Caharkale/Ajans Kafkas – Çeçen direnişçilere yönelik salvoları eksik etmeyen Kremlin güdümlü Çeçen başkan Ramzan Kadirov, gerek ‘Emirlik’ lideri Doku Umarov gerek Çeçen-İçkerya Başbakanı Ahmed Zakayev’in başını çektiği kanattan koparak ‘beyaz bayrak’ çekmiş eski direnişçileri ekrana çıkartıp sansasyon yaptı.
18 Şubat’ta Groznıi Televizyon kanalında düzenlenen Dayanak Noktası adlı programda halkın oyuyla seçilmiş son Çeçen-İçkerya Devlet Başkanı Aslan Mashadov’un Rusya’ya teslim olmaya hazır olduğu ve Çeçen direnişini Rus oligarg Boris Berezovski’nin kışkırttığı yönünde daha önce de çeşitli vesilelerle gündeme getirilmiş iddialar dillendirildi.
Avrupa, Ortadoğu, Orta Asya ve Kuzey Afrika’dan izlenen programda bizzat Ramzan Kadirov’un yönettiği ‘Çeçenya cumhuriyeti gelişim perspektifleri’ başlıklı tartışmada, Aslan Mashadov’un eski danışmanı Ayub Hatayev, 2004 sonbaharında Çeçen-İçkerya liderinin Çeçenya’nın Rusya Federasyonu’na dahil olması ve Çeçenya’da üç Rus askeri üssünün kurulması konusunda anlaşmaya hazır olduğunu öne sürdü.
‘Teslim anlaşması imzalanmıştı’
Hatayev "Mashadov’un yaşamının son aylarında onunla idim ve liderler tarafından ihanete şahit oluncaya kadar da onların propagandasını yaptıkları kurtuluş hareketine derinden inanıyordum. Mashadov Ekim 2004’de, İçkerya’nın Rusya’ya girişi konusunda Rusya ile imzalanması öngörülen anlaşma tasarısını aldı. Mashadov bana bu mektubu gösterdi, mektup Şamil Basayev, Vaha Arsanov ve Zelimhan Yandarbiyev tarafından imzalanmıştı ve bana sadece kendi imzasının kaldığını söyledi. Mashadov’un bu şartları kabul etmeye hazır oluşu karşısında aklım durdu ve bundan sonra da onların fikrinin yanlışlığını ve gençleri ölüme gönderen liderlerin ikiyüzlülüğü anladım" ifadelerini kullandı.
Eski Savunma Bakanı Magomed Hambiyev de bu belgenin varlığını teyit ederek “Bu belgeyi imzalaması konusunda Mashadov’u bizzat ben ikna ettim” dedi.
‘Berezovski 1 milyon dolar verdi, Çeçenleri kışkırttı’
2004’te ölüm tehdidi altındaki yakınları nedeniyle silah bırakıp Kadirov’a teslim olan Hambiyev, şimdi Londra’da sürgün yaşayan eski Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Boris Berezovski’nin de direniş liderlerinden Şamil Basayev’in sponsoru olduğunu kaydetti. Hambiyev "Berezovski’nin Şamil Basayev’e 1 milyon dolar verdiğini bizzat gördüm. Bu olay Çeçenya’daki ilk savaşın bitiminin ardından İnguşetya’da yaşandı” dedi.
Hambiyev, Basayev’e Berezovski’nin kendisine neden bu kadar büyük para verdiğini sorduğunda, “bu parayı vermediği takdirde Berezovski’yi öldüreceği tehdidi savurduğu’ yanıtını verdiğini iddia edip ekledi:
"Movladi Udugov, ‘Kavkaz’ televizyon kanalını Berezovski’nin parası ile kurdu ve Çeçen halkını tüm dünyanın gözünde kirletmek için taraftarlarının dört yabancının başını kesişini tüm dünyaya gösterdi."
Eski direniş komutanları nasıl saf değiştirdiklerini anlatırken bazıları Kadirov’u öldürmek istediklerini ancak daha sonra bundan vazgeçtiklerini dile getirdi.
Movladi Udugov’un kontrolündeki Kavkaz-Center’da Kadirov tarafına geçenlerin ‘hain’ ilan edildiği hatırlatılınca Mashadov’un eski güvenlik hizmeti başkanı Şaa Turlayev, bunun bir anlamı olmadığını belirterek "Biz onları biliyoruz, onlar da bizi. Kimin ne olduğunu, kimin ne ettiğini biliyoruz" dedi.
Kadirov ağzına gelini söyledi
Programda sık sık gençlere ‘propagandalara aldanmayın’, ‘silaha sarılmayın’ ve ‘sivil hayata dönün’ telkinleri yapılırken Kadirov da kendi üslubunca bolca ahkam kesti:
"Ben direnişçileri ormandan çekip çıkardım, gerçi tüm dünya bu konuda beni suçladı. Bunu neden yaptım? Halkı birleştirmek için. Bu dönem Çeçen halkının ağır tecrübeler dönemi idi, toplumu birleştirmek lazımdı. Bir defalarca çatışmaya girdik, ama benim onları öldürme isteğim yoktu. Ben onların doğru yolda olmasını istiyordum. Gençlerin büyük çoğunluğu, bu yolun gazavat olmadığını çok iyi bilen yalancı ve alçak liderlerce kandırıldı, ölüme mahkum edilerek savaşa çekildi. Udugovlar ve Umarovlar, bunlar halka ihanet eden, halkı satan insanlar. Onların sadece bazı değerlendirmelerde bulunma haklarının olmayışının yanı sıra kendilerini Çeçen olarak adlandırma hakları da yok. Ülke dışında olan ve sitesinden yayın yapan Udugov, aslında soysuz, sülalesiz bir alçak. O kendisini Çeçen sayıyor, ama bu böyle değil, o nereden geldiği belli olmayan biri. Her Çeçen yedi şeceresini bilir, onunsa böyle bir şeyi yok, aynı şekilde Çeçen halkını da anma hakkı yok."
‘Barayev’den nasihatler’
Programda en son saf değiştiren Umarov’un Avrupa’daki eski temsilcisi Buhari Barayev de hatasını kabul etmenin kendisi için kolay olmadığını belirterek “Kimse için anlamı olmayan bir şeye devam etmenin anlamı yoktu. Elbette beni geri dönmemem için iknaya çalıştılar, beni burada hapse atacakları veya öldüreceklerini söyleyerek korkuttular, ama ben karar verdim, öldürülürsem de vatanımda defnedilmeyi istedim. Geldikten sonra anladım ki, bizim güya adına savaştığımız her şey- inanç özgürlüğü, cami, ev inşaatı- bunların hepsi artık burada. Ben şimdi artık tek bir şey istiyorum: Kandırılarak yanlarına çekilmek isteyen gençlere engel olmak: Onlara inanmayın, onlar ilk fırsatta size ihanet eder, sizi satar" dedi.
Kadirov da araya girerek ülke dışında yaşayan Çeçenlerin yüzde 60’ının vatanına dönmeye hazır olduğunu ama ortaya çıkan bürokratik engellerin bunu yavaşlattığını savundu.
Çeçen-İçkerya Cumhuriyeti Vaynah diasporası ile iletişim departmanı eski müdürü Ramzan Ampukayev de mültecilerin vatanlarına dönme düşüncesinde olduklarını belirterek "Ülke dışındaki tek bir Çeçen Rusya vatandaşlığından vazgeçmedi, bundan dolayı da Avrupa onlar için hiçbir zaman ikinci vatan olmayacak. Çeçen halkının sonunda halkın çıkarlarının, kültür ve geleneklerinin ardında duracak bir lideri oldu. Bizler ülkemizi aydınlanmış, savaşsız görmeyi hayal ediyorduk ve bugün bu hayali görüyoruz" diye konuştu.
Zakayev’e sanatçı dostundan çağrı
Tanınmış Çeçen aktör, Rusya Federasyonu halk sanatçısı Dagun Omayev de Ahmed Zakayev’e Çeçenya’ya dönme teklifinde bulundu: "Zakayev’in savaştan önce Caharkale’de tiyatroda nasıl oynadığını hatırlıyorum. Zakayev nasıl savaşçı oldu bilmiyorum, onun ardında dağlarda koşmadım, ama onunla aynı sahneyi paylaşmış biri olarak şunu kesinlikle söyleyebilirim: Bu başarılı bir aktör ve inanıyorum ki, onun yeri Çeçenya cumhuriyeti. Bu salona bakınız. Burada onunla savaşmış onlarca kişi var. Ama bu kanlı savaşın anlamsızlığını anlayarak silah bırakıp sivil yaşama döndüler. Ağır suçlar işlemiş olanların dışında hiç kimse cezalandırılmadı. Eğer Zakayev, Çeçenya cumhuriyetinin kaderine kayıtsız değilse, onun yeri burasıdır."
Kadirov, son olarak 5 Şubat’ta Avrupa’da yaşayan eski direnişçilere ülkelerine dönme çağrısında bulunmuştu. Geçen yıl eski Sağlık Bakanı Umar Hambiyev’in Çeçenya’ya dönmesinin ardından çok sayıda direnişçinin dönüşü kabulleneceği beklentisi oluşmuştu. KU/RE/ÖZ/FT
