İkinci Dünya Savaşı sırasında sürgün edilen Ahıska Türkleri Gürcistan sınırları içindeki anayurtlarına dönmek istiyor.
İkinci Dünya Savaşı sırasında SSCB’de sürgüne maruz kalan halklardan biri de Ahıska Türkleriydi. Ahıskalı ve diğer Kafkas Ötesi halkları arasından yaklaşık 100 bin kişi sürgün edildi.
Azerbaycan’da kurulan “Samşoblo” (Anavatan) hareketi liderlerinden Şamsaddin Sarvarov’un ifadesine göre, Ahıskalılar sürgün öncesinde yaşadıkları Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesine dönmek istiyor.
Gürcistan sınırları dışında yaklaşık 500 bin Ahıskalı yaşıyor. Azerbaycan’da 80 bin, Kazakistan’da 150 bin, Kırgızistan’da 50 bin, RF’de 90 bin, Ukrayna’da 13 bin, Türkiye’de 50 bin, ABD’de yaklaşık 12 bin civarında Ahıskalı yaşıyor.
2007’de Gürcistan parlamentosu, Ahıskalılar için geri dönüş kanunu kabul etti. Ancak bu kanun hem insan hakları savunucuları hem de Ahıskalılar tarafından eleştirilere maruz kaldı. Çünkü bu kanuna göre başvuruda bulunanların sürgün nesillerinden olduğunu kanıtlayan 11 ayrı rapor vermesi, mevcut vatandaşlığından çıkması ve Gürcistan’a yerleşip vatandaşlık verilmesini burada beklemesi gerekiyordu. Bu program 1 Ocak 2008’den 1 Ocak 2010’da kadar yürürlükte kaldı. Bu süre içinde çeşitli ülkelerdeki Gürcistan elçiliklerine 5000 başvuru geldi. 1 Ocak 2010’dan itibaren Gürcistan başvuruları kabul etmeye son verdi.
Geçen süre içinde sadece 700 aile geri dönüşçü statüsü aldı, vatandaşlık verilmesine ise ancak bu yıl başlandı.
Geçtiğimiz günlerde Gürcistan’ın başkenti Tiflis’te düzenlenen ve “Ahıska Türklerinin aslında bir “Meshi” adlı Gürcü kabilesi olduğu ve Türk olarak anılmamaları” kararının alındığı konferansta Ahıskalıların vatanlarına dönüşü konusu da ele alındı.
Sürgün edilen “Meshiler” uluslararası birliğinin başkanı Sandro Hozrevanidze 2007’den beri Gürcistan’da yaşayan ancak vatandaşlık alamayan 180 ailenin listesini sundu.
Sandro Hozrvanidze’nin konuşması esnasında, Mikhail Saakaşvili’nin devlet başkanlığı döneminde Ahıskalıların Gürcistan’a gelmelerine izin verilmediğini açıkladığında tartışma yaşandı. Hozrevanidze “Sınırda yedi Meshi tutuklandı ve Gürcistan’a girmelerine izin verilmedi. İnsanlar Gürcistan’a gelmeye korktu” deyince avukat Kahaber Kardava sözünü kesti.
Kahaber Kardava, Hozrevanidze’ye “Afedersiniz, Mikhail Saakaşvili’nin avukatlığını yapmak istemiyorum, ama nasıl böyle bir şey olabilir? Eğer insanlarınız gözaltına alındıysa neden insan hakları savunucularına başvurmadınız? Uluslararası misyonlar ve elçilikler önünde neden protesto eylemleri yapmadınız?” dedi. Bunun üzerine Sandro Hozrevanidze, insanların girişimde bulunmaktan korktuklarını söyledi.
Tartışmanın ardından Hozrevanidze ve Kardava Ahıskalıların haklarını arama konusunda daha cesur olması gerektiği noktasında fikir birliğine vardı.
Ahıskalıların vatanlarına geri dönüşü ciddi tartışmalara neden olan bir konu. Dönüşün önündeki başlıca engeller ise bu işin ciddi bir kaynak gerektirmesi ve Ahıskalıların Gürcistan’ın herhangi bir bölgesine değil, tarihi topraklarına, Samtsha-Cavaheti bölgesine dönmek istemeleri. Bazı uzmanların düşüncesine göre, Gürcistan devleti Ahıskalıların dönmesi halinde buradaki Gürcü ve Ermeniler ile aralarında yaşanabilecek anlaşmazlıklardan çekiniyor.
Kavkazki Uzel, Ajans Kafkas
