Kuzey Kafkasya Çevre İzleme Örgütü koordinatörü Andrey Rudomah, örgütün faaliyetleri ve maruz kaldığı baskıları anlattı.
Kuzey Kafkasya Çevre İzleme Örgütü bölge dışında ve hatta Rusya sınırları dışında da tanınıyor. Geçtiğimiz günlerde ülkenin birçok şehrinde ve yurt dışında örgütünüzün üyesi Yevgeni Vitişko’ya destek mitingleri yapıldı. Krasnodar Kray valisi Tkaçev’in yazlığı diye adlandırılan yeri çevreleyen çite yazı yazdığı için şartlı tahliyesi iptal edildi ve bir yıl önce aldığı cezadan dolayı hapse gönderildi.
Bu, Soçi 2014 Olimpiyatları hazırlıklarından hoşnut olmayanları yıldırmaya yönelik bir eylemdi. Bir yılda değişen tek şey ise EkoVahta’ya karşı baskıların artmış olması. Görünen o ki, örgütünüzü tasfiye etmeye çalışıyorlar. Yönetimin canını neden sıkıyorsunuz? Neden Olimpiyatların ardından hala sizinle uğraşmaya devam ediyorlar?
Şüphesiz dertleri Olimpiyattı. Biz de baskının Olimpiyatlarla birlikte sona ereceğini düşünmüştük. Ama öyle olmadı. Bu da galiba, iktidarı elinde tutanları rahatsız eden bir çok ciddi konuyla ilgilenmeye devam etmemizden kaynaklanıyor.
İyi biliyorlar ki, EkoVahta var olduğu sürece, kendilerine rahat yok. Kişilerin konumu bizi ilgilendirmiyor. Eğer ekolojik bir problem varsa, vatandaşların hakları ihlal ediliyorsa, arkasında kimin olduğuna bakmaksızın konuyu ele alır ve kamuoyu ile paylaşırız. Bu da tabi ki menfaatlerine dokunulanların hoşuna gitmez.
Yevgeni Vitişko’nun durumunda ilerleme var mı? Yetkililer, orman ve sahili çevreleyen, savcılığın talebiniz üzerine yaptığı denetlemede tespit edemediği çiti gördüler mi?
Geçen yıl Aralık’ta, Krasnodar’da toplanan RF devlet başkanlığı bünyesindeki insan hakları konseyinin temsilcisi ile Krasnodar Kray tabi kaynaklar bakan yardımcısı burada inceleme yaptı. Bunun ardından, Krasnodar yönetimi ve kontrol organının çitin olmadığını söylemesi zor olacak.
Çit konusu ve Vitişko’nun haksız yere hapsedilmesi bu toplantının ana konularından biri idi. Bu durumun değişeceği konusunda bir parça umut verdi. Fakat toplantının üzerinden iki aydan fazla süre geçmesine rağmen herhangi bir ilerleme yok. Geçen hafta RF devlet başkanlığı bünyesindeki insan hakları konseyinin tavsiyeleri yayınlandı. Aralarında bu problemli mesele de var. Umuyorum ki, artık çözülecek.
Yevgeni hapiste kendisini nasıl hissediyor?
18 Şubat’ta, cezaevine gönderilmesinin yıldönümünde, aktivistlerimiz onu Tambov bölgesinde ziyaret etti. Kendisini iyi hissediyor, tabi ki cezaevinde ne kadar mümkünse o kadar iyi hissediyor. Şartlı tahliye için dilekçe verdi. Cezasının üçte birini çektiği için şartlı tahliye hakkına sahip. Umuyoruz ki, mahkeme başvurusunu kabul edecek ve Yevgeni’yi serbest bırakacak.
Serbest kalmasının ikinci yolu dilekçe verilmiş olan Rusya Yüksek Mahkemesi denetim merciidir. Ancak başvurunun ne zaman görüşüleceğini henüz bilmiyoruz.
Olimpiyatların ardından hangi ses getiren kampanyalara imza attınız?
Büyük kampanyalar yürütmedik. “Tkaçev’in yazlığı” ve Olimpiyatların kötü mirası “Lunnaya Polyana” ile ilgilenmeye devam ediyoruz. Duma milletvekili ve eski Kuban vali yardımcısı Aleksandr Remezkov’un Karadeniz sahilindeki yazlığı etrafında kanunsuz şekilde yapılan çitle ilgilenmeye başladık.
Başka konular da var. Bu yıl, bizim için rekor olan bir rakamda ekoloji ihlalleri hakkında farklı mercilere başvuruda bulunduk. Başvurularımız sayısı yaklaşık 750.
Çevre İzleme Örgütünü yok etmek isteyenlerin hatası, bu şekilde davranarak faaliyetlerimizi durdurmalarının mümkün olmadığını anlamamalarıdır. Mahkeme ile bizi tasfiye etseler, hukuken kapatsalar da, organize ekoloji aktivist topluluğu olarak yok olmayacağız. Her halükarda aktif olmaya devam edeceğiz. Böyle bir şey olursa, yönetim tam tersine, bize herhangi bir şekilde etki etme ve kontrol etme imkanından mahrum kalacaktır.
Adıgey Yüksek Mahkemesi, Adalet Bakanlığının talebi üzerine bazı yasal şartları yerine getirmediğiniz için tüzel kişiliğinize son verdi. Eksiklikleri giderdiniz mi?
Teknik konularda uyarılar vardı. Rapor ve incelemeler için bazı belgelerin teslim edilmemesi gibi şeyler. Tüzükle ilgili uyarılar da vardı. Bu uyarıların önemli bölümü aslında haklı değildi ve biz tümünü detaylı şekilde idareye ulaştırdık. Ama haklı olan uyarılar da vardı. Örneğin, tüzüğün bazı yönleriyle ‘hayır kuruluşları’ federal kanunu ile uyumsuzluk arz ettiği gösterildi ki, gerçekten, bu tür uyumsuzluklar vardı. Sonuç olarak biz hayır kuruluşu statüsünü reddettik, şu anda bu kanun bizi kapsamıyor. Tüzükle ilgili diğer uyarılar çok önemli değildi. Buna rağmen bunları bertaraf etmek için Ocak 2015’de konferans düzenledik ve tüzükte değişiklikler yaptık, kayıt için verdik.
Bunun dışında bize, Krasnodrar Kray, Stavropol Kray, Rostov, Kabardey-Balkar, Karaçay-Çerkes ve Dağıstan’da tüzükte gösterildiği üzere gerçek temsilciliklerimizin olmadığı eleştirisi yapıldı. Net bir şekilde bu temsilciliklerimizin olduğunu ve faaliyette bulunduğunu gösterdik. Sadece iki temsilciliğin adresleri değişti. Tek suçumuz, bu değişiklikleri zamanında Adalet Bakanlığına bildirmemiş olmamız.
Genel olarak bizleri suçladıkları ihlallerin hepsi aslında çalışmalarımızın özüyle alakalı değil ve bunları bertaraf etmek kolay, bundan dolayı tasfiyemiz ile ilgili kararın haksız olduğunu düşünüyoruz. Bu karar, anayasal haklarımızı ihlal ediyor.
11 Mart’ta RF Yüksek Mahkemesinin bu konuyla ilgili oturumu var ve Kuzey Kafkasya Çevre İzleme Örgütünün tasfiyesi ile ilgili mahkeme kararının iptali hakkındaki başvurumuzu görüşecek.
“Sovyet Adıgey” gazetesi, faaliyetlerinizin altı aylığına durdurulduğunu yazdı. Ancak basın bültenlerinize bakılırsa boş durmamışsınız.
Evet, ilkbahar 2014’de EkoVahta’nın faaliyetleri resmi olarak durduruldu. Faaliyetlerin durdurulduğu şartlarda bazı şeyler yapılamaz, örneğin banka hesaplarını kullanmak ve halka açık faaliyetler yapmak. Bunun dışında enformasyon faaliyetleriyle ilgilenmek, toplumsal denetimler yapmak, resmi istekler göndermek ise mümkündür ve bizim temel olarak ilgilendiğimiz şeyler de bunlar.
Bildiğim kadarıyla turizmin gelişmesinin Kafkasya’nın doğasına zarar vereceğini düşünüyorsunuz?
Turizmden turizme fark var. Bana göre, Kuzey Kafkasya’daki büyük kayak merkezleri projelerinin büyük kısmı ekolojik açıdan zararlı ve kabul edilemez.
En kötü örnek Soçi’de Olimpiyat yapılmış olması. Bu Olimpiyat oyunları projesi, perestroyka sonrasından bu yana Rusya genelinde en yıkıcı doğa tahribatı olmuştur.
Benzer bir proje Karaçay-Çerkes’de Arhız tatil merkezinin inşa edildiği yerde gerçekleştiriliyor. Adıgey’de, bizim karşı çıktığımız dünya doğa mirası bölgesinde Lagonaki tatil merkezi inşa edilmek isteniyor. Kabardey-Balkar’daki Elbrus-Bezengi tatil merkezi projesi de tahrip edici. Ekolojik zararları dışında bu projeler ekonomik açıdan da uygun değil.
Bu kadar çok sayıda, bu kadar büyük kayak merkezleri neden gerekli, o kadar turisti nereden bulacaklar? En azından Dağıstan’da Matlas kayak merkezi gibi delice bir fikirden vazgeçilmesi iyi oldu.
Doğa’nın korunmasıyla zorunlu ihtiyaçlar arasında bir orta yol bulmak lazım değil mi?
Kesinlikle! Aslında uzlaşma var, ama Soçi Milli Parkı bölgesindeki subtropikal iklimde kış Olimpiyatları yapmak gibi saçma sapan fikirler de var.
Prensipte böyle ekolojik ve ekonomik maliyetlerle bu tür Olimpiyatlar yapamazsınız. İklim şartları daha uygun olan ve her şeyi mükemmel doğa komplekslerine zarar vermeden yapmaya uygun yerlerin var olduğu büyük bir ülkemiz var.
Dünyanın hiç bir ülkesinde, milli parklarda korunan doğal komplekslerin yıkılması pahasına Olimpiyatlar yapılmadı. Şu ana kadar böyle bir şey sadece Rusya’da düşünüldü. Bundan dolayı, uzlaşının mümkün olmadığı bir durum var.
Hükümetler, Kafkasya’yı daha zengin bir bölgeye çevireceğini umarak turizmin gelişmesi yönünde hesaplar yapıyor.
Turizmi geliştirmek lazım, ama bunu akıllıca, her şeyin kendini amorti edeceği, yapıcı bir gelişim faktörü olarak hizmet vereceği tarzda yapmalı. Maalesef bunların hiç biri yok. Örneğin, Krasnoya Polyana’ya duble yol inşa edildi. Soçi Olimpiyatlarındaki en maliyetli yer oldu. Ve buranın hiç bir zaman kendini amorti etmeyeceğini herkes biliyordu.
Kafkasya’nın her yerindeki benzer projelerde böyle oluyor. Rasyonel olmayan, büyüklük tutkusu hakim. Hiç bir zaman kendini haklı göstermeyecek büyük bir şey inşa etmek çılgınlığı var.
Kaynakları mahvetmeden, vahşi doğayı endüstriyel manzaraya çevirmeyecek koruyucu turizm yollarını geliştirmek lazım, doğanın korunmasını ve yerel halkın çıkarlarını göz önünde bulundurmak lazım.
Kabardey-Balkar’da Elbrus-Bezengi projesi yerel halkın çıkarlarına ters düşüyor, çünkü bu projenin gerçekleştirilmesi sonucunda halk, hayvan meralarının önemli bölümünden mahrum olacak.
Tüm bu durumlar yolsuzluk, doğayı koruyucu gerekli mekanizmaların olmayışı, bayağı inşaat kültürü, ‘Kafkasya’da turizmin gelişimi’ adı altında yasal ölçülerin ihlal edilmesiyle daha da şiddetleniyor.
Şahsen sen, sadece ekolojik faaliyetlerle değil siyasetle de ilgileniyorsun. Peki siyasete dokunmadan ekoloji ile ilgilenmek mümkün mü?
Yabloko partisinden ayrıldıktan sonra siyasi faaliyetlerle ilgilenmiyorum. EkoVahta ise prensipte siyasetle ilgilenme hakkına sahip değil ve ilgilenmiyor da. Buna rağmen bir çok doğa koruma kampanyamız siyasi olarak değerlendiriliyor. Ama, faaliyetlerimizin kimin gözünde nasıl değerlendirildiği bizim sorunumuz değil.
Örneğin, Rusya devlet başkanı veya herhangi bir bölge liderinin öncülüğünde herhangi bir yer inşa ediliyor ve burada da kanunlar ihlal edilip, vatandaşın hakkı kısıtlanıyorsa, EkoVahta bununla mücadele etmeye başlıyor, nedense bir çokları bunu siyasi olarak adlandırıyor. Halbuki burada siyaset yok, doğa koruma faaliyeti var.
Eğer kanun ihlali varsa bunu açıklıyoruz, kontrol organları tarafından gereken önlemlerin alınmasını talep ediyoruz. Herkes kanun karşısında eşit olmalı. Her kim olursa olsun, kimsenin doğayı tahrip etmeye hakkı yok.
Aynısı muhalif siyasilerden kaynaklanırsa yine aynı şey geçerli olacaktır. Bizim için hepsi bir. Doğaya tehdit nerden gelirse gelsin aynı şekilde mücadele ediyoruz.
“Tkaçev’in yazlığı” meselesi de aynı mı?
Bu, benzer olaylardan biri. Krasnodar Kray Tuapse bölgesi Bjid köyünde sözde ‘Tarımkompleks’ firması adına kanunsuz şekilde orman varlığına el konuldu ve çitle çevrildi. Bu problemle ilgilendik ve ihlal giderilinceye kadar da ilgilenmeye edeceğiz.
Kaynak: Kavpolit
Çeviri: Ajans Kafkas
Svetlana Bolotnikova
