Abhazya Başbakanı Aleksandr Ankvab Rosbalt’tan Yana Amelina’ya ülkenin sosyo-ekonomik gelişim seyrini anlattı. Rusya’nın Abhazya’ya yılda 1 milyar rubleden fazla yatırım yaptığını belirten Ankvab, Sohum’un yüzünü Rusya’dan Batı’ya çevirdiği eleştirilerini reddediyor.
Ajans Kafkas Ankvab’la röportajı Türkçeye aktardı:
Sohum’da inşaat çalışmaları hayrete düşürecek boyutlarda değil.
Ne diyorsunuz? Bunun ölçüsü nedir?
Üç yıllık iktidarınızda sonuçların daha fark edilir olacağını beklemek mümkündü.
Hangi konuda?
Her konuda. Önceden olduğu gibi şehir yarı yıkık, terkedilmiş otel ve restoranlar. En azından Abhazya ve Dioskuriya, Sohum sahili ele alınabilir.
Cevabım şudur: Bu tür kıyaslamalar oldukça yersiz. Gürcistan askeri bütçesi 800 milyon dolar. İnanın, Gürcistan’ın kendisi bu kadar para kazanmıyor. Bu kadar parayı rüyasında bile görmemişti, doğru değil mi? Ve bundan dolayı bizim ekonomimizi kıyaslamak çok doğru değil. Bugün bizim bütçemiz 1.6 milyar ruble. Savaşın sonuçlarını ve göreve geldiğimizden beri elde ettiğimiz durumu hesap edecek olursak sahip olduğumuz şey bu.
Rusya’nın yatırım miktarını söylemez misiniz?
Neden söylemeyeyim. Bunlar yatırım projeleri ve örneğin ülke hastanesinin yeniden inşası ve donatılması için Yuri Lujkov başkanlığındaki Moskova yönetimi tarafından yapılan yardım ve emeklilerimizin aldığı Rusya emekli maaşları… Sadece emekli maaşları için 60 milyon ruble harcanıyor. Rusya tarafından yapılan yardım miktarı senede en az 1 milyar ruble.
Abhazya’da da Rusya’nın milli projeleri var mı?
Şimdilik hayır. Bu konuda müzakereler yürütülüyor, ama ileri atılmayacağız, bunlar sonraki adımlar.
"Gelen tüccarlarla ilgilenmiyoruz"
Bu arada tatil merkezlerinin durumu nedir?
Savaş öncesi izci kampları da dahil olmak üzere 138 sanatoryum ve tatil merkezimiz vardı. Bugün Abhazya’da 51 merkez işler halde. Haydi, kıyaslayalım; 2000’de 26 büyük sanatoryum-tatil yeri, 2004’de 37 sanatoryum-tatil yeri çalışıyordu. Elbette devletin tüm bu kurumları yeniden inşa etmek için finansal kaynağı yok, ayrıca bununla ilgilenmenin de gerekli olduğunu düşünmüyoruz. Bu tür kurumlar için özel yatırımlar gerekli. Ve yatırımcılar geliyorlar, bakıyorlar, seçiyorlar. İş öyle kolay değil: Onların da bizim de tercihlerimiz var. Ucuza bir şeyler almak isteyen ve bunun için gelmiş olan tüccarlarla ilgilenmiyoruz. Bize, gelir getiren ciddi projelere para yatırımı yapacak ciddi özel yatırımcılar lazım.
Yatırımcılar hangi şartlarla geliyorlar? Mülkiyet ediniyorlar mı, yoksa kiralıyorlar mı?
Elbette, herkes için mülkiyet daha ilgi çekici, ama sanatoryum-tatil yerlerinin büyük çoğunluğu kiralık. Yabancı yatırımcılar, örneğin sanatoryum veya fabrika alabilir. Yabancılar sadece gayrimenkul olarak ev satın alamaz.
Abhaz medya organlarında yabancı yatırımcıların gelişinin ‘vatanın satılması’ sonucunu doğuracağı, Abhazların yeniden inşa edilmiş sanatoryum-tatil yerlerine sahip ama vatansız kalacakları ifade ediliyor.
Biz toprak satmıyoruz. Toprak kiralık. Bizim tavrımız şu: Devlet ölü bir yük olarak duran mülkiyetten ayrılmalı. Devlet stratejik kurum ve stratejik çıkarları bırakıyor.
Abhazya bölgesinde mülkleri belli kişiler üzerinden Gürcistan’ın aldığına dair iddialar var.
Anlıyorum, siz sarı basını okuyorsunuz… Ama Gürcüler, birinin üstünden buraya para yatıracak kadar deli değiller.
Abhazya devletini eleştirenler bu insanlardan değil Gal sakinlerinden söz ediyor.
Evet, güya Gal sakinleri kisvesiyle buraya sızıldığı ve Gürcistan sakinleri için bir alan oluşturulduğu spekülasyonu yapılıyor. Özür dilerim ama bu da bir fobi. Gal sakinleri Abhazya vatandaşıdır ve onlar Oçamçira, Tkvarçal, Gagra ve Sohum’da çalışabilirler.
"Komşunun bayramında kazanmak ahlaksızca"
Ve birçokları ülkenin yeniden doğuşunun çok yavaş gerçekleştiğini düşünüyor.
Tempo, isteğe değil imkanlara bağlıdır. 13 milyar dolar kadar büyük bir ekonomik zarara uğratılmış bir ülkenin temposu nasıl olabilir? 1996’dan günümüze kadar ekonomik ambargo altında olan bir ülkede hangi tempodan bahsedilebilir. Demir, deniz, hava yollarının problemleri var, havaalanı açılma perspektifi var, ama bu yarın olmayacak.
Soçi’de yapılacak 2014 Kış Olimpiyatları’na bağlı olarak Abhazya önünde açılan perspektifler nelerdir?
Abhazya, Olimpiyat hazırlıkları ile ilgilenen Rus kurumlarına imkanları dahilinde önemli destek gösterebilir mi, bundan söz ediliyor. Bu konuda büyük şeyler kazanma planı üzerine inşa etmiyoruz: Komşunun bayramında kazanmak çok da ahlaki değil, onun yürütülmesi için yardım etmek ise normal bir yaklaşım. Biz yardım edeceğiz. Ne ile olacağı önemli değil. Ekolojimize zarar vermeden inşaat malzemeleri vereceğiz. Dinlenme evleri lazım olursa, dinlenme evleri sağlayacağız, gezi yerleri, yollar, havaalanı veya deniz lazım olursa sağlayacağız. Olimpiyatların normal şekilde yapılabilmesi için her şeyi yapacağız.
"Gürcistan’ın anlaşmazlığı çözme perspektifi yok"
Son zamanlarda Abhazya’ya Avrupa ve ABD temsilcilerinin ziyareti sıklaştı. Onlar ne gibi tekliflerle geliyor? Siyasi ödünlere karşılık büyük yatırımlar vaat ettikleri konuşuluyor.
Gürcistan’ın batılı müttefiklerinin hepsinin tek bir gündemi var: Gürcistan sinesine geri dönün ve her şeyiniz iyi olacak. Bizim kendi argümanlarımız var: Abhazya geleceğini kimsenin vaatlerine bağlamıyor. Sohum kıyısında güzel binaları daha çabuk görmenize yardım edecek büyük finansal katkılar karşılığında bağımsızlığımızın pazarlığını yapmıyoruz. Batılı devletlerin temsilcilerine şunu söyledim: Abhazya’ya yardım etmek istiyor musunuz? İş adamlarınıza buraya gelmeleri için izin verin. Bu en iyi yaklaşım.
Geçenlerde Mikhail Saakaşvili tarafından teklif edilen barış planını Abhazya yönetimi nasıl değerlendirdi?
Saakaşvili’nin selefi gibi tecrübesi yok. Biz, Tiflis’te konuşulan ‘engin özerkliğin’ ne demek olduğunu bilmiyoruz, sadece engin enfarktüsü biliyoruz. Tüm bunlar zaten oldu. Gürcistan ile konfederatif mi, federatif mi ilişkiler meselesi tarihin harabelerinde, çöplüğünde. Saakaşvili’nin özerklikle ilgili Abhazlar için devlet başkanlığı yardımcılığı görevi, kararlara veto hakkı tüm bunlar hiç ciddi değil. Bizler normal komşular olarak yaşayabiliriz. Abhazya’nın önceki durumuna dönmeyeceği kesin. Bu anlamda Gürcistan’ın askeri veya başka bir yolla anlaşmazlığı çözme perspektifi yok. Allah’a şükür bu dünyada yalnız değiliz ve şu an Ağustos 1992 değil. Batılı ülkelerin, siyasi elitin Abhazya’ya yönelik zihniyeti sürekli değişiyor. Gerçekliğe daha fazla anlayış gösteriyorlar.
Abhazya yönetimi temsilcileri ülkede Rus askeri varlığının güçlendirilmesini dile getirdi, Abhazya’da askeri üs kurulması mümkün olabilir. Bu konuda müzakereler ne aşamada?
Rusya Federasyonu ile askeri işbirliğimiz, Rusya ve Abhazya tarafından müzakere edilebilecek bir konu. Başkalarını ilgilendirmiyor. Bu bölge Abhazya yönetiminin hukuki denetimi altında bulunuyor ve Rusya yönetimine şu veya bu mesele ile başvurma hakkına sahibiz. Son karar Rusya Federasyonu tarafından alınacak. Tiflis’te Amerikan askerleri olabilir, Abhazya’da neden Rus askerleri olmasın?
"Tartışmalar zamanı gelecek"
Belki fark etmişsinizdir, son zamanlarda Rusya basınında Abhazya yönetiminin yöneliminin değiştiği iddia ediliyor…
Hangi yönelim?
Sevindiricidir ki, şimdilik sadece siyasi yönelimden söz ediliyor. Abhazya’nın tavrının Rus yanlılığından Batı yanlılığına doğru değişeceği tahminleri yapılıyor. Bunu nasıl yorumlayabilirsiniz?
Burada neyi yorumlayacağız? Şu anda Rusya ile müttefik ilişkilerimiz sadece sağlamlaşıyor. Rusya hiçbir zaman Abhazya ile ilişkilerinde tekelleştirmeyi kastetmedi. Türkiye cumhuriyeti ile de aynı ilişkiler, büyük olmayan ticari ilişkiler bugün yeni ortaya çıkmış değil. Onlar on yıldır varlar ve Rusya bu konuda, özür dilerim hiçbir zaman tartışmadı ve bunu yasaklamaya çalışmadı.
Şu anda buraya sermaye geliyor, Avrupa, Amerika, Çin’den gelebilir, Rusya’nın bu konuda öfkeleneceğini düşünmüyorum. Aksine, bu, Rusya’nın gayreti ile burada normal bir atmosferin sağlanmasının başarı ile sonuçlandığı anlamına gelir. Bu Rusya yönetiminin hareketlerinin doğruluğunun teyidi: Abhazya başarılı bir ülke olacak, Rusya Federasyonu da tüm bu yıllar boyunca bunun için gayret etti. Doğru, çeşitli dönemlerde farklı şeyler de oldu, ama biz kindar değiliz. O zaman böyle siyasi bir gerçek vardı. Doğrudan söyleyelim, yönetime Vladimir Putin’in gelmesiyle her şey esaslı şekilde değişti. Her şey anlaşılır, sistemli ve nesnel oldu.
Rusya’nın ambargodan çıkması mantıklı bir adım oldu. Abhazları rezervasyonda tutmaya devam etmek gerekli miydi? Biz, normal güzel bir yaşam istiyoruz ve eğer demokratik prensipler yayılıyorsa, Rusya tam da böyle bir yaklaşım sergiledi. Ben, sayın Avrupalı diplomatların bu konudaki sinirlenmesine oldukça şaşırdım ve bu şaşkınlığımı onlara birkaç kez, neden sinirleniyorsunuz diye ilettim. Rusya ne yaptı? Ambargo demokrasi miydi? Bunun dışında ben bir şey daha anlamıyorum. Demiryolunun yeniden inşası için Rus demiryolu askerlerinin getirilmesi negatif duyguların parlamasına neden oldu, Abhazya üzerindeki insansız Gürcü keşif uçuşlarına ise nedense böyle bir şey yok…
Hatta Gürcüler düşürülen uçakların ödenmesini istedi.
Kendi sahiplerinden istesinler bunu.
2004 devlet başkanlığı seçimindeki gibi şimdi de Abhazya yönetiminin Gürcistan’a yöneldiği suçlamaları var. Muhalefet şimdiden seçim hazırlıklarına mı başladı?
Problem yok, bırakın konuşsunlar. Sadece tek bir şey söyleyeceğim. Tartışmaların zamanı gelecek. O zaman ne vardı ve nasıldı kıyaslayacağız, bütçe nasıldı ve nasıl kullanıldı, sosyal ödemeler, inşaat miktarı nasıldı, ne kadar turist geldi vs. Bu verimsiz polemiğe girmeyeceğim, zamanım yok. Zamanı gelecek, kesin sonuçlar olacak, konuşacağız.
Az kalsın bir eleştiriyi unutuyordum. Birçokları seçim kampanyası sürecinde ‘Ankvab düzeni sağlayacak’ şeklindeki sloganı hatırlıyor. Ancak kriminal durum önceki gibi, hatta bazıları daha kötü olduğunu söylüyor.
Kriminal durumun kötüleştiğini söyleyebilmek için rakamları bilmek lazım. Sevindiricidir ki, böyle bir şey yok. Abhazya’da hiçbir suç artışı yok. 2007’de Abhazya’nın kriminal durum raporu işte… Bu raporda 2003’den itibaren beş yıllık bilgilerin analizi yapılıyor ve suç oranın düştüğü görülüyor.
Elbette suçlarla mücadele konusunda güvenlik organlarının mücadele düzeyinden hoşnut değiliz. Maalesef bu ortak bir problem. Tüm duyulan eleştirilerde Ankvab suçlu. Ama onlar bir şeyi hesaba katmıyorlar, onlar daha çok sövdükçe daha iyi çalışıyorum. ÖZ/FT (Ajans Kafkas)
Yana Amelina
