiyaç var. Siyasi mücadele kültürel ve eğitsel bağlamda olmalı" mesajı verdi. Putin temmuzda öğretmenlere seslenirken, "Hiç kimse Stalin döneminde olanlar nedeniyle Rusya’nın kendini suçlu hissetmesine çalışmamalı çünkü diğer ülkelerde daha kötüleri oluyor" demişti. İcraatlarıyla Stalin’i aratmayan Putin, 1999’da başlayan ve hala devam eden ikinci Çeçenya işgali sırasında 130 bin sivilin ölümü, onbinlerce insanın yaralanıp sakat kalması, yüzbinlerce insanın mülteci durumuna düşmesinden sorumlu tutuluyor.
Butova’da rahiplik yapan Deacon Dimitriy de, "Gördüğümüz belgelere göre öldürülenlerin çoğu işçi ve köylü. Bunun yanı sıra çok sayıda yüksek mevkideki insanlar da kurbanlar arasında bulunuyor. Butova’da öldürülenler arasında Baltıklardan gelen bir tiyatro topluluğunun üyeleri bile var" dedi. Çoğunluğunu yaşlı insanların oluşturduğu bir grup Rus vatandaşı başkent Moskova’da Lubyanka Meydanı’ndaki eski KGB binası önüne Stalin döneminde hayatını kaybedenleri anmak için çelenk bıraktı.
İnsan hakları eylemcileri ise Kremlin’i kurbanları unutmakla, mağduriyetlerini gidermemekle suçladı. İnsan hakları örgütleri Putin’in küçük adımdan memnun kalsalar da bunu seçimler öncesi halkla ilişkiler manevrası olarak yorumladı. (Ajans Kafkas)
