Abhazya’da dün ülke devlet başkanlığı adaylarının kayıt süresi sona erdi. 12 Aralık seçimleri Rusya tarafından tanınmış Abhazya’daki ilk seçimler olacak. Ancak alternatifsiz seçimler vadeden tahminlere rağmen, Abhazya Yüksek Seçim Kurulu’na kayıt olan aday listesi tam aksini gösteriyor, beş adaydan en az üçünün ciddi desteğe sahip.
Ve Kommersant muhabiri Olga Allenova’nın açıkladığına göre, bu destek zaferi şu anki Devlet Başkanı Sergey Bagapş’tan birinci değilse bile ikinci turda alabilir.
İlk kayıt olan aday, seçimlerle ilgili resmi starttan çok önce hazırlanmaya başlayan eski Devlet Başkanı Yardımcısı Raul Hacimba oldu. Mayısta istifa etti, eylülde ise, Gürcü-Abhaz savaşı gazileri sivil örgütü Aruaa’nın üçüncü kongresinde, ‘vatandaşların daha fazla özgür iradesi’ için seçim yasamasında değişiklik sağlanmasını başarma düşüncesinde olduğunu açıkladı. Hacimba’nın düşüncesine göre, 2004 seçimleri toplumun dağılmış olduğunu gösterdi ve yeni bir iç çekişmeden kaçınmak için yönetimin seçimleri daha şeffaf yapması lazım. Bu şeffaflığın en önemli şartı, eski devlet başkanı yardımcısına göre, Abhazya vatandaşlığı olmalı. Abhazya pasaportuna sahip olanları kontrol etmenin daha kolay olduğunu düşüncen Hacimba o zaman “Oy kullanma imkan veren tek belge olarak Abhazya pasaportu kabul edilmelidir” demişti. Bu talep toplumda tanınmış gaziler ‘Aruaa’ tarafından da desteklenmiş ve parlamento kanunda gerekli düzenlemeleri yapmak zorunda kalmıştı. Bunun dışında, oy kullanan seçmenlerin pasaportlarının işaretlenmesini öngören düzenlemeyi de yapmıştı.
Hacimba’nın teklifi birçokları tarafından Bagapş’a darbe olarak değerlendirmişti, çünkü şu ana kadar Abhazya pasaportunu sadece, Bagapş’ın potansiyel seçim desteği olarak düşünülen Gal bölge sakinleri almadı. 2004’de bu bölgede 14 bin seçmen oy kullandı, yüzde 86’sı oyunu ona verdi. O zaman bu olay, Bagapş’ın Gal ve Oçamçira’daki popülerliğinin sebebinin onun Gürcü yanlısı olmasından değil, onun uzun süre Gürcistan Komünist Partisi Oçamçira sekreteri olarak çalışmış olmasından kaynaklandığı, yerli halkın onu o zamandan hatırlıyor olduğu uzmanlar tarafından ifade edilmiş olmasına rağmen adayın durumunu ciddi şekilde zorlaştırmıştı.
Uzman İnal Haşig “Bugün de Gal sakinlerinin Bagapş için oy kullanacağı gerçek değil, çünkü durum değişti, ama Hacimba yine de kendini güvenceye almak istedi. Hiç şüphesiz kanunda düzenleme kararı Bagapş’a karşı” dedi. Bununla birlikte yönetim yeni düzenlemelere karşı durmadı, hatta onları destekledi. Abhaz bürokratlardan birinin ifadesine göre, ‘Bagapş’ın korkacağı bir şey yok, onun reytingi halen yüksek. Bu düzenlemelere karşı koymak ise toplumu tahrik etmek ve yeni suçlamalar için bahane demek.”
Bu suçlamalardan kaçınmak için, yönetim Gal’de pasaport vermeyi bile durdurdu. Abhazya devlet başkanının Gal temsilcisi Ruslan Kişmariya’nın açıkladığına göre, Gal sakinlerinin büyük bölümü oy kullanamayacak, ancak bu seçim sonuçlarında önemli şekilde etkilemeyecek.
Şu anki devlet başkanının şansı, diğer adaylardan farklı olarak yüksek. Bunda öncelikle, Abhazya’nın özellikle Sergey Bagapş döneminde Rusya tarafından tanınmış olması etkili, daha sonra tanınmadan sonra ülkede meydana gelen belirli ekonomik büyüme onun adına bağlı. Ancak yerel uzmanlara göre, Abhazya muhalefeti birleşerek Bagapş’tan daha güçlü olabilir.
Savaş gazileri, ihtiyar elitin bir kısmı ve muhalefetin radikal kanadına yaslanan Raul Hacimba dışında Bagapş’ın ondan daha az ciddi olmayan rakipleri de var; bunlar ılımlı muhalefetin lideri, tanınmış işadamı, restoranlar zinciri, otel ve Abaza TV’nin sahibi Beslan Butba ve devlet kuruluşu ‘Abhazya Deniz Sevkıyatı’ Başkanı Zaur Ardzınba. Bu adaylardan her biri sağlam bir bütçeye ve ticari kurum desteğine dayanıyor. İnal Haşig “Şüphesiz ilk turda Bagapş kazanacak, ama ona kesin zafer için oyların yeteceğine inanmıyorum. Eğer ikinci tur olursa, muhalefet adayları büyük ihtimalle birleşecek, bu durumda da seçim sonucunu tahmin etmek zor” düşüncesinde.
Geçen Çarşamba aday Raul Hacimba az kalsın Zaur Ardzınba ile koalisyonu ilan ediyordu, seçmenler ile iki ortak toplantıda onlar, seçimlere tek ekiple gittiklerini açıkladılar. Bu ittifak tamamıyla geçerli olabilir, zira onun temelinde aday Hacimba’nın popülerliği ve Ardzınba’nın finansal durumu bulunuyor. Koalisyonun Perşembe günü kongrede oluşturulması gerekiyordu, ancak kongre iptal edildi, Zaur Ardzınba ise Abhazya devlet başkanlığına aday oldu. Kommersant’ın Abhazya hükümetindeki kaynaklarının düşüncesine göre, koalisyonun oluşturulmasına katılımcıların duyguları engel oldu: “Hacimba açıkça devlet başkanlığına gitmek istiyordu, Ardzınba’ya ise karşılığında en iyi durumda başbakanlık görevi sağlayacak olan para çantası rolü verilmişti. Büyük ihtimalle Ardzınba’nın ardındaki ticari kurumları böylesi bir durum tatmin etmedi”.
Aday Hacimba ve Butba arasında koalisyon kurma olasılığı da oldukça yüksek. Henüz yazın radikal ve ılımlı muhalefet temsilcileri koalisyon kurmaya çalıştı. Hatta onlar yönetime benzeri eleştirilerde bulundu, Sergey Bagapş’ı Rusya ile Abhazya için faydalı olmayan anlaşmalar ve Rusya tarafından emilebilecek Abhazya milli çıkarlarının ardında duramamakla suçladı. Ama Rusya Başbakanı Vladimir Putin’in Ağustosta Sohum’a yaptığı ziyaretin ardından muhalefet liderleri tartıştı: Programında Abhazya devlet başkanı ve muhalefet ile görüşme bulunan Putin ile görüşmeye o zaman sadece Hacimba davet edildi, Butba bunu entrika olarak algıladı. Bununla birlikte seçimlerde ikinci tura gidileceğini düşünen uzmanlar, iki adayın ortak bir dil bulabileceğine inanıyor.
Bunlarla birlikte şu anki seçim kampanyasında önemli bir faktör, 2004’de olduğu gibi buna Kremlin’in katılması olabilir. Bugün Abhazya’da Devlet Başkanı Dmitri Medvedev’in, son bir yılda Moskova’nın, Rus askeri üslerinin ve Abhaz-Gürcü sınırında sınır erlerinin bulunmasına imkan veren anlaşmalar da dahil olmak üzere, kendisi için önemli anlaşmalar imzaladığı Sergey Bagapş’ı desteklediği düşünceleri dolaşıyor. Aynı zamanda birçok uzman, Putin’in 2004’de olduğu gibi Hacimba’yı desteklediğini düşünüyor. İnal Haşig “Putin’in Hacimba ile görüşmesi, Rusya başbakanının önceden olduğu gibi şimdide bu adayı desteklediğini gösteriyor, bu da sadece kendi adayının düşürülmesini sevmeme sebebinden ötürü. Yoksa Putin’in idaresi boyunca dost ülkeye yaptığı ziyaretlerinde sadece yönetimle değil muhalefetiyle de ilk kez görüşmüş olması ne ile açıklanabilir? Üstelik Hacimba ile görüşme kapalı kapılar ardında devlet başkanlığı sarayında, Bagapş’ın çalışma odasından sadece yüz metre kadar uzakta oldu” dedi.
Ancak uzman Haşig’e göre, 2004 Abhazya krizi tekrarlar mı şüpheli:”Herkes çeşitli Moskova kurumlarının Abhazya’da farklı adayları desteklediğini biliyor, ancak Abhazya’da her kim yönetime gelirse gelsin, o Moskova ile işbirliğine mahkum.”
Olga Allenova’nın 2 Kasım 2009’da Kommersant’ta yayımlanan yazısını Ajans Kafkas Türkçeye çevirdi.
Olga Allenova
