Nalçik/Ajans Kafkas – Kabardey-Balkar’daki Adıge sivil hareketi Khase, Rusya Federasyonu’nu oluşturan özerk bölgelerde devlet başkanlığı unvanının kaldırılması önerisine karşı çıktı. Khase Başkanı İbrahim Yağan, unvan değişikliğinin anayasaya aykırı olduğunu belirtti.
Yağan “Bu, Rusya Federasyonu’nun üzerine inşa olduğu federalizm prensibine doğrudan saldırıdır. Rusya Federasyonu sınırları içindeki milli oluşumların isimlendirilmeleri ve statüleri Rusya Anayasası ile düzenleniyor. Aynı zamanda anayasa bu cumhuriyetlerin hak ve özgürlüklerini garanti ediyor. Bölgesel bütünlük, adlandırma ve statüye her türlü saldırı anayasaya aykırıdır. Anayasada düzenleme yapılmadan Rusya devlet yapısında yapılacak her hangi bir değişiklik yasal değildir. Anayasada düzenleme ise ancak referandum ile gerçekleştirilen halkın iradesini ifade etmesinin ardından mümkün olabilir” dedi.
12 Ağustos 2010’da Çeçenya başkanı Ramzan Kadirov, Rusya Federasyonu cumhuriyetlerinde ‘devlet başkanlığı’ görevinin reddedilmesi gerektiğini açıkladığını hatırlatan Yağan, “Kadirov buna ‘ülkede devlet başkanı bir tane olmalı’ gerekçesini gösterdi. Bu inisiyatifi tüm Kuzey Kafkasya cumhuriyetlerinin başkanları hemen destekledi. 2005’de bu inisiyatif Kuzey Osetya Başkanı Taymuraz Mamsurov’dan da gelmişti. Ancak o zaman onun sözleri fark edilmeden geçti” dedi. Yağan açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Son yıllarda önemli bir yer tutan Rusya Federasyonu devletinin üniterleşme süreci halkın düşüncesi hiçbir şekilde göz önünde bulundurulmadan gerçekleştiriliyor. Federal bölgelerin oluşturulması sürecinde, bölge başkanlarının seçimleri iptal edildi ve federal yönetimin daha başka birçok anayasaya aykırı eylemleri oldu, ancak halkın düşüncesinin öğrenilmesi için tek bir referandum yapılmadı. Yaşananlardan çıkan sonuç, halkın düşüncesinin federal merkezin en az ilgisini çeken düşünce olduğu. 2000’den itibaren Duma’ya Rusya Federasyonu yapısına giren cumhuriyetlerin başındakiler için ‘devlet başkanı’ ifadesinin kullanımının iptalini öngören kanun tasarıları defalarca ulaştı, ancak her seferinde bu fikir reddedildi, çünkü Rusya Anayasası ve federasyon cumhuriyetleri anayasalarına aykırı. Kadirov, Çeçenya’da ülkeye imamın başkanlık ettiği bir geleneğin olduğunu iddia ediyor. Eğer devlet yapısından söz ediliyorsa, Çeçenya anayasasına göre, bu devlet Rusya yapısında ise o ülkeye özellikle devlet başkanının başkanlık etmesi gerekiyor. Aynı şey diğer cumhuriyetler için de geçerli. Ama eğer birisi devlet başkanı olmak istemiyorsa istifa edebilir.” Yağan unvanın değişmesini isteyenlere şu soruları yöneltti:
– Anayasaya göre devlet sayılan bölgelerin başkanlarını ‘devlet başkanı’ olarak adlandırmak mümkün değilse eğer hükümet başkanını ‘başbakan’, hükümeti hükümet, bakanları bakan, milletvekillerini milletvekili olarak adlandırmak neden mümkün?
– Çeşitli şirket ve firmalar çok sayıdaki devlet başkanları ile ne yapabilir? Kafkas ‘liderlerine’ bu saçma fikre karşı ifadede bulunan ve ret ifadelerine kanunu dayak gösteren Tataristan ve Başkırdistan örnek olamaz mı? Biz Kabardey-Balkar ve Adıgey devlet başkanlarının RF federalizm kanununu savunmak için cesaret ve sağlıklı düşünceyi kendilerinde bulamamış olmasından ötürü üzgünüz. ‘Devlet başkanı’ isminin iptalinin ardından ‘cumhuriyet’ statüsünün iptalinin geleceğini, ardından milli bölgesel oluşumların tamamıyla ortadan kaldırılmasının geleceğini tahmin ediyoruz. Kabardey-Balkar Çerkes sivil toplumu olayların bu şekilde gelişimini kabul edemez.” NTPRS/ÖZ/
