4 Kasım’da, Çeçenya’da büyük protestolar vuku buldu. Kamu inşaat firması Spetsstroi’nin işçileri maaşlarının dört aydır yatmıyor oluşundan sonra iş bıraktılar ve ancak alacaklarının en kısa zamanda tahsil edileceği sözünün kendilerine verilmesi üzerine işlerine geri döndüler. Kimliği belirsiz bir çalışana göre, Spetsstroi’nin müdürü, işçilerin kazanımlarını kendi hanesine yazdırıyordu, çünkü Çeçenya’da fazla iş yoktu ve müdürler bu sebeple işçilerin işlerini zaten bırakamayacaklarını biliyorlardı.
Böylelikle, Ramzan Kadirov’un korku düzenine rağmen, insanların sosyo-ekonomik geleceğe yönelik beklentilerinde soru işaretleri oluşunca, Çeçenler sessiz bir protesto gösterisi düzenlediler. Olay muhtemelen Çeçenya’nın resmi Rus istatistiklerinin ulaşamadığı zayıf ekonomik performansının göstergesi. Kadirov, muhaliflerince dahi Grozny, Gudermas ve Çeçenya’daki diğer yerleşimlerinin yeniden inşası konusunda kendisine itibar edilen bir isim. Bununla birlikte, Çeçenya’nın yeniden hızlı bir şekilde inşa sürecinde, en büyük ve belki de en önemli pay, Federal Bütçe’den Cumhuriyete mütemadiyen akan para akışı. Hatta daha önemlisi, deyim yerindeyse kadir-i mutlak Rus lider Vladimir Putin, paranın bir çoğunun Moskova’da kalmayıp Grozni’ye ulaşmasını garantiye almak adına süreci bizzat kendisi kontrol etti.
Bununla birlikte, kendi ekonomi ve bütçesinde nükseden zorluklarla yüzleşmek ve belki de basit siyasi hesapları neticesinde Rus Hükümeti, Çeçenya’ya desteğini kısıtlamaya karar verdi. Moskova, 2010 yılı için Çeçenya’ya olan finansal desteğini 100 milyon dolar ya da kendi iç bütçesinin yüzde beşi kadar kıstı. İnşaat işçileri bu aşamadan sonra, bahsi geçen Spetsstroi’nin işçileri gibi, biriken ödemeleri hakkında şikayette bulunmaya başladılar.
Resmi olarak 1,3 milyon nüfusuyla 2010 yılı Çeçenya bütçesi’nin, 18 milyar Doların üzerinde olduğu henüz onaylandı. Buradan yola çıkarak, resmi olarak nüfusu 2.7 milyon olan komşu Dağıstan’ın 2010 yılı bütçesi 1.6 milyar doların daha altındaydı. 700.000 nüfusuyla Kuzey Osetya’nın bütçesi 400 milyon dolar olurken, 900.000 nüfusuyla Kabardey-Balkar’a 650 milyon dolarlık bir bütçe ayrılmıştı.
Çeçenya ve diğer Kuzey Kafkasya Cumhuriyetleri’nin nüfus-bütçe oranı arasında görünen bariz fark- ve aynı zamanda Ramzan Kadirov’un Çeçenya’nın yeniden inşasındaki dillere destan marifeti de göz önünde tutularak- Çeçenya’nın diğer cumhuriyetlere oranla çok daha fazla yapı inşa ettiğinin göstergesi sayılabilir. Yine de, tüm cumhuriyetlerdeki inşa edilen yapıların karşılaştırıldığı çalışmalar tam tersini gösteriyor. Çeçenya’da 2010 başından beri, sadece 19,600 metrekare konut alanı inşa edildi. Aynı dönem içerisinde, Dağıstan, 154,800 metrekare, Kabardey-Balkar 31,900 metrekare ve Kuzey Osetya 48,400 metrekare konut alanı inşa etti. Küçücük İnguşetya dahi 30,100 metre kare konut alanı inşa etti. Sadece 500.000’den az olan nüfusuyla Karaçay-Çerkes, Çeçenya’dakinden daha az (sadece 12,600 metrekare ile) konut alanı inşa etti.
Devlet bütçesinin boyutu ve yeni inşa edilen konut alanı arasında doğrusal bir ilişki olmazken, Kuzey Kafkasya Cumhuriyetleri belli sonuçlara ulaşmak için yeterince benzer. Bütün Kuzey Kafkasya Cumhuriyetleri büyük ölçüde Moskova’nın finansal yardımlarına bağlılar, fakat sadece Çeçenya’nın nüfusu tamamı ile federal bütçe fonlarına bağlı. Rus Bölgesel Kalkınma Bakanlığı’na göre, bir açmaz olarak, Çeçenya nüfusunun henüz yüzde altmışı resmi olarak işsiz olarak kayıtlı.
Not edilmeli ki işsizliği hesaplamada takip edilen Rus Yöntemleri Uluslar arası Emek Organizasyonu’nun standartları ile uyuşmuyor. Rusya’da bir çok kişi işşizlik tanımı dışında bırakılırken, sadece resmi olarak kayıtlı işsizler hesaba katılıyor. Kesin rakamlar Çeçenya için muamma, fakat Rus yöntemine göre hesaplanan işsizlik oranı Stavropol Bölgesi için %1,7 ki bir çok ekonomistin vermiş olduğu sağlıklı oran ise %5. Fakat eğer Stavropol Bölgesindeki işsizlik oranı Uluslar arası Emek Örgütü’nün standartlarına göre hesaplansaydı, bu oran %6,4’e fırlayacaktı. (www.kavkaz-uzel.ru, November 5). O halde Çeçenya’daki gerçek işsizlik oranı belki de resmi olarak kabul edilen yüzde %60 oranının oldukça üzerinde.
Ramzan Kadirov’un Çeçenya bütçe harcamaları üzerindeki sınırsız kontrolünün yanında, Kadirov’un lükse olan düşkünlüğü hakkında zaman zaman çıkan haberler, Çeçenya nüfusunun bu şartlara göğüs gerebilmek adına çok yoğun baskı altında olduğunu gösteriyor. Kadirov’un beceriksizliği ya da yolsuzluğu ya da her ikisi birden,Cumhuriyet nüfusunu Moskova’dan gelen finans akışının giderek azalması yönünde etkilemesi olası. Ek olarak, Çeçenya’daki isyanın yeniden canlanışı ve genç Çeçenlerin ormanlarda isyancılarla beraber savaştığını konu edinen çok sayıdaki dosyanın sebebinin kökeninde belki de en azından, Çeçen bağımsızlığı için duyulan arzudan öte, aynı zamanda gençler için fırsatlardan yoksunluktan kaynaklanan ikincil faktörler yatıyor.
Çeçenya’nın yanı sıra, tüm Kuzey Kafkasya’nın durumun özel bir siyasi analizi, güvenilir istatistiklerin olmayışı yüzünden engelleniyor. Hatta etnik kompozisyon ve nüfus gibi basit bilgiler dahi, oldukça hassas düşünülmüş ve çoğu zaman hileli. Çeçenya’nın nüfusu resmi olarak 1,3 Milyon sularında gezerken, kimi sosyologlar ve diğer uzmanlar inandırıcı bir şekilde bunun önemli ölçüde abartıldığını iddia ediyorlar. Aynısı Dağıstan, İnguşetya ve Kabardey-Balkar’nın nüfus tahminleri için beklenmeyen tırmanışlara dönüşüyor.
Hatta bu gibi hatalı göstergeler dahi, geçen Eylül ayında yayınlanan,Moskova’nın Kuzey Kafkasya için resmi stratejisine girebiliyor. Hatalı olarak bölgenin nüfusunun son yirmi yılda 1.7 milyon arttığı tahmin edildi ve daha sonra bu durumun olumsuz bir faktör olduğu söylendi.
Moskova’nın Kuzey Kafkasya’daki en basit demografik ve nüfus verilerini dahi açığa çıkarmadaki gönülsüz tavrı birçok faktörden kaynaklanıyor. Rus Hükümeti Çeçenya nüfusunun, Rusya ile olan her iki yıkıcı savaş sırasında nasıl katledildiğinin göstergesi olan istatistiklerin açığa çıkmasını istemiyor. Siyasi sebeplerden ötürü de, Rus Nüfusunun Kuzey Kafkasya’dan dışarıya çıkışını gerçek boyutlarıyla kabul etmek istemiyor. Aynı zamanda, Kuzey Kafkasyalıların Rusya’ya olan göç oranını arttırmaya yönelik teşebbüsler için, makul bir sebep temin etme adına, hükümetin Kuzey Kafkasya’daki doğum oranlarını yüksek göstermesinde çıkarı var. Halbuki, sonuçta Moskova Kuzey Kafkasya hakkındaki siyasi kararlarını belirlerken rakamları engelleyerek, kendi çabalarını manipüle etmiş oluyor.
Kaynak: Jamestown Foundation
Dünya Bülteni için çeviren: Cihat Tugan
http://www.dunyabulteni.net/?aType=yazarHaber&ArticleID=14997
