Rusya’nın çok güzel bir laboratuar çalışmasıyla Çeçenistan aslında dünyada bir bağımsızlık hareketinin nasıl güdük hale getirildiğinin iyi bir örneği. Eğer özgürlük hareketleri, bağımsızlık hareketleri belli bir periyot içinde amacına ulaşamazsa, uluslararası istihbarat teşkilatları tarafından piyon olarak kullanılır, maşa haline gelir.
Mehdi Nüzhet Çetinbaş, röportajının son bölümünde Çeçenya’da direnişte yaşanan sapmalara dikkat çekiyor. Çetinbaş, Rusya’nın Çeçen cephesindeki direnişin asıl mecrasından çıkarılması hedefine ulaştığını ve artık mücadelenin demokratik zemine kayacağını belirtiyor.
Çeçenistan’daki emirlik ilanıyla ilgili gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz? Ayrıca Türkiye’deki Kafkas kurumları bu durumda nasıl bir tavır almalı size göre?
Çeçenistan meselesi yürek yarası. Konjonktür, yapı, Rusya’nın çok güzel bir laboratuar çalışmasıyla Çeçenistan aslında dünyada bir bağımsızlık hareketinin nasıl güdük hale getirildiğinin iyi bir örneği. Tamamen planlı bir çalışmayla bir özgürlük mücadelesi bu noktaya getirildi ve 250 bin insanın öldürülmesine rağmen dünyada sessiz sedasız bu noktaya getirildi. Bu mücadelenin içinde bulunan insanların büyük bir kısmı yakından tanıdığım insanlar.
Bir kural vardır: Eğer özgürlük hareketleri, bağımsızlık hareketleri belli bir periyot içinde amacına ulaşamazsa, uluslararası istihbarat teşkilatları tarafından piyon olarak kullanılır, maşa haline gelir. Bu genel bir kuraldır. Çok iyi bir niyetle oluşturduğunuz bir bağımsızlık hareketi dünyadaki bir takım romantik insanlara cazip hale geliyor ve orada Küba’daki Castro hareketi gibi kendilerine bir takım vehimler addeden, çeşitli ideolojiden insanlar, gidiyor orada basit yoldan amacı her neyse ona ulaşmaya çalışıyor. Ben bunları Kafkas Vakfı başkanı olduğum dönemde, Komite’de çok yaşadım. Adam geliyor, dünyada hiçbir şeyi olmamış, dikili bir ağacı olmamış, hayattan kopmuş, geliyor "Abi şu Çeçenistan’a bir gideyim de hiç olmazsa şehit olayım" diyor. Cennete gitmek istiyor, dünyada yolu uzun görüyor, oraya gidip de bir Rus’tan kurşunu yediği zaman hop pasaportsuz cennete gidecek! Bu tür insanların, maceraperestlerin hedefi haline dönüştü Çeçenistan zamanla. Bu noktaya geldikten sonra artık sizin kontrolünüzden çıkıyor olay. İlk zamanlar verilen o mücadele belli bir noktadan sonra heyecanını, dinamizmini kaybetmeye başlıyor. Bir yere geliyorsunuz, mücadele verirken artık kutsallarınızı kaybediyorsunuz. Nereden olursa olsun, elime mücadele için para gelsin, ulaşsın; hiç fark etmez paranın kaynağı… İşte o çok tehlikeli bir çizgidir. Para gelsin de esrardan mı gelir, eroinden mi gelir, oradan mı gelir, buradan mı gelir… Bu noktaya geldiği zaman davanız bitiyor. Çeçenistan davası bu noktaya doğru geldi. Geliyor size biri, bir yerden bir şey üfleniyor sizin kulağınıza; Kafkasya Emirliği bilmem ne… Tamam da eğer siz gerçekten bunun için şartların olduğuna, oluştuğuna emin olursanız yapabilirsiniz. Yani en uygun şartlarda İmam Şamil’in ilan etmediği bir şeyi siz nasıl yapacaksınız? Hükmünüzün geçmediği bir yerde, birilerinin sizin kulağınıza üflemesiyle, birinin gelip "böyle bir emirliği ilan ederseniz, herkes oluk oluk gelir katılır" demesiyle hareket ederseniz işi bu noktaya getirirsiniz. Ondan sonra "bak ben dememiş miydim, bunların amacı El-Kaide gibi" diye birileri çıkar, kullanır. Bu noktaya gelmek için uzun laboratuar çalışmaları sonunda Umarov’u tuzağa düşürdüler. Şimdi ne oldu? Zaten mücahitlerin en büyük sıkıntıları, tamamen dünyadan kopuk olarak yaşamaları. Dağdasınız, doğru düzgün dış dünya ile irtibatınız yok, öyle bir şey üfürüyorlar ki sizin kulağınıza, "Karaçay-Çerkes’te kaç bin kişi bir işaret verseniz sizinle beraber gelecek" gibi…
Hayattan bu kadar kopuk mu mücahitler, hemen yanı başlarındaki Karaçay-Çerkes’te bile durumun ne olduğundan haberleri yok mu? Oralara dağlardan gidip gelmiyorlar mı?
Gidiyorlar ama o dağlarda onların yanına gelen, onlarla irtibat kuran, aracılık eden insanlar var, onlar yapıyor bunu. Bu cemaat psikolojisidir. Türkiye’de de böyledir. Bir cemaatin içinde bulunan insan, bütün Türkiye’yi o gözle görür. O en önemlidir, diğerleri ikinci plandadır. Bu atmosfer orada bu noktaya getirdi durumu. Bu kadar büyük emek sarf edilmiş bir hareket… Rahmetli Aslan Mashadov, Zelimhan Yandarbiyev –ki benim çok yakın dostumdu, Allah gani gani rahmet eylesin-, Dudayev… Bu durumu görseydiler, kim bilir ne kadar üzülürlerdi. Şimdi Çeçen mücadelesi bitmiş değil tabii ama bunun en önemli safhası Avrupa’da veya uluslararası camiada mücadele vermek. Ben şuna inanmıyorum: Orada mücadele bitti, Kadirov her şeye hakim… Şimdi orada bir rejim belli bir şeye oturtulmuş, insanlar orada mecburen hayatlarını devam ettirme noktasında çaba gösteriyorlar. Aynı Çeçenler Sibirya’ya sürüldüklerinde birçok zorlukları göğüslediler. Yarın öbür gün, Kadirov’un etrafında yer alan insanlar, Ruslara ilk olarak silah çekecek olan insanlardır aynı zamanda. Çeçenistan’ı gezdim, gördüm, biliyorum. Hiçbir Çeçen’den Rus dostu olmaz. Birkaç satılık insan çıkar, o kadar. Bundan sonra süreç biraz daha demokratik mücadele noktasına doğru gidilecektir.
Yani mücadelenin ana ekseni Avrupa’daki Zakayev ekibine mi kayacak?
Zamanla demokratik mücadeleye kayacaktır, zamanla… Kadirov bir maşadır, kullanılıyor şu anda. Babasını tanıyordum, kendisini tanımam ama belli ki psikopat bir adam. Önümüzdeki günlerde bir kuşunla gidebilir, belli olmaz ne olacağı… 30 yaşında bir adam, dengesiz, nerede ne yapacağı belli değil. Bir tarafta hamamda kadınlarla sefa yapıyor, öteki tarafta kadınlara başını örteceksin diyor, Noel ağacı dikiyor… Böyle bir adamdan devlet başkanı olur mu? O tamamen oradaki Çeçenleri aşağılamak için Putin tarafından atanmış bir adam. Bir psikopatı Çeçenlerin başına geçiriyorlar ve Çeçenler de ona tahammül etmek zorunda kalıyor. Sonuçta bir yerden sonra patlayacak ama ne zaman…
Yani bugün Kadirov’un demir yumruğu altında yaşayanlar da aslında bağımsızlıktan vazgeçmedi diyorsunuz… Zakayev de bir röportajında bunu dile getirmişti…
Tabii ki. Başka türlüsü mümkün değil. 250 bin tane insan ölmüş. Toplam nüfus zaten 1 milyon. Bu insanlar affeder mi? Her aileden mutlaka ölenler olmuş. Şu anda Kadirov’un çevresindekilerin bile ya amcası ya teyzesi ölmüştür Rus kurşunuyla. Siz 1 milyon nüfuslu bir halkın 250 binini katlettikten sonra, o halktan dostluk bekleyeceksiniz… Bu eşyanın tabiatına aykırı. Birçok Çeçen’le konuştum, "Allah büyüktür. Bizim elimize de bir fırsat geçer" diyorlar. Ama şu anda şartlar uygun değil diyorlar. En yakın fırsatta tetikte. İnsanlar intikamcıdır. Senin ağabeyini öldürmüş, evine bomba atmış… Böyle bir atmosferde insanlar barış içinde yaşayacak! Bir gün patlayacak.
Zaman ayırdığınız için teşekkür ederim.
Ben teşekkür ederim.
HT/FT
Birinci Bölüm: Asimilasyonda asıl sorumlu biziz
İkinci bölüm: Evet, Ethem haindi ama Çerkesler için
Üçüncü Bölüm: Etnik siyaset doğru yapılırsa olur
Hüseyin Tok
