Maykop/Ajans Kafkas – Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından İslami yayılışın etkisi altına giren Kuzey Kafkasya bölgelerinde yorum farklarına bağlı olarak din ile gelenek arasında çatışma ortaya çıkarken Adıgey’de din idaresinin ilginç bir girişimi tartışmaya yol açtı.
Moskova’nın ‘radikal’ İslam’ı önlemek için din idarelere roller biçerken Adıgey ve Krasnodar Kray Din İdaresi, Adıgey’de köylerde cemaati kayıt altına almak için harekete geçti. Bu girişimle ilgili Starobjegokay köyünde yapılan toplantıda halk öneriyi reddetti.
Toplantıda Adıgey ve Krasnodar Kray Din İdaresi temsilcisi Ürdün eğitimli Abaza Najmuddin, yerleşim yerlerinde Müslüman cemaatlerin oluşturulması ve bunların kayıt altına alınmasını istediklerini belirtti. Kavkazki Uzel’in aktardığı bilgilere göre toplantıya ilgi büyüktü. Starobjegokay’daki caminin imamı Kazbek Mahmudoviç Hotko "Toplantıya hemen hemen tüm köy katıldı. Toplananlar köyde cemaat oluşturma ve kaydetme teklifini kabul etmedi. Köylüler, köyün problemlerini kimsenin yardımı olmadan çözmeye alışık. Bundan dolayı da Din İdaresi’nin teklifini reddetti. Starobjegokay’da zaten bir Müslüman topluluğunun olduğunu ve bunu kayıt altına almanın gerekmediğini izah ettiler" dedi.
Daha önce Krasnodar’da bir restoran zincirinde şef aşçı olarak çalışmış Hotko, 13 Ekim 2005’de Kabardey-Balkar’da Müslüman gençlerin kamu binalarını basarak isyan etmesini hatırlatıp bu tün gelişmelere karşı köylünün kendi önlemini nasıl aldığını ise şöyle anlattı:
"Nalçik’teki trajik olaylardan korkan anne-balalar, bu konunun gereksiz yere büyütülerek gençlerin dini alanda faal bir hale getirilmesinden endişe duyuyor. Ayrıca şahsen ben ve daha başka insanlar Adıgey ve Krasnodar Kray Din İdaresi’ne güvenmediğimizi ifade ediyoruz ve dışarıdan idare edilmek istemiyoruz. Köyde mezarlığın genişletilmesi, caminin bakımı ve daha başka işleri kimsenin yardımı olmadan çözebilecek durumdayız. Bizim camimizde kendi kural ve düzenimiz var. Bize kendi kurallarını getirmemeleri ve diğer gençlere etki etmemeleri için sakallı yabancıları bu camiye sokmuyorum.”
Starobjegokay cami, gençlerin en az ziyaret ettiği camilerden biri. Çok az sayıdaki inançlı genç de Cuma namazı için
Caminin müdavimi olup köyde ‘Müslüman topluluğu’ kurulması önerisinin reddi için oy kullananlardan Asker Aydamiroviç Sovmiz de "Dini topluluk kaydını reddettik, çünkü gelenekten ayrılmamız isteniyor. Tepeden ‘parti’ ayarı çekiliyor, bizim buna ihtiyaç duyup duymadığımıza bakılmıyor. Dışarının etkisinin (dışarıdan Türkiye, Ürdün vs. kastediyorum) bize gelmemesi gerekir. Bizler İslam ve geleneklerimizin bir arada olmasından, dini dedelerimizin yaşadığı gibi yaşamaktan yanayız. Asırlardır var olan geleneğimizden vazgeçip sadece İslam’ı takip etmeye iten ‘yeni Müslümanları’ onaylamıyoruz. Örneğin yas tutmayı 3 günde bitirme ve bizim geleneğimize yerleşmiş ölünün 7’si ve 40’ının yapılmamasına son verilmesi çağrısı yapıyorlar. Adıgey’de 1998’de sadece iki dini örgüt vardı, şimdi 126. Ve her biri dini kendine çekmeye çalışıyor" dedi.
Sovmiz dini yorum farkından doğan çatışmaya kendi ailesinden örnek verdi: “Kızım ve yeğenim İslam’ı farklı insanlardan öğrendi. Ben de dini inancımı annemden aldım. Buna bağlı olarak farklılık meydana geldi. Çeşitli bölge camilerinde İslam’a farklı yaklaşımlar sergilenmesi konusunda ne söylenebilir ki. Yablonovski ve Novaya Adıgeye kasabalarında gençlik tamamen başka; Halkın geleneğini kabul etmek ve bu geleneğe saygı duymak istemiyorlar." ÖZ/FT
