Erkan’dan yadigar: Başımı Kafkasya’ya Çevir

İstanbul/Ajans Kafkas – Diasporadaki Kafkas eşrafından Aydın Osman Erkan’ın kaleme aldığı ama yaşarken yayımlayamadığı dedesi Şhaplı Osman Ferit Paşa’nın yaşamını anlattığı ‘Başımı Kafkasya’ya Çevir’ adlı kitabı İstanbul’da özel bir toplantı ile tanıtıldı.


2 Ekim’de Ferit Paşa’nın dokuz yıl komutanlığını yaptığı Taksim’deki Taşkışla’da düzenlenen toplantıya ailenin hayatta kalan üyeleri, yazarın yakın çevresi, sanat ve edebiyat dünyası ile Kafkas camiasının temsilcileri katıldı. Yazarın vefatından sonra kızı Rana Erkan Tabanca, damadı Erol Tabanca ve İngiliz eşi Joan Kim Erkan tarafından bastırılan kitabın tanıtım toplantısında Aydın Osman Erkan hakkında konuşmalar yapıldı, anılar aktarıldı.
Hem yazar hem Ferit Paşa’nın yaşamından kesitleri yansıtan fotoğraflarla süslü salonda kızı Rana Erkan, babası hakkında duygusal bir konuşma yapıp kitabın yayınlanmasında emeği geçenlere ve konuklara teşekkür etti.
Muhyittin Ünal gecede bir konuşma yaptı.Kafkas Bilimsel Araştırma Merkezi Başkanı Muhittin Ünal da, yazarla tanışmasını anlatıp Kafkasya hakkında kısa bilgiler verdi. Ankara Bilkent Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Prof. Norman Stone kitaba önsöz yazan tarihçi olarak büyük Çerkes sürgü ve yaşanan trajedilerden bahsetti.
Kazım Karabekir Vakfı Başkan Yardımcısı ve yazarın eniştesi General Kazım Karabekir’in kızı Timsal Karabekir, çocukken Aydın Osman Erkan’la İstanbul’daki yalı ve egedeki çiftlikte geçirdiği günleri anlattı. Gecede satılan kitapların gelirlerinin bağışlandığı Tohum Otizm Vakfı’nın başkanı Mine Narin de aileye geceyi bir sosyal sorumluluk bilinciyle yaptıkları için teşekkür etti.
Kitap ismini 22 yıl Arabistan’da yaşayıp Hicaz valiliği yapmış, Mekke ve Medine’nin yöneticisi olmuş ve Şeyhülharem unvanını taşımış Osman Ferit Paşa’nın 19 Temmuz 1912’de canını teslim ederken başında bekleyen Gazi Muhammed’in kızı ve İmam Şamil’in torunu olan eşi Nefiset hanımdan olma en büyük oğlu Şamil’e “Başımı Kafkasya’ya çevir” sözünden alıyor.

Kitap, 1864’teki büyük sürgünde Kafkasya’yı terk etmek zorunda kalıp İstanbul’a yerleşen ve Osmanlı ordusunda rütbeler kazanan Osman Ferit Paşa’nın onurlu yaşam mücadelesini anlatıyor. Bununla birlikte kitap Kafkasya’da yaşanan savaşın iç yüzünü ve Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemini de işliyor.

Prof. Norman Stone’un kitaba düştüğü notlar ise şöyle: “Çerkes tarihteki en romantik kelimelerden biri. Kafkasya’nın –Çerkesya’nın- kuzeyindeki güçlü ve zeki dağ savaşçıları, Ruslara karşı kırk yıl direndiler ve bu destansı direnişin sonunda binlercesi Modern Türkiye topraklarına yerleştiler.  Osman Ferit Paşa’nın ailesi de pek çok Çerkes gibi, Türkiye Cumhuriyeti’nde önemli bir yer edindi. Eğer Türkiye ilginizi çekiyorsa, Başımı Kafkasya’ya Çevir ‘İstanbul’dan Londra’ya uçarken’ kesinlikle yanınıza almanız gereken bir kitap. Beni öyle sardı ki iniş tam bir sürpriz oldu.”

Birinci Dünya Savaşı’nda görev yapmış ve ardından Sakarya milletvekili olarak siyasete atılmış Hamza Osman Erkan’ın oğlu olan Ubıhların Şhaplı kolundan Aydın Osman Erkan’sa İstanbul’daki İngiliz Koleji’ni bitirip, ABD’de tarım üzerinde çalışmalar yürütmüş, Ekonomi ve Politika gazetesinde alanında köşe yazarlığı yapmış bir aydındı.
Çalışmalarıyla Çerkes diasporasında büyük bir saygı ile anılan Erkan ölümünden kısa bir süre önce ‘Tarih Boyunca Kafkasya’ adlı kitabı kaleme almıştı. Erkan, Taitbout de Marigny’nin ‘Çerkesya Seyahatnamesi’, Edmund Spencer’in ‘Kırım ve Kafkasya Gezileri’ ve Ramazan Traho’nun ‘Çerkesler’ adlı eserlerini de Türkçeye çevirmişti. (Fehim Taştekin)

Sol üst:Aydın Osman Erkan. Sol alt: Akın Erkan, Osman Erkan, Aydın Osman Erkan. Orta üst:Aydın Osman Erkan, Kim, Rana, Ceylan. Orta alt: Rana Erkan Tabanca ve babasıAydın Osman Erkan. Sağ üst:Aydın Osman Erkan, Rana, Emrecan, Kim, Ceylan.Sağ orta: Emrecan Pirinçcioğlu ve dedesiAydın Osman Erkan. Sağ alt (sol): Selina Pirinçcioğlu. Sağ alt (sağ): Alican Özbaş.


Osman Ferit Paşa’nın çocukları. (Medine, 1907)


Osman Ferit Paşa’nın oğulları: Bekir, Bereket, Gazi, Şamil, Hamza Osman, Arif. (Midilli, 1911)