Nalçik/Ajans Kafkas – Kabardey-Balkar Devlet Başkanı Arsen Kanokov 1 Eylül’de ikinci kez devlet başkanlığına seçilmesinin ardından uzmanlar yönetimin önünde çözülmesi gereken sorunlarla ilgili değerlendirmelerde bulundu.
İşsizlik, milletler arası ilişkiler, toprak meselesi, ekstremizm ve terörizmle mücadele öncelikli sorunlar olarak sıralandı. İşte bir uzman ve sivil toplum örgüt liderinin değerlendirmeleri:
Kabardey-Balkar Devlet Üniversitesi’nden Prof. Hajismel Thagapsoyev: 2005’de Devlet Başkanı Arsen Kanokov’a önceki yönetimden bütçesinin yüzde 70-80’i ülkenin kendisine ait olmayan parayla oluşturulmuş bir ekonomik miras bırakılmıştı. Kanokov ilk devlet başkanlığı dönemini ‘moloz temizlemeye’ harcadı. Bu zamanda ülkenin bütçesi oldukça büyüdü ve sağlamlaştı. Kabardey-Balkar ekonomik yaşam canlandı, önemli yatırım projeleri ortaya çıktı; Kabardey-Balkar gayri safi milli hasıla son beş yılda iki katı arttı. 1990’lı yıllardan beri ilk defa ülkenin sosyal alt yapı yatırımları ciddi şekilde yükseldi; okul, hastane, spor ve kulüp, yol inşaatları. Spor canlandı. Kanokov’un ilk dönem çalışma sonuçlarına kriz de etkide bulundu. Kabardey-Balkar’da da Rusya’da olduğu gibi Kanokov’un 2005’de en önemli hedeflerinden biri olarak adlandırdığı halkın yaşam kalitesinde ve seviyesinde radikal değişiklikler olmadı. Yüksek oranda işsizlik var. Son yıllarda ise ekstremizm ve terörizmin ülkede aktifleştiği görülüyor. Sonuç olarak Kabardey-Balkar’da şu anda durum şöyle, Kanokov’un önünde bugün, devlet başkanlığının ilk döneminde önünde duran sorunlar yine duruyor. Bunlar- Kabardey-Balkar’ın çok nüfuslu köylerindeki düşük çalışma oranını ve ondan kaynaklanan problemleri çözmenin mümkün olmadığı toprak meselesidir: Nüfusun alkol bağımlılığı, suç, gençlerin ormana gitmesi. Devlet başkanının çözmesi gereken ikinci problem- son dönemde etnik aktivistler ve ekstremistlerce farklı alana çekilen ülkedeki milletler arası barış ve uzlaşıyı sağlamlaştırmasıdır. Kabardey-Balkar toplumunda, yönetim kadrosunda ciddi değişim ve yönetim organlarından akrabalık ve bürokratizmin çıkarması talebi var, ancak Kanokov bunu anlamadı. Problemler ekonomik metotlarla çözülemeyecek, burada demokrasinin büyümesi ve ülke yaşamının tüm alanlarında şeffaflık gerekiyor.
Kabardey-Balkar İnsan Hakları Merkezi Başkanı Valeri Hatıjukov: Arsen Kanokov’un ekonominin kalkınması, iş yerlerinin oluşturulması, yatırımın ülkeye çekilmesi, yolsuzlukla mücadele konusunda başladığı çalışmalara devam etmesi gerekiyor. Bu problemlerin gelecekte de etkili olarak çözülebilmiş olması için sadece idari kaynaklar yeterli olmaz.
Reformun devam etmesi için yönetim ve devlet başkanının, sivil kurumların gerçekten çalışabilmesi için her şeyi yapmaları gerekiyor. Bunun için öncelikli olarak ifade özgürlüğü, birleşme imkanı, barışçıl, miting, yürüyüş ve eylem yapabilmekle ilgili anayasal ölçülere öncelikli olarak kesinlikle riayet edilmeli.
Sivil toplumun gelişmişlik seviyesini karakterize eden en önemli kriter, onun yönetim organlarının oluşturulması ve yönetimin kontrol edilmesine ne derece katılabildiğidir.
Eğer bu pozisyondan sivil toplumun ne kadar geliştiğine bakacak olursak, bu Kabardey-Balkar’da hiç yok. Yönetimin gerçekten paylaştırılması lazım. Seçimler sadece parti listelerine göre olmamalı.
Şu anda ülkede kültürle ilgili meselelere yeterince önem verilmiyor. Bu kesinlikle normal bir durum değil. Kültür meseleleri öncelikli olmalı veya en azından ekonomik problemlerle eşit şekilde çözülmeli. Devlet başkanı ve diğer yönetim organlarının Kabardey ve Balkarların devletliliğinin korunması için ellerinden geleni yapmaları gerekiyor. Ayrıca Kabardey-Balkar bölgesinde yaşayan tüm vatandaşların eşit siyasi ve sivil haklara sahip olması gerekiyor. Kanokov’un Kabardey-Balkar devlet başkanlığı statüsünün iptalini kabul ettiğiyle ilgili açıklaması kesinlikle kabul edilemez ve Kabardey-Balkar anayasasına aykırı. ‘Devlet başkanlığı’ unvanının reddedilmesi Rusya yapısı içinde yer alan halkların devletlerinin ortadan kaldırılmasına bir adım. Gelecekte bu milli hareketlerin radikalleşmesine ve ayrılıkçılığın parlamasına götürür. Bu semptomlar şu anda çıplak gözle de görülüyor.
Kanokov’un önünde bulunan en önemli problem terörizm. Yönetimin terörizme karşı toplumu birleştirmesi gerekir. Toplumun ve yönetimin yargısız infaz ve insan kaçırma olaylarını durdurmak için ellerinden geleni yapmaları gerekir. KU/ÖZ/FT
