New York – Abhazya ile ilgili gerilim tırmanırken BM de Gürcistan’ın Gürcü mültecilerle ilgili bir önerisini sadece bir tarafın sesine kulak verip kabul ederek krizin parçası oldu.
Perşembe günü BM Genel Kurulu’nda 150 üyenin çekimser kaldığı oylamada 11’e karşı 15 oyla kabul edilen kararla Abhazya’yı 1992-1993 savaşı sırasında terk etmiş Gürcülerin dönüş haklarının yerine getirilmesi istendi. ABD, Ukrayna ve Azerbaycan’ın desteklediği, Rusya ve Ermenistan’ın karşı çıktığı kararda Gürcü mültecilerin Abhazya’ya dönüş sürecinin hızlandırılması ve ‘de facto’ cumhuriyetin etnik yapısının 1992 öncesi durumuna getirilmesi çağrısı yapıldı.
Ayrıca BM Genel Sekreteri Ban Ki-Mun’dan kararın yerine getirilip getirilmediğine dair bir sonraki genel kurula kapsamlı rapor sunması istendi. ‘Bölgede yerleri değiştirilenler ve Abhazya’dan mültecilerin statüsü’ başlıklı kararda, BM ülkelerinden vatandaşlarının Abhazya’da mülk edinmelerini engellemeleri istendi. Tavsiye niteliği taşıyan ve yaptırım gücü olmayan kararın müzakeresinde Abhazya tarafı dinlenmedi.
Abhazya yok sayacak
Abhazya Dışişleri Bakanı Sergey Şamba, Abhazya tarafının katılımı olmadan kabul edilen bir tasarının hiçbir şekilde anlamı olmadığını söyledi.
Şamba, BM Genel Kurulu’nda tasarıyı destekleyen ülkelerin bir kez daha Gürcistan tarafı ne teklif ederse etsin destekleyeceklerini gösterdiklerini ifade etti.
Rusya’nın BM daimi temsilcisi İlya Rogaçev de, BM’nin Abhaz-Gürcü sorununun çözüm sürecini ve sorunun geçmişini göz ardı ederek böyle bir karar aldığını, bunun siyasi argüman olmanın dışında mülteci meselesine çözüm getirmeyeceğini kaydetti. Rogaçev mülteci meselesinin esasen Abhaz-Gürcü sorununun özünü teşkil etmediğini belirtti.
Sorunun özü
Abhaz yönetimi savaşta ve ardından gelen ambargolarla uğradığı zararlar tazmin edilmeden, Abhaz diasporasındaki ‘doğal’ vatandaşlarının dönüşü gerçekleştirilmeden Gürcü mültecilerin geri dönüşüyle ilgili hızlandırılmış bir sürece karşı çıkıyor. Bunun Abhazları anavatanlarında bir kez daha azınlığa düşüreceği endişesi hakim.
1989’da Gürcü nüfusu 240 bini bulmazken mülteci meselesini Abhazya’ya karşı silah olarak kullanan Gürcistan’a göre evlerini terk edenlerin sayısı 320 bin. Savaş sırasında 20 bin kadar Gürcü’nün hiç evinden ayrılmamış olması ve gidenlerden yaklaşık 70 bininin tekrar Gal bölgesine yerleştirilmesi nedeniyle Tiflis’in verdiği rakam tartışmalı. Abhazlar, 1864’te sürgün yaşarken yerlerine Gürcü, Rus, Ermeniler yerleştirildi. 1886’da Abhazlar yüzde 86 çoğunluktayken Gürcüler yüzde 6 ile azınlıktaydı. Nüfus operasyonları sonucu Abhazlar 1897’de yüzde 55’e düşerken, Gürcüler yüzde 24’e çıktı. Gürcü asıllı Sovyet diktatörü Joseph Stalin ve gizli polis şefi Lavrenti Beria’nın despot politikalarına maruz kalan Abhazların nüfusu 1970’lere gelince yüzde 18’e geriledi. Nüfusun 525 bin olduğu 1989’da Gürcüler 239 bin, Ruslar 110 bin, Abhazlar 100 bindi. Şimdi ülkede kışın 260 bin, yazın 300-350 bin kişi yaşıyor. (Ajans Kafkas)
