Kafkasya’da geride bıraktığımız yılın değerlendirmelerinde sivil çözüm arayışlarının sonlandırılması öne çıkıyor.
Dağıstan ve Kabardey-Balkar’da yönetim değişikliği, bölgelerin çoğunda başkanlık seçimlerinin iptali, direnişçi adaptasyon komisyonları çalışmalarına son verilmesi, Dağıstan’da İslami akımlar arasındaki diyalogun durdurulması. Tüm bunlar Kafkasya’yı izleyen uzmanların 2013 değerlendirmesinin ana başlıkları. Uzmanların ortak düşüncesine göre barışçıl çözüm girişimlerinden güç metoduna atlayışın sebebi Soçi Olimpiyatları.
24 Aralık’ta International Crisis Group (Uluslararası Kriz Grubu) Moskova ofisinde yapılan toplantıda Kafkasya’da geçen yılın önemli olayları tartışıldı. Yolsuzlukla mücadele hamlesine dikkat çeken International Crisis Group Rusya temsilcisi Yekaterina Sokiryanskaya şunları söyledi: “2013’de olumlu gelişmeler olduğu gibi endişe verici şeyler de oldu. Olumlu gelişmeler arasında yolsuzlukla mücadelenin başlamış olmasını ve devlet mekanizmasında reform hareketlerini sayabiliriz. Yolsuzlukla mücadele en geniş şekilde, aralarında Mahaçkale belediye başkanı Said Amirov’un da olduğu üst düzey isimlerin gözaltına alındığı Dağıstan’da görüldü. Abdulatipov’un açıkça Moskova merkezli klanlara karşı savaş çağrısı yapması da beni etkiledi. Fakat maalesef geçen bir yılda bu kampanyanın sonunun gelmeyeceğini anladık. Sadece iki Dargi klanı yönetimden uzaklaştırıldı, diğerleri yerlerinde kaldı ve güçlendi”.
Sokiryanskaya, Kafkasya’da barışçıl çözüm arayışlarının rafa kaldırılması sürecini de şöyle açıkladı: “Dağıstan’da iktidar değişikliğinin ardından güvenlik birimleri direnişçilerle mücadelede daha sert metotları devreye soktu. Yerini aldığı iktidarın başlattığı diyalog yaklaşımını sonlandırdı. Adaptasyon komisyonu bitirildi. Sadece Dağıstan’da değil, diğer Kafkasya cumhuriyetlerinde de böyle oldu. İnguşetya’da komisyonunun varlığı 27 Ağustos’ta güvenlik konseyi başkanı Ahmed Kotiyev’in öldürülmesinin ardından sona erdi”.
Direnişçiler için sivil yaşama adaptasyon komisyonu Dağıstan’da 2 Kasım 2010’da dönemin devlet başkanı Magomedsalam Magomedov’un emriyle oluşturulmuştu. İnguşetya’da 9 Eylül 2011’de, Kabardey-Balkar’da 24 Ocak 2012’de, Karaçay-Çerkes’de Mart 2012’de sivil yaşama adaptasyon komisyonları kuruldu.
Sokiryanskaya, Dağıstan’dan direnişçi adaptasyon komisyonunun çalışmalarının durdurulmasının yanı sıra, bütün sivil selefi girişimlerin de engellendiğini, onlar tarafından açılan medrese, anaokulu ve spor kulüplerinin kapatılmasının gündeme geldiğini ifade etti.
Sokiryanskaya’ya göre, Kafkasya’nın kaderine etki edecek faktörlerden biri devlet başkanlığı seçimlerinin iptal edilmesi olacak. Devlet başkanlığı seçimleri Dağıstan, İnguşetya, Kuzey Osetya, Karaçay-Çerkes ve Kabardey-Balkar’da iptal edildi.
Novoya Gazeta yazarlarından İrina Gordienko, 2013’teki önemli olaylara değinirken Moskova’nın iki hamlesine dikkat çekiyor: “Topyekun güç kullanımı yeniden revaç buldu. Bu sadece Dağıstan ve İnguşetya’da değil, kısa bir süre önce devlet başkanlığına, aşırılıkçılıkla mücadele şubesinin kurucusu Valeri Kokov’un atandığı Kabardey-Balkar’da da geçerli. Şiddet bileşenlerinin güçlenmesi Soçi Olimpiyatlarına bağlı. Böylece son birkaç yılın diyalogla elde edilen başarıları çöpe atıldı. Moskova’dan aldığımız ikinci sinyal, Kafkasya’daki yolsuzluk ve klanlarla hesaplaşmayı hiçbir şekilde düşünmediği. Kremlin ne doğrudan ne de yetkilerini bölgesel iktidarlara devretmek suretiyle bu sistemi yıkmayı düşünmüyor”.
Memorial insan hakları merkezi yönetim kurulu Başkanı Aleksandr Çerkasov da 2013’ün en önemli sonucunun diyalog ve sivil çözüm yollarının reddedilmesi olduğunu düşünüyor. Çerkasov’a göre, Kafkasya’da ‘salt şiddet’ uygulamasının kullanıldığı 14 yıl öncesine geri dönüş var.
AjansKafkas
