8 Mart 1944 Balkar Sürgünü kurbanları Kabardey-Balkar Cumhuriyetinin başkenti Nalçik’te yapılan bir mitingle anıldı.
Balkar Sürgün Kurbanları anıtı önünde yapılan eyleme Kabardey-Balkar sakinlerinin yanı sıra İnguşetya ve Karaçay-Çerkes’den heyetler de katıldı.
Mitingde Balkar İhtiyarlar Heyeti ile Balkar köyleri temsilcileri konuşmalar yaptı. Mitingin organizatörü, Balkar İhtiyarlar Heyeti üyesi Tamara Geriyeva’nın ifadesine göre, mitinge binden fazla kişi katıldı.
8 Mart 1944’de Balkarlar topluca Orta Asya’ya sürgün edilmeye başlandı. En az 37,713 kişi anavatanlarından sürüldü. 13 yıl aradan sonra 1957’de Balkarlara vatanlarına geri dönme izni verildi. Yaklaşık 50 bin kişi döndü. Şu anda Kırgızistan’da yaklaşık 305 bin, Kazakistan’da yaklaşık 5 bin Balkar yaşıyor. Orta Asya’daki Balkarların toplam nüfusu hakkında kesin bir bilgi yok.
Dünkü mitingde konuşan Balkar Halkı İhtiyarlar Heyeti Başkanı İsmail Sabançiyev, 2014’de Kabardey-Balkar Devlet Başkanı Yuri Kokov’un desteği ile 58 kişilik bir Balkar heyetinin Orta Asya’ya ziyarette bulunduğunu açıkladı. Bu ziyarette heyet üyelerinin sürgün esnasında hayatını kaybeden Balkarların mezarlarını ziyaret ettiğini, Almatı ve Bişkek’te iki anıt bulduklarını, Kazakistan ve Kırgızistan’da yaşayan Balkar diasporası ile görüştüklerini kaydetti.
Stalin ve Beriya tarafından organize edilen Balkar halkı sürgünü esnasında Balkarların yüzde 30’unun cephede savaşmakta olduğunu ve Balkar halkının sürgünde Balkar kadınlarının emekleri sayesinde hayatta kaldığını ifade eden Sabançiyev, bugün topraklarını kaybetme riskiyle karşı karşıya olduklarını belirtti. Balkarların kendileri gibi mağdur edilen diğer halklarla problemi olmadığını vurgulayan Sabançiyev “Topraklarımızın elimizden alınmasının sorumlusu yetkililer. Onların milliyeti yok. Bugün 500-600 hektarlık alanları kiralayarak zapt ettiler, yarın da kendilerine mal etmenin hesabını yapıyorlar” dedi.
Mitinge katılan Belaya Reçka köyü sakinlerinden, emekli Kanşao Appoyev Kavkazki Uzel’e 71 yıl önce yaşanan sürgünü çok iyi hatırladığını söyledi. Sürgün sırasında altı yaşında olan Appoyev “Sürgünden bir gün önce arabalar geldi ve köyün etrafında durdu. Hiç kimse bir şey bilmiyordu. Biz çocuklar o güne kadar araba görmediğimiz için yanlarına koştuk, ama askerlerden korktuk. Köy kadınları ise askerlerin dinlenmek için geldiklerini düşünerek onları ağırladı, gözleme pişirdiler. Askerler ise emri bekliyordu. Ertesi gün her haneye ikişer asker geldi” diyerek yaşadıklarını anlattı.
Mitinge katılanlardan Hamid Malkanduyev sürgünle ilgili araştırmalar yaparken arşivlerde daha önce bilinmeyen bir çok belge bulduğunu açıkladı. Malkanduyev “Sürgün döneminde Beriya bizzat ülkeye geldi. Elbrus’ta iken şöyle söyledi: ‘Büyük dağ, büyük halka ait olmalı’. Balkarların sürgünün ardından Elbrus bölgesi ve Elbrus dağı Gürcistan’a verildi” dedi.
Ajans Kafkas
