Ermenistan’da Paşinyan ile önemli bir avantaj elde eden ABD’nin hamlelerine karşı bölgede krizi çözecek Dağlık Karabağ sorunu masaya yatırılmalıdır. Diğer türlü bu sorun çözülmezse ABD’nin İran’a yapacağı harekât veya çevrelemede Azerbaycan da Batı bloğu içerisinde yer alacaktır. Zaten hem İsrail hem de ABD’nin Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan’da etkinliği var.
Son dönemde Azerbaycan’ı etkisiz hale getirmek isteyen İran’ın Azerbaycan’da yaşayan Talışlar üzerinden operasyon yapmaya çalıştığı gözlemleniyor. Talışlar, Azerbaycan’da yaşayan ve nüfusları 500 bin olan bir azınlık. 1993 yılında Talış Muğan Cumhuriyetini kurarak isyan etmişlerdi. Liderleri o dönemde Hollanda’ya kaçmıştı.
Şimdilerde Alikram Humbetov liderliğinde Ermenistan’dan Talışıstan Tv kurarak yayın yapıyorlar. Türkiye ve Rusya’nın Kafkasya’da sorunları çözmeden yapacakları işbirliği uzun süreli olmayacaktır. İki ülkenin bu konulara da yoğunlaşacakları anlaşılıyor.
Ermenistan’da ABD ile uyumlu bir hükümet halk darbesi ile başa geldi. Böylece İran’ın Ermenistan ile müttefikliği tartışmalı hale geldi. En son yakın zamanda Azerbaycan’da Ermenistan’a karşı sınır hattında bir operasyon yapıldı.
Rusya-İran-Türkiye işbirliği Suriye’de sadece siyasi barış odaklıdır. Şöyle ki bu üç ülke her konuda anlaşıyor diye bir durum yok. Rusya, İran, Türkiye arasında işbirliği sadece Suriye merkezli ilerliyor. Rusya enerji koridoru olarak Türkiye’den faydalanmaya devam edecektir. Bu işbirliğinin taktiksel olmasının da nedenleri var.
Bu operasyon İran’a karşı da bir mesajdı. Azerbaycan kendi sınırlarında Nardaran’da İran yanlısı milisler olduğuna dair operasyonlar yaptı. Bunun ana nedeni ise İran’ın Azerbaycan’da darbe yapma girişimi iddiasıydı. Azerbaycan şu anda İran ve İsrail’in mücadele alanı haline getirilmeye çalışılıyor. Türkiye yeni dönemde Azerbaycan ile daha sıkı işbirliği yapacaktır.
Gürcistan’da da hükümet değişti. Hatta Gürcistan, TANAP Projesinin açılışına bile yüksek düzey katılım sağlayamadı. Tüm bu gelişmelerin İran ile alakası olduğunu söyleyebiliriz ABD, İran’a müdahale etmek istemiyor ama içeride karılıklı çıkararak parçalanmayı tetiklemek istiyor. ABD’nin asıl amacı İran’da bir rejim değişikliğidir. ABD ayrıca Türkiye’yi İran’a karşı uyguladığı ambargoya katılmaya ikna ederek Türkiye-İran arasında bir kriz de oluşturmak istiyor.
Kaynak: Prof. Dr. Salih Yılmaz (rusen.org)
