Beslan trajedisiyle ilgili bilinmeyen detaylar; Beslan’daki eylemle ilgili dava soruşturması beş yıldır devam ediyor. Ama önemli sorulardan tek birine açık bir cevap halen yok; Beslan’daki teröristler aslında kaç kişiydi ve onlar kimlerdi? Soruşturma versiyonuna göre, terör grubu 32 kişiden oluşuyordu. Direnişçilerin çoğunluğunun kimliği parmak izlerinden belirlendi. Yani bu teröristlerin hepsi çeşitli zamanlarda Kuzey Kafkasya bölgesel UBOP ve UFSB kayıtlarında yer aldı, haklarında federal arama ilanı oldu, defalarca gözaltına alındı, tutuklandı ve hatta bazıları mahkum edildi.
Terörist Hodov: 1997’de Oset köyü Elhotov’dan Vladimir Hodov Maykoplu bir bayana yönelik şiddet eyleminde bulundu. 7150 Nolu adli dava başlatıldı, Hodov hakkında arama emri çıkartıldı.
Ağustos 1998’de Maykop UVD’si Kuzey Osetya Kirovski ROVD Başkanı R. Tuayev’e arama görevi hakkında mektup gönderdi. (Elhotov köyü Kuzey Osetya’nın Kirovski bölgesinde bulunuyor). Kirovski ROVD Başkanı Tuayev ‘aranan Hodov’un, hizmet verdiği bölgede tespit edilemediği’ cevabını verdi.
Oysa Hodov’un periyodik olarak annesinin evinde yaşadığına dair deliller az değil. Şöyle ki, 2002’de annesinin ifadesine göre, Hodov Elhotov’a küçük erkek kardeşinin cenazesine geldi. Üstelik bu cenazeye Hodov’u UBOP çalışanları getirdi ve götürdü. Bu olayı Hodov’un komşuları da çok iyi hatırlıyor, çünkü cenazede skandal yaşandı: İslam’ı kabul eden Vladimir Hodov erkek kardeşinin İslam geleneklerine göre defnedilmesinde ısrar etti.
Ağustos 2003’de Kuzey Osetya MVD UBOP Müdür Yardımcısı R.G. Sohiyev’e Maykop UVD’sinden Hodov’un tutuklanması için onaylı bir faks gönderildi. Aynı zamanda Kuzey Osetya MVD UUR Başkanı V.K. Gonçarov’un raporuna göre, Sohiyev kendisine telefonla, Hodov’un Kuzey Osetya’da bulunduğunu bildirdi, bundan sonra Kuzey Osetya MVD’si Sohiyev’e Hodov’un tutuklanması için onaylı faks gönderdi.
Ancak Beslan eylemi sonrasında yürütülen incelemede görüldü ki, Kuzey Osetya MVD UBOP yazışmalar defterinde, Hodov’un tutuklanması için bu iki onaylı faksın alındığına dair numara yok. Getirilenler ve gözaltına alınanlar defterinde ise 2003 yılı sayfaları koparılmış, ayrıca bu süreyi kapsayan nöbetçi çalışma defterinin sayfaları da koparılmış.
2003’de Maykop UVD’si Kirovski ROVD’sine Hodov ile ilgili arama-bulma görevi verildi. Kirovski bölge savcısı G.B. Guriyev tarafından hazırlanan 18.11.03 tarihli arama görevi raporunda, Hodov ile ilgili beş arama görevi gösteriliyor, ancak ‘yürütülen özel arama eylemlerinde Hodov V.A.’nın yeri bulunamadı ve ele geçirilemedi’.
Kuzey Osetya UBOP Başkan Yardımcısı Sohiyev, Beslan davasıyla ilgili Pravoberejnıi mahkemesinde ifade verdi: "Ocak 2004’de şüpheyle, onun (V. Hodov- Ella Kesayeva) patlama eylemine (Vladikavkaz’daki Ocak 2004’de Gamid-bankanın yanında- Ella Kesayeva) katıldığını doğrulayan belge ve eşyaların bulunduğu bir daire tespit edildi. Bunun ardından onun (Hodov-E.K.) hakkında federal arama ilan edildi. Ama tüm bu belgeleri… FSB bizden aldı. Ve bundan sonra bu davayla ilgili soruşturma yürütmedik."
Beslan’daki eylemden sonra, soruşturmaca Beslan’da öldürülen teröristlerin teşhisi için İnguşetya Cumhuriyeti MVD’sinden bilgi istendi. Bu bilgi isteme talebine İnguşetya MVD EKS (Araştırma Kriminal Merkezi) Müdürü Hamhoyev’in cevabında, onların bilgi kaynaklarında V. Hodov hakkında hiçbir zaman daktiloskopi bilgi olmadığı belirtiliyor.
İnguşetya Yüksek Mahkemesi’nde Beslan davasıyla ilgili tanık A. N. Kartoyev (İnguşetya Malgobek bölgesi FSB başkanı) şu ifadeyi verdi: "V. Hodov 21-22 Haziran 2004 Nazran saldırısına katıldı. Onunla birkaç kişi daha vardı. Onlar üzerinde bizim idaremiz ve sizin idareniz (Oset FSB İdaresi- Ella Kesayeva) çalışıyor…"
Tüm arama süresi boyunca (1997’den 2004’e kadar) Hodov resmi olarak sadece bir kez- 19.07.2000’de Petigorsk UVD çalışanlarınca gözaltına alındı. Ama serbest bırakıldı.
Beslan’daki eylemden hemen sonra Kuzey Osetya savcısı Bigulov, 1997’den 2004’e kadar V. Hodov’un yerinin belirlenmesi konusunda Kuzey Osetya MVD UBOP tarafından yürütülen çalışmaların incelenmesi için görev verdi. Bigulov aynı zamanda ‘Hodov’un gizli işbirliğine çekilmesi yönündeki tüm hesapların, UBOP ve Kirovski ROVD’sinin Hodov ile irtibatları hakkındaki haberlerin güvenliğinin incelenmesi’ emri verdi. Ancak bugüne kadar savcılık inceleme sonuçları gelmedi.
Malumat: 2003’de (V. Hodov başarısızca arandığı zaman) Kirovski bölge FSB başkanı Oleg Gaydenko idi. 2004 Haziranında o, Beslan şehrinin merkezi bölgesi olan Pravoberejnıi FSB başkanı olarak atandı. Beslan eyleminden sonra Oleg, Kuzey Osetya FSB İdaresi terörizmle mücadele şube başkanı oldu. Bir iki sene sonra Moskova’da RF FSB merkezine nakledildi.
Terörist Kamurzoyev: Kuzey Osetya ve İnguşetya’da toplu rehine eylemlerinin engellenmesi amacıyla bulunan Rusya Federasyonu MVD SKM GUBOP birinci Başkan Yardımcısı Y.N. Demidov, Temmuz 2004’de ilgili cumhuriyet organlarına bir grup teröristin daktiloskopi bilgilerini verdi. Bunlar arasında Vladimir Hodov ve Sultan Kamurzoyev de vardı.
Dava materyallerinde RF MVD GİS (Baş Enformasyon Merkezi Başkanı) V. İ. Krasavçikov tarafından imzalanmış, Kamurzoyev’in Gronznenski bölgesi VOVD SO tarafından 2000’de gözaltına alındığı ve Stavropol SİZO’suna kanunsuz silahlı yeraltı örgütüne katıldığı şüphesiyle gönderildiğiyle ilgili rapor vardı.
Fakat 2004’de Kamurzoyev özgürdü, cesedi Beslan’da daktiloskopi ile tespit edildi. Sorgu hakiminin Beslan eylemiyle ilgili, Kamurzoyev’in 2000’de gözaltına alınmasıyla ilgili dava materyallerinin sunulması talebine Groznenski ROVD’sinden olağanüstü korkunç bir cevap, Groznenski ROVD çalışanı imzasıyla geldi: "Enformasyon kayıtlarında Kamurzoyev S. M. hakkında suç bilgisi bulunamadı". Aynı şekilde cevap Groznenski ROVD PVS başkanı Yangulbayev tarafından da verildi: "Vatandaş Kamurzoyev S.M. hakkında bilgi yok".
Terörist Poşev: Adam Poşev, daktiloskopi ile belirlenen bir Beslan teröristi daha. O Malgobek’te (İnguşetya) yaşadı ve Malgobek ROVD MOB (toplum güvenliği polisi) Başkanı M. K. Murujev tarafından ‘dini akım vahhabizm takipçisi ve zanlı davranışlı’ olarak karakterize edildi.
Karakterize tarihi 02.08.04. Murujev bu karakteristiği neden ve kimin için Beslan eyleminden bir ay önce yazdı, bunu soruşturma açığa çıkaramadı. Ancak Adam Poşev’in parmak izleri İnguş içişleri organlarınca Mayıs 2001’de alınmıştı. Beslan davasıyla ilgili soruşturma hakimleri Poşev’in daktiloskopisini Kuzey Osetya MVD UBOP başkan yardımcısı Sohiyev’den aldı. Korkunç. Adam Poşev hiçbir zaman orada yaşamadı ve açık resmi bilgilere göre hiçbir zaman Kuzey Osetya MVD çalışanlarınca gözaltına alınmadı. Hakkında federal arama emri de bulunmuyordu.
Terörist Ahmedov: Ahmedov Hizrail Hansoltanoviç, Çeçenya’nın Nogay-Yurt bölgesinden (Biltı köyü). Çeçenya Cumhuriyeti UVD’sinde daktiloskopisi yapıldı, tutuklandı. Bir süre sonra özgür kaldı ve yine Çeçenya UVD’si tarafından hakkında RF Ceza Yasası 2 /208’den hakkında federal arama ilan edildi. Bununla ilgili Beslan dava materyallerinde RF MVD Baş Enformasyon Merkezi Başkanı V.İ. Krasavçikov tarafından imzalanmış bir rapor var.
Terörist Şebihanov: Beslan trajedisinden kısa bir süre önce (8 Temmuz 2004) İnguşetya’nın Psedah köyünden yirmi beş yaşındaki Mayirbek Şebihanov Rus askerlerine saldırıdan yargılandı. Suçlamanın iddiasına göre, Şebihanov büyük bir yeraltı silahlı örgütünün komutan yardımcısıydı. Saldırılardan birinde, aracın havaya uçması sonucunda altı Rus askeri öldü, yedisi çeşitli derecelerde yaralandı. İnguşetya Yüksek Mahkemesi’ndeki jüri heyeti Şebihanov’u tamamıyla haklı çıkardı. O serbest kaldı, 3 Eylül 2004’de onun cesedi bulundu ve ölü direnişçiler arasından daktiloskopi ile tespit edildi.
Teröristler M. Tseçoyev, B. Tseçoyev: Soruşturma versiyonuna göre, Beslan eylemine Tseçoyev Musa İshakoviç ve Tseçoyev Beyal Başiroviç de katıldı. 1995’de Moskova şehir mahkemesi her iki Tseçoyev’i Moskovalı A.S. Agafonov’u kaçırmak ve uzun süre rehine tutmakla yargıladı. Ancak Tseçoyevler sürece katılmadı. Moskova’dan onlar RF FSB çalışanlarınca Çeçenya’ya gönderildi, güya direnişçilerin elinde bulunan Rus vatandaşı rehinelerle değişmek üzere. Malgobek ROVD çalışanlarının ifadelerine göre, Tseçoyev’lerden biri (Musa) NVF (kanunsuz silahlı örgüt) başkanı oldu. 2003’de yakalandı ve Malgobek bölgesi ROVD’sine getirildi. Parmak izleri alındı. Daha sonra anlaşılamayan bir durumda yine serbest kalıyor. Beslan eyleminden kısa bir süre önce 2004 yazında özel bir operasyon esnasında Tseçoyev yaralandı. O kurtulmayı başardı.
Terörist Atayev: Bu özel operasyon esnasında (Musa Tseçoyev’in yaralandığı, 2004 yazındaki- E. K.) İnguşetya güvenlik organı çalışanları iki direnişçiyi ele geçirdi; Medov ve Atayev. Bu gerçeği İnguşetya Yüksek Mahkemesi’nde (Beslan eylemiyle ilgili üç mahkemeden biri-E. K.) Malgobek cinayet araştırma dairesi başkanı B.H. Yevloyev doğruladı: "Bizler tarafından Tseçoyev başkanlığındaki yeraltı örgütü tespit edildi, örgütten ikisi 28.08.04’te yakalandı, bunlar sonradan Beslan saldırısına katılan Medov ve Atayev idi. Onlar tamamen İnguşetya’da depo saldırısına (22 Haziran 2004 Nazran saldırısı) katıldıklarını, Tseçoyev’in örgüt üyesi olduklarını itiraf etti."
Ancak, hem Medov hem Atayev (Beslan okul eylemiyle ilgili daktiloskopi ile tespit edilen) Ağustos 2004’de haklarında bir suçlama olmadan serbest bırakılıyorlar. Neden? Bu soruya sorgu hakimi Yevloyev "Onlar gerçekten serbest bırakıldı, ama bu sorunun muhatabı ben değilim" cevabını verdi. Sürecin başkanlığını yapan Yargıç Gazdiyev, bu soruyu savcılığa yönlendirdi. Ancak savcılık temsilcisi Dmitrienko, bu önemli soruyla ilgili mahkemeye herhangi bir açıklama yapmadı.
Terörist Torşhoyev: 1999’da İsa Torşhoyev hakkında RF Ceza Yasası 3/162 (yağmalama) ve 1/222 (kanunsuz silah edinme ve bulundurma) suçuyla arama emri çıkartıldı. İsa Torşhoyev, Kabardey-Balkar ROVD Terek SO (soruşturma şubesi) tarafından tutuklandı, ancak sadece 1/222 ile 2 yıl şartlı hapisle yargılandı. Beslan eylemi soruşturma sürecinde, ‘tespit edilemeyen nedenlerle Torşhoyev İ. D.nin, beraberindekilerin mala el koymayla ilgili olarak sekizer yıl hapis aldıkları RF Ceza Yasası 3/162’den yargılanmadığı’ tespit edildi. Torşhoyev’in evindeki aramada kullanılmaya uygun silahlar bulundu. Ancak Torşhoyev mahkemede bu silahların kendisine gizlice bırakıldığı yönünde ifade verdi. Mahkeme bu ifadeyi yeterli buldu, ayrıca Torşhoyev’in sadece 19 yaşında ve başından travma aldığını hesaba kattı. Mahkeme bulunan silahları cinayet işlenip işlenmediği konusunda balistik incelemeye göndermedi.
Üstelik kısa bir süre sonra Torşhoyev’in beraberindekiler de şartlı olarak erken tahliye edildi. Ne önemi var! Onlar polise şartlı gibi yerlerini bildirmek için gelmediler, ama nedense haklarında arama ilan edilmedi.
Terörist Kulayev: Soruşturma versiyonuna göre, Beslan rehine alma eylemine iki Kulayev kardeş Hanpaşa ve Nurpaşa katıldı. Bilindiği gibi Nurpaşa Kulayev ele sağ olarak geçirilen tek Beslan eylemi teröristi. Biz defalarca, soruşturmanın sorgu protokollerine ulaşmaya çalıştık: Kimin tarafından, nasıl, ne zaman ve hangi şartlarda 3 Eylül 2004’de N. Kulayev’in ele geçirildiğini. Durum şu ki, resmi versiyon (güya Kulayev Beslan okulunun yemekhanesinin camından 3 Eylül 13:30’da atladı) hiçbir eleştiriye gelmiyor. Bu saatlerde yemekhanenin camında tankın söktüğü parmaklık vardı. Parmaklığın sökülme işlemi 3 Eylül 2004’de saat 16’dan sonra yapıldı ve bu pencereden FSB özel timi okula girdi. Mağdurların bu sorusu hakkında soruşturma, her ne kadar korkunçsa da kısmen tatmin etti. Eylemden yaklaşık dört yıl sonra savcılık bize Kulayev’i tutuklayanları SORGULAMA sözü verdi!
Hanpaşa Kulayev’e yönelik 2001’de RF Ceza Kodeksi 2/208 (üç işbirlikçisi ile NVF’ye katılma) adli davası başlatıldı. Ancak Rusya FSB Çeçenya sorgu hakimi D. A. Filippenko Hanpaşa Kulayev’e yönelik davayı başka bir davayla (adli dava dosya no 108/28) ayırdı, 2001 Aralığındaysa bu davanın ‘<Kulayev H.> toplum tehdidini yitirmesine bağlı durum değişikliğine’ bağlı olarak sona erdirilme kararı verdi, savcılığa da emir verdi: ‘H. Kulayev’e yönelik engelin <hapis cezası> iptal edilmesi’.
Çeçenya savcılığı FSB sorgu hakiminin kararını şikayete çalıştı. Temyize başvurdu, ancak nedense daha sonra ne olduğuyla ilgilenmedi. Dava materyallerine göre, Kulayev’in serbest bırakılmasına karşı savcılığın itirazı temyizde görüşülmedi. Ağustost 2004’de ise H. Kulayev Beslan okul eylemine katıldı.
33. terörist: Eski rehinelerden bir çoğu, soruşturma esnasında ve Beslan eylemi mahkemelerinde ölen teröristler arasından, 1 nolu okuldaki rehine operasyonuna katılanları tespit edemediklerini söylediler. Bundan dolayı mağdurlar, kendilerine teröristlerin hayattayken çekilmiş fotoğraflarına göre teşhis yapma imkanı verilmesini istediler. Soruşturmada bu tür fotoğraflar olmasına rağmen, mağdurlara bu fotoğraflar teşhis için sunulmadı. Olmayan direnişçiler arasından eski rehineler en çok kısa boylu, kulağından boynuna kadar yara izi bulunan Ali adındaki teröristi hatırlatıyor. Bu Ali teröristler arasında fark edilir bir görevdeydi, aynı zamanda Oset UFSB çalışanı, özel merkez temsilcisi Zangionov ile görüşmeler yapmıştı. Bu Ali ölü teröristler arasında tespit edilemedi. Mağdurlar Ali’nin Beslan okulundan gidebileceğini düşündüler. Savcılık sorgu hakimi İ. Tkaçev’in sorusuna ve bu soruya Kuzey Osetya UFSB başkan V. Levitski’nin cevabına bakılacak olursa, soruşturma da terörist Ali’nin öldüğüne emin değil.
Sonuç: Beslan eylemiyle ilgili dava materyallerinde her bir tespit edilen teröristle ilgili rapor var. Tüm Beslan teröristlerinin ‘mahkumiyet’ sütununda nedense şu gösteriliyor: "RF Ceza Yasası 24/1-1’e dayalı yargılanmayan."
Bu, bu insanlara karşı adli davanın bilinçli olarak başlatılmadığı veya durdurulduğu anlamına geliyor. Hepsi de aynı bahaneyle ‘suç unsuru olmayışı’. Böylelikle, aslında tutukevinde veya hapiste ceza çekiyor olması gerekenler, Ağustos 2004’de engelsizce silahlı örgüt oluşturabildi ve Beslan okuluna saldırı gerçekleştirebildi. (Kuzey Kafkasya’da güvenlik organlarının uygulaması şöyle; terör faaliyetleri şüphesiyle soruşturmanın eline düşen kişi uzun süreler alıyor. Onun serbest kalması için hiç şansı yok, suçsuzsa bile. ‘Beslan teröristleri’ olayında bu demir prensip nedense çalışmadı.)
Böyle bir şey nasıl olabildi? Benim tek bir açıklamam var: Bu Beslan teröristleri diye adlandırılanlar, bizim istihbarat birimlerimiz UBOP ve FSB ajanlarıydı. Buna yukarıda getirilen biyografilerinin detayları da delil.
Cevapları kim biliyor: Aslında tüm soruları İçişleri Bakan Yardımcısı General Mikhail Pankov ve eski FSB Müdür Yardımcısı General Vladimir Anisimov’a göndermek lazım. Hem o, hem diğeri, aktif olarak Beslan’daki antiterör operasyonuna üst düzey ‘danışman’ olarak katıldı. Hem o, hem diğeri Kafkasya’da ajanlık ağının kurulması için öncülük yaptılar. Hem o, hem diğeri, Beslan eylemi mağdurlarının ısrarlı taleplerine rağmen mahkemeye ifade vermek için çağrılmadı. ÖZ/FT
Beslan’ın Sesi Eş Başkanı Ella Keseyava’nın Novaya Gazeta için kaleme aldığı yazısını Özlem Güngör Ajans Kafkas için Türkçeye çevirdi. 20.11.2008
Ella Kesayeva
