28 Aralık Cumartesi akşamı Kafkas Vakfı konferans salonunda Elmas Zeynep Arslan’ın katılımıyla “Çerkes Teavün Cemiyeti – Seleflerle Buluşma” başlıklı konferans gerçekleştirildi.
Konferansa şahsi hikâyesinden yola çıkarak, Çerkes İttihat ve Teavün Cemiyeti ile nasıl karşılaştığını ve yüksek lisans çalışmasında yaşadıklarını anlatarak başlayan Elmas Zeynep Arslan, cemiyetin temel amacının “geçmişi bir, geleceği ortak” ve “medeniyet seviyesine ulaşmış” bir Çerkes toplumu oluşturmak olduğunu belirtti.
1908 yılında kurulan Cemiyetin nizamnamelerinin (tüzüklerinin) çok detaylı olduğuna, bu nizamnamelerde tarımdan, Çerkes köleliğine ve eğitime kadar çok farklı konuların netleştirildiğine dikkat çeken Arslan, cemiyetin temel faaliyet alanının eğitim olduğunu ve bu uğurda ciddi çalışmalar yaptığını örnekler üzerinden detaylı bir şekilde anlattı.
Bürokrat, asker, ressam ve edebiyatçılardan oluşan kurucu kadroların entelektüel olarak çok donanımlı ve çalışkan olduklarından da bahseden Elmas Zeynep Arslan, siyasi ve ideolojik olarak oldukça heterojen bir yapıda olmalarına rağmen İttihat Terakki’ye ve özellikle Enver Paşa’ya yakın olduklarını belirtti.
Sunumunun geniş bir bölümünü Cemiyetin çıkardığı Guaze (Rehber) gazetesine ayıran Arslan, gazete olarak anılmasına rağmen aslında çıkartılanın bir dergi olduğunu belirtti. Dergide, güncel, aktüel konulardan ziyade Çerkes toplumunun genel problemlerine eğilindiğini, özellikle Çerkes köleliğinin kaldırılması, alfabe çalışmaları, hicret mi hezimet mi tartışmalarının yapıldığını ayrıca sık sık ciddi özeleştirilere yer verildiğini örnek makale pasajları ile detaylandırdı.
Nizamnamesi cemiyet tarafından hazırlanmasına rağmen açılamayan Çerkes Okulu’nun, cemiyetin ardından kurulan Çerkes Kadınları Teavün Cemiyeti tarafından açılabildiğini de anlatan Arslan dönemin şartlarına göre çok ileri seviyede eğitim veren bu okulun Tevhidi Tedrisat Kanunu ile kapatıldığı açıkladı.
Çerkes Örnek Okulu’nda matematik, fizik gibi derslerinde Çerkesce olarak verildiğini aktaran Elmas Zeynep Arslan, günümüzde tartıştığımız anadilde eğitim konusunun o dönem gerçekleştirildiğini söyledi.
Çerkes Teavün Cemiyeti, Şimali Kafkasya Cemiyeti ve Çerkes Kadınları Teavün Cemiyeti hakkında genelde bilinmeyen birçok detayın da konu edildiğini konferans, geneli gençlerden oluşan katılımcıların sorularının ardından sona erdi.
AjansKafkas
