Ored Recordings etnik müzik stüdyosu kurucularından Bulat Halilov ile röportaj.
Son yüzyılda tarımsal yaşamdan şehir yaşamına geçen bir çok halk geleneksel müziğini tanıma ve özümseme meselesiyle karşı karşıya. Kabardey-Balkar’ın başkenti Nalçik’ten gazeteci ve folklorist Bulat Halilov kendisini Kafkasya halklarının müziklerini derlemeye ve yaygınlaştırmaya adadı. Bulat, bünyesinde ses uzmanı Timur Kodzokov’un da bulunduğu “Ored Recordings” etnik müzik projesi kurucularından biri.
Projenin adı ne anlama geliyor?
“Ored” [wored] anadilimiz Çerkesçede “şarkı” anlamına geliyor. Geleneksel yazı dili olmayan bir halk için Kiril veya Latin harfleri ile yazılması çok da önemli değil. “Recordings” kayıt demek. Akılda kalıcı, bir yanıyla gelenekle bağlantılı evrensel bir isim seçtik.
Çalışmalarınızı nasıl tarif edersiniz? Sizi ve arkadaşlarınızı motive eden şey nedir?
Folklorist Madina Paştova bize, çalışmalarımızın “halk etnografisi” alanına girdiğini söyledi. Bu ifade çok hoşumuza gitt, biz de memnuniyetle kullanmaya başladık. Geleneksel halk müziği sanatçılarını aramak için köylere, kasabalara ve şehirlere gidiyoruz. Saha şartlarında kaydediyoruz ve ücretsiz olarak yayınlıyoruz. Özel bir eğitimimiz yok. Ben gazeteciyim, üniversite mezunu değilim. Timur da radyoda teknik bölüm müdürü. Diploması ise kimya üzerine. Müzik bize daha ilgi çekici geldi, özellikle de geleneksel müzik. Bizi merak, sevgi, istek, mevcut durumdan duyduğumuz rahatsızlık motive ediyor. Fransız Ocora, Budda Musigue markaları, Alan Lomax gibi insanlar, zorluk çekmeden Afrika, Asya, Okyanus halkları vs. müziklerini dinleyebilmemiz için çalıştı. Kabardey-Balkar’da yaşayan biri olarak Çerkes folkloru ile ilgili 22 yaşıma kadar; “Jıu” ekibinin kayıtlarını dinleyinceye kadar hiç bir şey bilmiyordum. Söylemeye utanıyorum ama, halkımın müziği ile beni Budist Tibet Bon geleneğinin koro üyesi Dmitri Globa Mikailenko tanıştırdı. “Jıu” dışında gerçekten otantik hiç bir şey yok. “Jıu” CD’leri de stüdyo ortamında, diğerleri ile uyumlu efektlerle kaydedildi.
Biz de bir şeyleri değiştirmeye karar verdik. Aramalı ve kaydetmeliyiz. Çerkes folkloru ile sınırlı kalmamaya da karar verdik. Daha önceleri avangart ve deneysel müziğe bağımlı idik. Bugün artık bunlar ilginç gelmiyor.
Şu anda nelerle uğraşıyorsunuz, önünüzde çözülmesi gereken ne gibi problemler var?
Aslında tek sorunumuz para. Seyahatler için para lazım, cihazları yenilemek için para lazım. Bazı seyahatler için sponsor bulabiliyoruz. Bir kaç defa Kabardey-Balkar Devlet Medya Komitesi ve eski başkanı İgor Drozdov yardım etti. Bazen bizi davet edenler masrafları üstleniyor. Ama davet edenler çoğu zaman kurumlar veya kültür bakanlıkları olmuyor, genelde bizim gibi bu işin tutkunları oluyor. Örneğin Kalmıkya, Güney Osetya ve Dağıstan’da böyle oldu. Proje insanların hoşuna gidiyor. Halklarının otantik müziklerini korumak isteyen insanlar olarak birbirimize yardım ediyoruz. Çerkes folklorü ve toplumundan söz edecek olursak, bu konuya ilgi duyanların finansmanı yok, kuruluşlar için sahne konserlerine yatırım yapmak ve bunu folklor olarak sunmak daha kolay oluyor.
Bunun dışında sorun görmüyorum. Kayıt yapılması gereken çok insan var. İnsanlar bu işin önemini anladılar, eski şarkıları öğrenmeye, repertuarlarını genişletmeye başladılar.
Bugüne kadar neler derleyebildiniz?
3 Çerkes, birer Lak, Dargin, Çeçen ve Pontus sürümü yayınladık. Arşivde en azından üç Kalmık, üç Abazaca sürümü ve çok sayıda Çeçenya’da yapılmış Sufi zikir kayıtları var. Bu işe ilk başladığımızda, bir kaç yıl içinde bu kadar şey bulacağımızı düşünmemiştik.
Planlarınız arasında başka neler var?
Planlar çok! Adıgey’de materyal çok, Kabardey-Balkar’dan, Dağıstan’dan bekleniyoruz, Karaçay-Çerkes’de Abazalar, Stavropol Kray’da Kazaklar bizi bekliyor. Kalmık destanı Cangar’ı kaydetmek istiyorum. Başkurdistan’da iyi bağlantılarımız var. Türkiye’deki Çerkes diasporasıyla buluşmayı hayal ediyoruz. Nihayetinde müzikleri CD, plak gibi formatlarda yayınlamaya başlamak istiyoruz. Video kayıtlarına da başlamamız lazım. Ayrıca teorik ve analitik derinleşme istiyorum. Makaleler yazmak, yayınlamak. Bunlar da çok önemli.
Projenize nasıl katkı sunulabilir?
Bir çok yolu var. Bizim için şarkı söyleyecek kişiler bulunabilir, ziyaretler hazırlanabilir. İnsanlar bizimle irtibata geçip her şeyi görüşebilir, büyük veya küçük rakamlarda bağış yapılabilir, potansiyel sponsor veya yarışmalardan haberdar edebilirler. Sosyal ağlardaki ilgileri bize bizim için çok değerli. Tabii ki, yapıcı eleştiri ve önerileri de unutmamalı. Belki de henüz düşünmediğimiz, ama dışarıdan birinin farkına varmamızı sağlayacağı şeyler vardır.
Yuri Gabrov’un VKontakte sayfasından alınmıştır.
Çeviri: Ajans Kafkas
Ored Recording web sayfası: http://oredrecordings.bandcamp.com/
Yuri Gabrov
