İnguşetya’da geçen yıl Olimpiyat meşalesi ve Ukraynalı mülteciler karşılandı. Yeni konutlar yapıldı, yeni sosyal kurumlar hizmete girdi, uluslararası spor karşılaşmaları düzenlendi. Ancak 2014’den hatırda kalanlar yalnızca bunlar değil.
İnguşetya 2014’de genel olarak sakindi. Yıl boyunca güvenlik güçleri tarafından şüphelilerin öldürüldüğü sadece üç baskın yapıldığını hatırlatmak yeterli. Ancak bunlardan birinde, Pliyevo köyündeki operasyon sırasında silah kullanmanın gerekli olup olmadığı konusunda insan hakları savunucularının şüphesi var. Diğer taraftan ormanlık alanlarda operasyonlar devam etti, çatışmalar da yaşandı. Memorial İnsan Hakları Merkezi bilgilerine göre, en az 16 direnişçi, sekiz asker ve polis hayatını kaybetti.
Güvenlik Konseyi, bir önceki yıl olduğu gibi 2014’te de hiç bir terör eylemine izin verilmediğini açıkladı. Olumlu bir süreç daha var: Son iki yıldır İnguşetya’da tek bir insan kaçırma olayı kayıtlara geçmedi.
Direnişçilere yardım ve yataklık suçundan onlarca kişi gözaltına alındı. Bazılarının aileleri, asılsız suçlama ve işkence gerekçesiyle savcılıklara başvurdu. Henüz bu şikayetlerin hiçbiriyle ilgili resmi bir cevap verilmedi. Düğün kortejinde ateş etmekten suçlanan Magomed Auşev olayında da işkence iddialarına yanıt verilmedi. Ekajevo köyünden Auşev tebligatı alınca polis şubesine gitti. Kendi ifadesine göre, buradan bir başka yere götürüldü ve ağır işkencelere maruz kaldı.
Bu olay, İnguşetya Devlet Başkanı Yunusbek Yevkurov’un İhtiyarlar Heyeti ile görüşmesinde ve sonrasındaki basın toplantısında ele alındı. Güvenlik güçlerinin suçlandığı süreçleri şahsen kontrolü altına alacağını açıklayan Yevkurov, yasa dışı cezalandırma yöntemlerinin ve direnişçi yakınlarına yönelik kanunsuz takip metotlarının kabul edilemez olduğunu kaydetti. Devlet Başkanı bununla birlikte direnişçilerin anne-babalarından, çocuklarını sivil yaşama dönmeye ikna etmek için yapılan çalışmalara aktif şekilde katılmalarını istiyor.
Bu arada İnguşetya, Kuzey Kafkasya’da direnişçi adaptasyon komisyonunun çalışmaya devam ettiği tek bölge. Çalışmaları 2014’de hissedilir şekilde yavaşlamış olmasına rağmen, böyle bir komisyonun varlığı sürdürmesi ümit vaat ediyor.
Ülke yönetiminin, gözaltında bulunanların haklarını savunmak üzere oluşturulan ve görevi federal kanunla düzenlenen sivil gözlem komisyonunun karşılaştığı sorunlara da önem vermesini umut ediyoruz. Geçen yıl komisyon üyeleri bir kaç kez tutukluların hücre ve koğuşlarına girme konusunda problem yaşadı.
Geçen yılın öne çıkan olayları arasında-Karabulak şehrindeki mültecilerin kamplardan gönderilmeleri. Kamplar mahkeme kararıyla kapatıldı, ama bu kamplardakilerin çoğu başka bir sığınakları olmadığı gerekçesi ile gitmeyi reddetti. Çeçenya başkanı Ramzan Kadirov’un talimatı ile Karabulaktaki Çeçen mülteci ailelerden bazılarına Caharkale’de dair ayrıldı. Ancak bunun öncesinde Caharkale belediye başkanı İslam Kadirov başkanlığında bir heyet Karabulak’a durumu yerinde görmek için geldi. Olaysız olmadı. İnguşetya yönetimi, heyetin ziyaretinin kendileri tarafından gereken izni almadının söyledi, karşı taraf yerel yönetim tarafından provokasyon girişiminden şikayetçi oldu. Anlaşmazlığın büyümesinden kaçınılabildi.
Çeçenya’da daire alamayanlar, İnguşetya yönetiminden yardım bekliyor. Sayıları ise az değil. İki binin üzerinde bu durumda olan aile var. Federal ev edindirme programı çerçevesinde sıra bekliyorlar. Aralık 2014 sonunda ev ihtiyacı olanlar listesinden 257 aileye Yandar köyü yakınlarında inşa edilen konutlardan daire verildi. aldı. Öncesinde, yıl içinde 38 aile konut almıştı. Açıkçası bu konuyla ilgili şöyle de bir gerçek var ki, bu listelerdeki yerini koruyabilmek için insanların defalarca göç idaresi ve ulusal sorunlar bakanlığıyla davalık olması gerekiyor.
Kuzey Osetya’nın Prigorodni bölgesindeki mültecilerinin de mahkemede devlet desteği alma haklarını ispatlamaları gerekiyor. Osetya yönetimi mültecilerin geri dönüş sürecinin bittiğini açıklamış olmasına rağmen, daha önce İnguşetya’da yaşadıkları yerlerde ikamet hakkı almak isteyenler var.
İnguşetya ombudsmanının verdiği bilgilere göre, vatandaşlar artık, güvenlik kurumlarındaki hak ihlallerinden daha çok sosyal haklarının ihlaliyle ilgili konulardan şikayetçi oluyorlar. Güvenlik güçlerinin eylemleri konusundaki şikayetlerin azaldığı insan hakları savunucuları tarafından da dile getiriliyor, bununla birlikte onlar, olumlu sürecin korunması için yetkisini aşan herkesin cezalandırılması gerektiğinin de altını çiziyorlar.
Kaynak: Ekho Kavkaza
Çeviri: Ajans Kafkas
Timur Akiyev
